Maden İş Yerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Açısından Teftişler: 2013-2023 Yılları Arası Teftiş Raporları İncelemesi

Year 2025, Volume: 4 Issue: 87, 1731 - 1758, 25.10.2025

Serenay Çalış

https://doi.org/10.54752/ct.1666546

Abstract

Amaç
Bu makale, 2013- 2023 yılları arasında maden iş yerlerinde yapılan iş sağlığı ve güvenliği (İSG) teftiş raporlarının incelenerek, Türkiye’de maden iş yerlerinin durumunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.
Yöntem
Makalede, Türkiye'deki maden iş yerlerinde 2013-2023 yılları arasında yapılan teftişlere ilişkin veriler analiz edilmiştir. Ayrıca, maden iş yerlerindeki çalışan sayıları ile madenlerdeki ölümlü iş kazası sayıları da aynı yıllar için paylaşılmıştır. Çalışmada nitel araştırma olarak kabul edilen belge (doküman) inceleme yöntemi kullanılmıştır.
Bulgular
Araştırma sonucunda, teftiş raporlarındaki verilerde tutarsızlık ve müfettiş sayılarının az olduğu, özellikle 2019 ve 2020 yıllarında yapılan teftişlerin azlığının şaşırtıcı olduğu tespit edilmiştir. Bununla beraber madenlerde uygunsuzlukların tam olarak giderilmediği de tespit edilmiştir.
Sonuçlar
Maden iş yerlerinde iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için teftişlerin etkinliğinin artırılması gerekmektedir. Bu amaçla, teftişlerin daha sık yapılması, teftişlerde kullanılan yöntemlerin geliştirilmesi, raporların doğru veriler ile şeffaf şekilde paylaşılması ve teftiş sonuçlarının daha etkin bir şekilde takip edilmesi önerilmektedir.

Keywords

Maden İş Yerleri , İş Sağlığı ve Güvenliği , Teftiş , İş Kazası , Türkiye

Occupatıonal Health and Safety (OHS) Inspectıons in Mining Workplaces: A Review of Inspection Reports Between 2013 and 2023

Abstract

Objective
This article aims to reveal the situation of mining workplaces in Türkiye by analyzing the OHS inspection reports of mining workplaces between 2013 and 2023.
Method
The article analyzes the data on inspections conducted at mining workplaces in Türkiye between 2013 and 2023. In addition, the number of employees in mining workplaces and the number of fatal work accidents in mines were also shared for the same years. Document analysis method, which is accepted as qualitative research, was used in the study
Findings
Because of the research, It was observed that the inconsistency in the data in the inspection reports and the low number of inspectors, especially the low number of inspections in 2019 and 2020 were surprising. However, it was also found that non-conformities in the mines had not been fully remediated.
Conclusions
The effectiveness of inspections should be increased to ensure OHS in mining workplaces. For this purpose, it is recommended that inspections should be carried out more frequently, methods used in inspections should be improved, reports should be shared transparently with accurate data, and inspection results should be monitored more effectively.

Keywords

Mining workplaces , occupational health and safety , inspection , occupational accident , Türkiye.

