Erzurum Masallarında Değerler Eğitimi

Year 2025, Issue: 8, 36 - 48, 23.04.2025

Berna Akçil Aydin

https://doi.org/10.62425/culture.1653065

Abstract

Masallar, ait olduğu toplumun kültürünü yansıtan ve nesilden nesile aktarılan anlatılardır. Öğüt verici özellikleriyle ön plana çıkan masallar, hayal dünyasının kapılarını açarak iyilik ve güzellik temalarını işler. Değerler ise bireyi çeşitli yönlerden geliştirerek topluma kazandıran duygu ve davranış biçimleridir. Değerler eğitimi, toplumun huzuru ve değerlerin gelecek kuşaklara aktarılması için hayati bir öneme sahiptir. Masal türü ile değerler eğitimi kavramlarını birlikte konu edinen bu çalışmada Erzurum masallarında bulunan değerlerin tespit edilmesi ve bu masalların değer ve kültür aktaranı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Erzurum masallarından Yılan Bey, Leylek 1 ve Topal Leylek isimli masallar seçilerek çalışmaya dahil edilmiştir. Bu bağlamda Erzurum masalarında bulunan ahlaki, sosyal, estetik, siyasi, iktisadi, ilmî ve dinî değerler doküman incelemesi yöntemiyle tespit edilmiş ve Erol Güngör’ün değer sınıflandırması dikkate alınarak tasnif edilmiştir. Masallarda tespit edilen değerler yorumlanmış ve Erzurum masallarının değer aktarımındaki özgünlüğünün ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu bağlamda incelenen masallarda görülen sosyal değerlerin Erzurum’un toplumsal yapısına ışık tuttuğu, geçiş dönemlerini yansıtan bazı kültürel değerlerin ve çeşitli halk inanışlarının kültür aktarımını sağladığı, teorik değerlerin ise akla ve bilime verilen önemi gösterdiği tespit edilmiştir.

Keywords

Masal , Erzurum , Değer

Values Education in Erzurum Tales

Abstract

Fairy tales are narratives that reflect the culture of the society they belong to and are passed down from generation to generation. Fairy tales, which stand out with their admonishing features, open the doors of the world of imagination and deal with the themes of goodness and beauty. Values, on the other hand, are forms of emotion and behavior that develop the individual in various ways and bring them to society. Values education has a vital importance for the peace of society and the transfer of values to future generations. In this study, which deals with the concepts of fairy tale genre and values education together, it is aimed to determine the values found in Erzurum fairy tales and to examine these tales as value and culture transmitters. The fairy tales named Yılan Bey, Leylek 1 and Topal Leylek were selected from Erzurum fairy tales and included in the study. In this context, moral, social, aesthetic, political, economic, scientific and religious values in Erzurum tales were determined by document analysis method and classified by considering Erol Güngör’s value classification. The values identified in the tales were interpreted and it was aimed to reveal the originality of Erzurum tales in value transmission. In this context, it was determined that the social values seen in the tales analyzed shed light on the social structure of Erzurum, some cultural values reflecting the transition periods and various folk beliefs provide cultural transmission, and the theoretical values show the importance given to reason and science.

Keywords

Fairy Tale , Erzurum , Value

References

• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi (Tez No: 190366). [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. YÖK Tez Merkezi.
• Akbaş, O. (2008). Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Aydın, M. Z., & Akyol Gürler, Ş. (2013). Okulda Değerler Eğitimi. Nobel Akademik.
• Bircan, H. H., & Dilmaç, B. (Ed.). (2015). Değerler Bilançosu. Çizgi Kitabevi.
• Çağlayan, A. (2005). Ahlak Pusulası Ahlak ve Değerler Eğitimi. Dem Yayınları.
• Daştan, N. (2023). Mekânın Folkloru: Ticari İşletmelerin Duvar Dekorasyonunda Kültürel Unsurların Yeri (Erzurum İli Örneği). Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 27, 79-101.
• Devellioğlu, F. (1970). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Doğuş Matbaası.
• Güngör, E. (1993). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. Ötüken Neşriyat.
• Hellimoğlu Yavuz, M. (1997). Masallar ve Eğitimsel İşlevleri. Ürün Yayınları.
• Kuçuradi, I. (1971). İnsan ve Değerleri. Yankı Yayınları.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217-240.
• Peters, F. E. (2004). Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü (Çev.; H. Hünler). Paradigma Yayınları.
• Sami, Ş. (1985). Kamus-i Türkî. Karakuşak Basın ve Yayın Limitet Şirketi.