İSLÂM BORÇLAR HUKUKUNDA BERÂET KAVRAMI VE MEZHEPLERİN BERÂET KAVRAMI ÜZERİNDEKİ METODOLOJİK AYRILIKLARI

Year 2017, Volume: 20 Issue: 51 (19-06-2017), 35 - 62, 19.06.2017

Muhittin Özdemir

https://doi.org/10.15745/da.324037

Abstract

Bütün
kusurlardan berâet şartıyla yapılan satım akdi hakkında ihtilaf yaşayan fıkıh
mezhepleri, farklı neticelere ulaşmışlardır. Hanefîler, bu akdin bütün
yönleriyle sahih olacağı, Hanbelîler de aksine bu şartla kurulan bir akdin
hiçbir şekilde sahih olamayacağı görüşüne ulaşmışlardır. Mâlikîler akdin sadece
kölelerde geçerli olacağı, Şâfiîler de köleler ve hayvanlar yani canlılarda
geçerli olacağı görüşüne sahip olmuşlardır. Hanefîler konu hakkındaki
görüşlerini, akit nazariyesi üzerine bina etmişlerdir. Mâlikîler, berâet
hakkındaki rivayetin zâhiri anlamından hareket etmişlerdir. Şâfiîler ise, rivâyetin
anlamında yer alan illetin tespitinden hareketle kıyâs işlemini
kullanmışlardır. Hanbelîlerde, ihtilaf halindeki sahabenin kavillerinin artık
delil teşkil etmeyeceği anlayışı belirleyici olmuştur. Bu makalede, kusurlardan
berâet şartıyla satım akdi konusu hakkındaki tartışmalardan hareketle,
mezheplerin usûl anlayışlarının, fer’î meselelerin çözümlenmesindeki etkisini tespit
etmeye çalıştık.

Keywords

Berâet, kusur, bey’, köle, fıkıh mezhepleri.

The Term Barae in Islamic Lawvs of Obligation And Methodological Variances of Mazhabs on The Term Barae

Abstract

Fiqh sects who live controversy about sales
contract on condition of absolution from all faults have reached different
results. Hanafi sect concluded that this contract will be valid entirely, while
on the contrary Hanbeli asserted that the contract which was made on this basis
will never be valid in any terms. Maliki sect have the opinion that the
contract will only be valid for  the
slaves while Shafii sect thinks that it will be valid for the slaves and
animal, in other words for the living beings. Hanafi people built their view on
the issue on contract theory. Maliki people act through the apparent meaning of
narration about absolution. Shafii people used the method of comparison from
the detection of illness included in the meaning of narration. For Hanbeli
people, it was determined that the words of companion who are in the event of
conflict would not provide evidence. In this study, from the point of
discussions about sales contract on condition of absolution from faults, we
determined the effect of procedures of sects on solution of accessory issues.

Keywords

Barae, fault, sale, slave, fiqh mazhabs.

References

• • Âbî, Sâlih b. Abdussemî’ el-Ezherî (1335). es-Semerû’d-dânî şerhu Risâleti İbn Ebî Zeyd el-Kayrevânî. Beyrut: el-Mektebetu’s-sekâfe. • Apaydın, Yunus (2000). İbrâ, DİA, XXI, 263-266. • Aynî, Bedrüddîn (2000). el-Binâye, thk. Eymen Sâlih Şabân, I-XIII. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye. • Bâbertî, Muhammed b. Muhammed Ekmeluddîn(2012). el-İnâye (Fethu’l-kadîr ile), I-X. Beyrut: Dâru’l-Fikr. • Bardakoğlu, Ali (1992). Berâet, DİA, V, 470-471. • Beğavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mesûd (1983). Şerhu’s-sünne, thk. Şuayb el-Arnavut/Muhammed Züheyr eş-Şâvîş, I-XV. Beyrut: el-Mektebu’l-İslâmî. • __________ (1997). et-Tehzîb, thk. A. A. Abdulmevcûd/A. M. Muavvad, I-VIII. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye. • Behûtî, Mansûr b. Yûnus (1993). Dekâiku Ûlî’n-nuhâ, I-III. Beyrut: Âlemu’l-kutub. • __________ (1994). er-Ravdu’l-murbi’ bi-şerhi Zâdi’l-müstakni’, I-II. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye. • __________ (2000). Keşşâfu’l-kinâ’ ani’l-İknâ’, thk. komisyon, I-XV. Suudi Arabistan: Vezâretu’l-Adl. • Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin (1989). es-Sunenu’s-sağîr, (thk. Abdulmu’tî E. Kalacî). I-IV. Karaçi: ed-Dirâsâtu’l-İslâmiyye. • __________ (1991). Marifetu’s-sunen ve’l-âsâr (thk. Abdulmu’tî E. Kalacî). I-XV. Karaçi: ed-Dirâsâtu’l-İslâmiyye. • __________ (2003). es-Sunenu’l-kübrâ (thk. Muhammed Abdulkadir Atâ), I-X. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.