Wars and especially world wars are very
destructive processes for societies and institutions.
Exclusively World War I, as one of examples of
global alliance systems had fought, caused widely
calamities those haven’t seen before in world
history. Magnitude of this important event which
has accepted as a landmark in terms of policy,
demography, urbanism and settlements, would be
more clear with numericals of migrations and
deceases. Lots of quantitative evaluations had
enlighten this point till now. Handling the
population and migration process is an obligation
to determine the numerical of losses. During the
occupations and invasions, the invaders had
destroyed or carried the registers of population
and deeds to their own countries near them. In this
paper some determinations and evaluations took
place under the light of archival records of
population of Province of Erzurum during the
World War I. Forasmuch the province was
geographically the biggest part of Eastern
Anatolia had missed lots of people and urban
values under the invasion with its districts and the
other subunits a hundred years ago. Hereby
population movements in Erzurum will be
analysed by the records on an important debate
field just as “population” -if Armenian claims also
be considered-. Demographic structure of
Erzurum before and after the war will be handled
by acquired data from the funds of Personal
Records, Telegraph and Police Headquarters of
Ministry of Internal Affairs of Ottoman Archive.
As a result, destructive effects of the war to a
specific place such as Erzurum will be
illuminated.
Bu Savaşlar ve özellikle dünya savaşları toplumlar ve kurumlar üzerinde çok ciddi tahribat
yapan süreçlerdir. Bilhassa I. Dünya Savaşı küresel ittifak sistemlerinin karşı karşıya geldiği ilk
örneklerden olarak dünya tarihi açısından o zamana dek benzeri görülmemiş felaketlere yol
açmıştır. Siyaset, demografi, şehirleşme ve iskân gibi pek çok alanda bir dönüm noktası olarak
ele alınan bu büyük hadisenin demografik boyutunun büyüklüğünün, yaşanan göçler ve
ölümlerle birlikte daha iyi anlaşılacağı açıktır. Bugüne dek yapılan pek çok nicel değerlendirme
bu mevzuya ışık tutmuştur. Kaybın sayısal olarak tespit edilebilmesi için nüfusun ve göç
vetiresinin rakamlarla ele alınması da bir zorunluluktur. İşgal ve istila durumlarında müstevli
güçler işgal ettikleri bölgelerin nüfus ve tapu gibi kayıtlarını da ya imha etmiş ya da
beraberlerinde ülkelerine götürmüşlerdir. Bu çalışmada arşiv belgelerinin ışığında, I. Dünya
Savaşı sırasında Erzurum Vilayetinin nüfusu ile ilgili tespit ve mülahazalara yer verilecektir.
Zira yüz yıl önce coğrafi olarak Doğu Anadolu’nun önemli bir kısmını teşkil eden Erzurum
Vilayeti, ihtiva ettiği sancaklarıyla birlikte işgal ve istila edilmiş, ahali ve şehir ciddi kayıplar
yaşamıştı. Bu vesile ile nüfus gibi -Ermeni iddiaları da göz önünde bulundurulduğunda- önemli
bir tartışma sahasında ortaya konan belgelerle Erzurum’daki demografik hareketlilikler
incelenecektir. Başbakanlık Osmanlı Arşivi kapsamında bulunan Dâhiliye Nezareti’nin Sicill-i
Nüfus, Şifre ve İdare-i Umumiye gibi fonlarından elde edilen verilerle Erzurum vilayeti ve bağlı
sancakların savaş öncesi ve sonrasındaki demografik yapısı üzerinde durulacaktır. Netice
itibariyle hem savaşın tahripkâr etkileri bir kez daha ortaya konmuş hem de Erzurum gibi özel
bir bölgenin savaştan nasıl etkilendiği aydınlatılmış olacaktır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Publication Date | May 31, 2018 |
Acceptance Date | May 25, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Volume: 4 Issue: 2 |
Follow us on Social Media!