An Intellectual Gouranic Poet and Commentator on The Island Of Cyprus: Necmi Sagip Bodamyalızade and His Work Called Manzum Kuran

Yıl 2023, Sayı: 13, 1 - 19, 31.12.2023

Halil Deniz

Öz

Bodamyalızade Necmi Sâgib, born in 1897 in Baf southwest of Cyprus, is a Cypriot Quran commentator and Quran poet . The author, who was the first Turhşsh Cypriot to be educated in England, was a thinker, scholar and poet who, on the one hand, defended the rights of the Turks on the island as the “representative of the Muslims” and fought with his pen. He was a mujahid who workedfor the Turks to regain their lost rights when the ısland of Cyprus was taken over by the British in 1878, and tried to raise the awareness of the Turks against the Enosis ambitions of the Greeks. He is a man of movement and struggle who both defended the rights of the Turks and tried to introduce İslam and Turkish Culture to the world with the letters he sent to the important statesment and artists of the time.He is a thinker who has written down the miraculous aspect of the Quran and the süblime truths it contains in a poetic language with the “Quran in Verse” he wrote. The Verse Quran was first published in English under the name “The Gouran Versfied” in 1925, and was published in Turkish in 1952. The book does not contain the entire Quran. The book, published in two volumes in 1959, consists of 25 parts whwn duplicate parts are excluded. İn the book, which also includes the last ten surahs in the order of the Mushaf, there is also a verse translation/interpretation of the Fatiha Surah and Ayete’l-Kursi. The work, which deals with the basic principles and high truths of İslam, strives to convery İslam to humanity in the correct way.

Anahtar Kelimeler

Holy Quran, Bodamyalızade Necmi Sâgib, Quran in Verse, Cyprus, Islam

Kıbrıs Adasında Bir Münevver, Kur’ân Şâiri ve Müfessiri: Necmi Sâgib Bodamyalızade ve Manzum Kur’ân İsimli Eseri

Öz

Kıbrıs’ın güneybatısında bulunan Baf’ta 1897 yılında doğan Bodamyalızade Necmi Sâgib, Kıbrıslı bir Kur’ân müfessiri ve Kur’ân şairidir. İngiltere’de eğitim gören ilk Kıbrıslı Türk vasfı taşıyan müellif, bir yandan “Müslümanların vekili” sıfatıyla adada bulunan Türklerin haklarının savunucu olmuş bir yandan da kalemi ile mücadelesini vermiş edip, mütefekkir, âlim ve şâir bir şahsiyettir. Kıbrıs Adası’nın 1878’de İngilizlerin eline geçmesiyle Türklerin kaybettiği haklarını yeniden elde etmeleri için çalışmış, Rumların Enosis emellerine karşı Türkleri bilinçlendirmeye gayret etmiş bir mücahittir. Zamanın önemli devlet adamları ve sanatkârlarına gönderdiği mektuplarla hem Türklerin haklarını müdafaa etmiş, hem de Müslümanlığı ve Türk Kültürünü dünyaya tanıtmaya gayret etmiş bir hareket ve mücadele insanıdır.Yazdığı “Manzum Kur’ân” ile Kur’ân’ın mûcizevî yönünü ve içinde barındırdığı yüksek hakikatleri şiirsel bir dille yazıya dökmüş bir düşünce adamıdır. Manzum Kur’ân, 1925 yılında ilk olarak “The Gouran Versfied” adıyla İngilizce basılmış, 1952 yılında da Türkçe olarak neşredilmiştir. Kitap, Kur’ân’ın tümünü ihtiva etmemektedir. İki cilt halinde 1959 yılında basılan kitap mükerrer kısımlar çıkarıldığında 25 kısımdan oluşmaktadır. Mushaf sırasına göre son on sûrenin de dahil olduğu kitapta Fâtiha Sûresi ve Âyetu’l-Kürsînin de manzum tercüme/tefsiri mevcuttur. İslâm’ın temel prensipleri ve yüksek hakikatlerini işleyen eser, insanlığa İslâm’ı doğru şekilde ulaştırmak gayretindedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân-ı Kerim, Bodamyalızade Necmi Sâgib, Manzum Kur’ân, Kıbrıs, İslâm

Kaynakça

• Adil, Fikret, Ayasofyada Selimiyede Türkçe Manzum Kur’an, Yeni İstanbul Gazetesi.
• An, Ahmet, Kıbrıs’ta Basılmış Türkçe Kitaplar Listesi, KKTC Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1997.
• An, Ahmet, Kıbrıs’ın Yetiştirdiği Değerler, Akçağ Yayınları, Ankara, 2002.
• Ateşin, Hüseyin Mehmet, Kıbrıs’ta İslâmî Kimlik Dâvâsı, Marifet Yayınları, İstanbul, 1996.
• Bodamyalızade, Necmi Sâgib, Manzum Kur’ân, Lefkoşa, 1959.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, Fecr Yayınları, Ankara, 2009.
• Ersoy, Mehmet Akif, Safahat, Beyan Yayınları, İstanbul, 2007.
• Ertuğ, Mehmet, Büyük Düşünür “Felezof” Necmi Sâgib Bodamyalızade, Lefkoşa, 2011.
• Komisyon, Kur’ân-ı Kerim ve Açıklamalı Meâli, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2012.
• Nesim, Ali, Batmayan Eğitim Güneşlerimiz, K.K.T.C. Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Yayınları, Lefkoşa, 1987.
• Özdeş, Talip – Bilgiz, Musa, Tefsir 2, Bilay Yayınları, Ankara, 2020.
• Özkul, Ali Efzal - Özsever, Mete, Journal of History Culture and Art Research, “Kıbrıs Türk Eğitim Tarihinde Shakespeare Okulu ve Necmi Sâgib Bodamyalızade. Karabük üniversitesi.
• Taberânî, Ebu’l- Kâsım, Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb eş-Şâmî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, yrsz, 2006/1427.
• Taberi, Ebu Ca’fer Muhammed bin Cerîr, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli’l-Kur’ân, Mektebetu İbni Teymiyye, Kahire, trhsz.
• İbni Kesîr, İmâduddîn Ebu’l-Fidâ İsmâîl,Tefsîru’l-Kur’âni’l-Âzîm, Mektebetu evlâdu’ş-Şeyh li’t-Turâs, Cîze, trhsz.
• İbni Mâce, Ebu Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, Sünen, Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-Arabiyye, yrsz, trsz.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “İ’câzu’l-Kur’ân”, Türkiye Diyanet vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, 2000.