Ram-head Tombstones in and around Iğdır and their place in art history

Year 2022, Volume: 3 Issue: 2, 37 - 48, 29.12.2022

Ali Kaya

Abstract

In this research, a total of 16 ram tombstones, including 6 ram headstones in the open-air museum of the Karakoyunlu district municipality, which is 15 km away from Iğdır, and 10 ram-head tombstones in the Kadim Çaybaşı Cemetery in Melekli town, 6 km away from the city center of Iğdır, has been studied. Since many of the tombstones have suffered various destructions over time, only those that have survived to the present day and are in readable condition have been identified and studies have been carried out on them. A total of 37 tombstones were identified during the field survey. Only 16 of these tombstones have been studied. The research started with a literature review in order to create a source for the study, then the ram-head tombstones in Iğdır and its surroundings were seen in person, the photographs of these tombstones were taken and their measurements were taken. In line with the available data, the tombstones were marked and read. As a result, the materials used in the construction of the ram headstones seen in and around Iğdır, the stamps, depictions and embroideries on the shaping techniques are documents that clearly show that they were created by the Turkish communities who settled in Anatolia and dominated these regions.

Keywords

Ram Head Tombstones, History of Art, History, Iğdır

References

• Aksoy, M. (2019). Diyarbakır’daki Koç, Koyun Başlı Mezar Taşları ve Damgalar. Türk Dünyası Araştırmaları, 222(240), 100-101.
• Alyılmaz, C., & Alyılmaz, S. (2017). Iğdır ve Çevresindeki Koç Heykelli Mezar Taşlarının Üzerlerindeki Arap Harfli Yazıtlar. Türk Dünyası, (43), 321.
• Arslan, S. M. (2018). İstanbul’un Türbe, Hazire, Mezarlık ve Kabir Yerleri Envanter Çalışması Tomb, Graveyard, Cemetery and Graves Inventory of Istanbul, Ekim 2018, 19-Bildiriler, cilt II. 20-21.
• Aslan, S. (2019). Muş ili ve bağlı ilçelerde (Muş merkez-Varto-Bulanık-Malazgirt-Korkut-Hasköy) tarihi mezar taşları (tespit-transkript-değerlendirme). Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak, 19.
• Aslanapa, O. (2019). Türk Sanatı. Remzi Kitapevi, ISBN: 9789751416636, 28-30s.
• Berkli, Y. (2007). Erzurum ve Erzincan çevresinde görülen koyun, koç ve at biçimli mezar taşları ve sanat tarihindeki yeri. Doktora tezi, Atatürk üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 4-18s.
• Bodakçı, A. (2017). Mardin merkezde bulunan osmanlı dönemi mezar taşları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van, 16.
• Borisenko, A. Y., & Khudyakov, S. A. (1998). Drevnetyurskiye Pamyatniki Yeniseya”, Mejdunarodnıy Sempozyum o Sibiria, (Sostavitel, V. İ. Molodin), Novosibirsk, 52-53.
• Buğrul, H. (2016). Reflection of Horse and Ram Beliefs on the Tombstones in the East Region of Turkey. IACAS & KUIS, ISNB: 1226 4490 129-131.
• Çaylar, T. (2016). Büyük bürüngüz mezarlığı mezar taşları. Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 7.
• Çetin, O. (2019). Osmanlı mezar taşları etrafında gelişen kültür, medeniyet ve inanç dünyası üzerine bir inceleme: Eyüp örneği. Yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 28-30.
• Çoruhlu, Y. (2019). Kozmolojik, Mitolojik, Astrolojik, Dinî ve Edebî Tasavvurlara Göre Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi I Proto-Türk Devrinden, Ms 14. Yüzyıla Kadar Efsanevi e Yırtıcı Hayvanların Sembolizmi Üzerine Bir Deneme. Ötüken Neşriyat, ISBN: 978-605-155-806-6, 83.
• Danık, E. (2004). Koç ve At Şeklindeki Anadolu Mezar taşlarının Dağılımı. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, (IV), 20-28.
• Diyarbekirli, N. (1972). Hun Sanatı. Ankara, M.E.B. Kültür Yayınları, 92-93.
• Eroğlu, E. F. (2017). Beşkaza yöresi yörük-Türkmen mezar taşları ve damgaları. Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Kocman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla, 10.
• Ersüler, Ü. (2009). Türk kültüründe şamanizmin izleri. Yüksek Lisanas tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 23.
• Esin, E (1972). Ötüken İllerinde M.S. Sekizinci ve Dokuzuncu Yüzyıllarda Türk Abidelerinde Sanatkâr Adları. TKEK İslâmiyet’ten Önceki Türk Sanatı Hakkında Araştırmalar, 50.
• Kahya, S. (2022). İzmir Beydağ’daki Osmanlı dönemi mezar taşları. Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Uşak, 12s.
• Karakurt, D. (2012). Türk Söylence Sözlüğü. e-kitap, ISBN: 978-605-5618-03-2
• Karamürsel, A. (2002). Türklerde Mezar Geleneği. Türkler Ansiklopedisi, 293-97s.
• Kaya, G. (2021). Malatya-Battalgazi alaca kapı mahallesi mezarlığı’nda bulunan Osmanlı mezar taşları. Yüksek lisans tezi, Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu, 15-19.
• Küçükahmet, L. (2009). Ankara etnografya müzesinde bulunan mezar taşlarındaki süslemeler. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 58.
• Kuru, A. (2014). Samsun yöresi tarihi mezar taşlarının görsel-sanatsal dil çözümlemeleri. Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 1-5.
• Nergis, S. (2019). Koyun-koçbaşlı mezar taşlarının günümüz heykel sanatında ele alınması. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Erzurum, 51.
• Sili, T. (1996). Bir Orta Asya Geleneği Koç-Koyun Heykel Mezar Taşları. Bilig, 1 / 96 Bahar, 60.
• Sümer, F. (1992). Kara Koyunlular, Ankara.
• Tunçel, G. (1996). Türklerde Mezar Taşı Geleneğine Kısa Bir Bakış, Nevruz, (8),16.
• Yaşa, R. (1992). Bitlis’te Türk İskanı. Ankara, 89.