Bergama Kozak Yöresi Ağzında Birleşik Zarf-Fiil Örnekleri

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 6, 39 - 54, 15.06.2023

Şaziye Dinçer Bahadır

https://doi.org/10.48147/dada.1297311

Öz

Ağız çalışmaları, hem kültürümüzü yansıtan hem de zamana karşı dayanıksız olan söz hazinesini ortaya çıkaran dil incelemelerimizin önemli bir koludur. Bu kolda, hem derleme hem de ortaya konulan metinlerden hareketle çeşitli ses ve şekil bilgisi çalışmaları güncelliğini korumaktadır. Oldukça eski bir yerleşim yeri olan Bergama’nın Kozak yöresi, her yerleşim biriminde olduğu gibi karşılıklı etkileşimin, tarihin, geleneğin, göreneğin biçimlendirdiği bir ağız hazinesi olarak değerlendirilebilir.
Dilimizin ifade unsurlarından biri olan zarf-fiillerin Türkiye Türkçesi ağızlarında oldukça geniş kullanım özelliklerine sahip olduğu görülür. Bu çalışmada, Batı grubu ağızları içerisinde yer alan Bergama Kozak yöresi ağzındaki birleşik zarf-fiil ekleri esas alınmıştır. Çalışma sonunda Bergama Kozak yöresi ağzında, hem yazı dilinden farklı hem de yazı diliyle paralellik gösteren birleşik zarf- fiil yapıları ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bergama Kozak yöresi, Bergama Kozak yöresi ağzı, zarf, zarf-fiiller

Kaynakça

• Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin Grameri, 8. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bayraktar, N. (2004). Türkçede Fiilimsiler, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bilgegil, M. K. (2009). Türkçe Dilbilgisi, 3. Baskı, Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi.
• Boz, E. (2005). Bir Birleşik Zarf-Fiil “Fiil+Sıfat-Fiil+(İyelik Eki+) Hal Eki” Yapısı Üzerine, İlmî Araştırmalar, 19, 43-48.
• Boz, E. (2012). Türkiye Türkçesi Biçimsel ve Anlamsal İşlevli Biçimbilgisi (Tasnif Denemesi), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Bozdoğan, H. (2008). Bergama Merkez İlçe ve Köylerinde Yaşayan Yörüklerin Ağız İncelemesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Caferoğlu, A. (1994). Anadolu Dialektolojisi Üzerine Malzeme I, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Çakır, A. (2020). İzmir İli Ödemiş-Kiraz-Beydağı İlçeleri Ağzı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Deniz Yılmaz, Ö. (2009). Türkiye Türkçesinde Eylemsi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Dinçer Bahadır, Ş. (2022). Bergama Kozak Yöresi Ağzı, Erzurum: Fenomen Yayıncılık.
• Emecen, F. (1992). “Bergama”, DİA, 5, 492-495.
• Ergin, M. (2003). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Eriş, E. (1996). Kozak, Bergama: Bergama Belediyesi Kültür Yayınları.
• Gencan, T. N. (2007). Dilbilgisi, Ankara: Tek Ağaç Eylül Yayıncılık.
• Göktürk, N. (2022). Türkçede Gramerleşme: Gramerleşmiş Zarf-Fiiller, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Gülsevin, G. (2001). Türkiye Türkçesinde Birleşik Zarf-Fiiller, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, II/2, 125-143.
• Karahan, L. (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karahan. L. (2009). Türkçenin Söz Dizimi, 14. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Koraş, H. (2013). Türk Lehçelerinde Hal Ekleri ve İsim Çekim Ekleri İle Teşkil Edilen Zarf-Fiil Şekilleri ve Türkiye Türkçesinde Karşılıkları, VI. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri 20-25 Ekim 2008, C. III, 2865-2910, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (1994). Güney-Batı Anadolu Ağızları Ses Bilgisi (Fonetik), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tiken, K. (1999). Türkiye Türkçesinde Basit ve Birleşik Zarf-Fiillerin İfade ve İşlevleri, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 47, 281-364.
• Tuncer, H. (1996). Türk Dilinde Zarf-Fiiller, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yücel, B. (2000). Türkiye Türkçesindeki Zarf-Fiillerin Yapı Bakımından Sınıflandırılması Üzerine, Türklük Bilimi Araştırmaları, 9, 75-114.