Turkish Bank and its Role in the Turkish Cypriot Community

Year 2014, Volume: 18 Issue: 42, 1 - 12, 01.06.2014

Ali Efdal Özkul Yurdagül Akcansoy

Abstract

The first bank established by the Turkish Cypriot community is Turkish Bank. Under the name of İslam İddihar Sandığı, the renowned citizens of Nicosia established it in 1901. Turkish Bank, which was established at the beginning of the 20th Century to support Turkish tradesmen, has now a deep history dating back more than one hundred years. As no political development could be considered independently from economic activities, Turkish Bank had also influenced from the political context of the island. Remarkably, it became one of the important institutions supporting Turkish Cypriot Community to overcome financial problems. This research aims to shed lights onto the general history of a bank operating more than 100 years and put forward its various contributions to the Turkish Cypriot community with its economic and other aspects. In the study, archive documents of the Turkish Bank, national and international publications and different newspapers of the period are utilized as the main sources of information. In addition, important information regarding oral history studies has been collected from the interviews with the administrative people worked at the Turkish Bank. The study is concluded with the idea that Turkish Bank has been an important benchmark in the struggle of the Turkish Cypriot Community for existence

Keywords

Turkish Bank, Nicosia, Cyprus, bank, mufti

Türk Bankası ve Kıbrıs Türk Toplumu’ndaki Rolü

Abstract

Kıbrıs Türk Toplumu’nun kurduğu ilk banka Türk Bankası’dır. 1901 yılında Lefkoşa’nın ileri gelenleri tarafından İslam İddihar Sandığı adı ile kurulmuştur. 20. Yüzyılın başlarında, Türk esnafını kalkındırmak amacıyla faaliyete geçen sandık bugün Türk Bankası adıyla 100 yılı aşkın bir geçmişe sahiptir. Dünyada siyasi gelişmeler hiç bir zaman ekonomik hareketlerden bağımsız düşünülmemektedir. Dolayısıyla Türk Bankası, Kıbrıs adasının siyasi olaylarından etkilenmiştir. Bu bağlamda Kıbrıs Türk Toplumu’nun yaşadığı ekonomik sıkıntılardan kurtulmasını sağlayan kurumlarından birisi olmuştur. Araştırmada amaç olarak, 100 yılı aşkın faaliyet gösteren bir bankanın tarihinin genel hatları ile ortaya çıkarılması ve Türk Bankası’nın başta ekonomik olmak üzere diğer yönleriyle de Kıbrıs Türk Toplumu’na yaptığı katkılarının ortaya konulması hedeflenmiştir. Söz konusu çalışmada, bankanın kendi kaynaklarından, yerli ve yabancı basılmış eserlerden ve dönemin gazetelerinden faydalanılmıştır. Ayrıca çeşitli dönemlerde bankanın idareci konumunda görev yapan kişilerden de sözlü tarih çalışmaları ile değerli bilgiler alınmıştır. Sonuç olarak, Kıbrıs Türk Toplumu’nun var oluş mücadelesinde Türk Bankası mihenk taşlarından birisi olmuştur denilebilir

Keywords

Türk Bankası, Lefkoşa, Kıbrıs, banka, müftü

References

• Alasya, H. F. (1988). Tarihte Kıbrıs. Kıbrıs Türk Kül- türü Derneği Genel Merkezi, Ankara.
• An, A. (2002). Kıbrıs’ın Yetiştirdiği Değerler (1782- 1899). Akçağ Yayınları, Ankara.
• An, A. (2005). Kıbrıs’ın Yetiştirdiği Değerler -2 (1900- 1920). Şadi Kültür ve Sanat Yayınları, Girne.
• Anderson, M. S. (1972). The Eastern Question, (1774- 1923). Wiltshire.
• Ateşin, H. M. (1996). Kıbrıs’ta İslami Kimlik Davası, Marifet Yayınları. İstanbul.
• Bedevi, V. (1996). Kıbrıs Tarihi, Kıbrıs Türk Tarih Kurumu Yayınları. Lefkoşa.
• Çakmak, Z. (2008). Kıbrıs’tan Anadolu’ya Türk Göçü (1878-1938). A.Ü. Türkiyat Araştırmaları En- stitüsü Dergisi, Erzurum, (36) 201-223.
• Demiryürek, M. (2003). Lozan Sonrası Kıbrıs’tan Türkiye’ye Göç (1923-1926). Toplumsal Tarih, (115) 90-93.
• Dünden Bugüne Turkish Bank 100.Yıl
• Erim, N. (1975). Bildiğim ve Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs. Ankara.
• Gazioğlu, A. (2000). Enosis Çemberinde Türkler. Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi, Lefkoşa.
• Gürel, Şükrü Sina (1984). Kıbrıs Tarihi (1878-1960). I, Ankara.
• Hatipoğlu, M. M. (1988). Yunanistan’daki Gelişmelerin Işığında Türk-Yunan İlişkilerinin 101 Yılı (1821- 1922). Ankara.
• Hill, S. G. (1952). A History of Cyprus, IV. Cambridge University Press, Cambridge.
• Konur, İ. (1938). Kıbrıs Türkleri. Remzi Kitabevi.
• Kuran, E. (1964). Kıbrıs İdaresinin İngiltere’ye Terki, Kıbrıs ve Türkler. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• Kyrris, C. P. (1985). History of Cyprus: With an In- troduction to the Geography of Cyprus. Nicosia.
• Mallinson, W. (2005). Cyprus: A Modern History. I.B. Tauris, London-New York.
• Meray, S. L. (1972). Lozan Barış Konferansı/ Tutan- aklar Belgeler, II/I/I. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Newman, P. (1953). A Short History of Cyprus.Long- mans, Green & Co., London.
• Öksüz, H. (1999). Lozan’dan Sonra Kıbrıs Türklerinin Anavatana Göçleri. Tarih ve Toplum, (32)187: 35-38.
• Özel, S. (2001). Birinci Dünya ve Milli Kurtuluş Savaşları ile Sonrasında Kıbrıs Türklerinin Genel Durumu). Dünden Bugüne Kıbrıs Meselesi, (Yayına Hazırlayan: Ali Ahmetbeyoğlu-Erhan Afyoncu), (159-170), TATAV Yayınları, İstanbul.
• Plümer, A. F. (2008). Kıbrıs Ekonomi Tarihi Sarsıntılı Bir Devrin Anatomisi (1960-1974). Rüstem Kitabevi, Lefkoşa.
• Samani, M. O. (2007). Kıbrıs’ta Bir Sömürge Kurumu:Kavanin Meclisi (1882-1931).Hac- ettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih anabilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Sonyel, S. R. (1995). İngiliz Yönetiminde Kıbrıs Türkler- inin Varlık Savaşımı (1878–1960). Belleten, (LIX)224: 133-187.
• Soysal, İ. (2000). Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları (1920-1945). I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara. Stavrinides, Z. (1976). The Cyprus Conflict: National Identity and Statehood, Wakefield.
• Storrs, Sir Ronald (1930). A Chronology of Cyprus, Nicosia.
• Şanlı, H. (1967). Kıbrıs 1878-1924. Ankara.
• Türk Bankası 90. Yıl Albümü, 1991
• Türk Bankası Arşivi, 1948 Yılı Muvazene Cetveli
• Türk Bankası Arşivi, 1972 Yılı Raporu