References

• Arpat, B., & Bertan, B. (2020). Çalışma ortamı ve sağlık gözetimi hizmetleri etkinliğinin çalışan perspektifinden değerlendirilmesi: Özel güvenlik sektörü örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(1), 276-294. https://doi.org/10.11611/yead.607964
• Bilgin, A. A. (2020). Yunus’ un sözü. Türk Dili, 69(819), 30-34.
• Blanc, F., & Pereira, M. M. E. (2020). Risks, circumstances and regulation–historical development, diversity of structures and practices in occupational safety and health inspections. Safety Science, 130, 104850.
• Çalış, Ç. & Çalış, S. (2022). İş sağlığı ve güvenliği teftişleri iş kazalarını azaltıyor mu? Sosyal Güvenlik Dergisi (Journal of Social Security). 12(2). 267-284.
• Çalış, S. (2024). AB’nin sosyal politika kapsamında isg gelişimi ve avrupa komisyonu’nun türkiye isg sistemine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(3), 599-618.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Yönetmeliği (2012). Tanımlar (Madde 4). 05.02.2025 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16724&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden erişilmiştir.
• Ören, K., & Çevik, S. G. (2022). 2001-2020 yılları arası Türkiye’de sosyal diyalog uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 1-13.
• Dinkçi, Ö. & Akpınar, T. (2023). İş sağlığı ve güvenliği bağlamında Türkiye'de iş teftişinin değerlendirilmesi (2012-2020). Balkan & Near Eastern Journal of Social Sciences (BNEJSS), 9(3).
• İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik (2012). İş güvenliği uzmanlarının görevleri (Madde 9). 03.02.2025 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16923&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden erişilmiştir.
• İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (2012). Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişin yetki, yükümlülük ve sorumluluğu. 05.02.2025 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6331.pdf adresinden erişilmiştir.
• İş Teftişi Hakkında Yönetmelik (2022). Görev, Yetki ve Yükümlülükler: Madde 6. 03.02.2025 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5434&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5 adresinden erişilmiştir.
• İş Teftişi Hakkında Yönetmelik (2022). Tanımlar: Madde 4. 03.02.2025 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5434&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5 adresinden erişilmiştir.
• İş Teftişi Hakkında Yönetmelik (2022). İş Teftişi Raporları: Madde 12. 03.02.2025 tarihinde https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5434&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5 adresinden erişilmiştir.
• Kepez, M. F. & Sandal, U. D. A. (2020). Dünyada ve ülkemizde iş teftiş sistemleri uygulamaları. iş sağlığı ve güvenliği meslek hastalıkları, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 167.
• Merriam, S., & Tisdell, E. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (4th ed.). San Francisco: Jossey-Bass.
• OECD (2014), Regulatory Enforcement and Inspections, OECD Best Practice Principles for Regulatory Policy, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264208117-en.
• Ordu, A., & Nayır, F. (2021). What is digital leadership? A suggestion of the definition, E-International Journal of Educational Research, 12(3), pp. 68-81. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.946094
• Öney, Ö., Samanlı, S., & Özmen, S. (2018). Madencilik sektöründeki ölümlü iş kazalarının analizi. Karaelmas Journal of Occupational Health and Safety, 2(2), 53-61.
• Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı (2025). Tarihçe. 05.02.2025 tarihinde https://www.csgb.gov.tr/rtb/baskanlik/tarihce/ adresinden erişilmiştir.
• Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı (2012-2023). Genel Faaliyet Durumu. 05.02.2025 tarihinde https://www.csgb.gov.tr/rtb/faaliyetler/denetim-faaliyetleri/ adresinden erişilmiştir.
• Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı (2012-2023). Programlı Teftişler. 05.02.2025 tarihinde https://www.csgb.gov.tr/rtb/faaliyetler/denetim-faaliyetleri/ adresinden erişilmiştir.
• Sadid, S., & Konuk, A. (2023). Türkiye madencilik sektörü iş kazalarının yoğunlaşma analizleriyle değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(2), 487-502. https://doi.org/10.35414/akufemubid.1180341
• Sekmen, M., & Zengin, M. A. (2023). Türkiye madencilik sektörü iş kazalarının analizi ve gelecek perspektifleri. International Journal of Advances in Engineering and Pure Sciences, 35(2), 246-258. https://doi.org/10.7240/jeps.1242698
• Sosyal Güvenlik Kurumu (2013-2023). SGK İstatistik Yıllıkları. 11.02.2025 tarihinde https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/ adresinden erişilmiştir.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2025). Güncel Türkçe Sözlük. 03.02.2025 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden ulaşılmıştır.
• Utma, S. (2023). Gözetim kavramı ve sosyal medyada gözetimin içselleştirilmesi. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(61):2276-2283. DOI: http://dx.doi.org/10.29228/JOS HAS.66357
• Yıldırım A, & Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, Y. F. (2015). Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği teftişlerinin istatistiksel açıdan değerlendirilmesi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(2), 76-91.