Moritz Schlick’e Göre Tanımlamada Biçim ve İçerik

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 11, 10.08.2025

Eyyüp Acar

Öz

Moritz Schlick, mantıksal pozitivizmin temel ilkelerini şekillendiren Viyana Çevresi düşünürlerindendir. Ona göre, geleneksel felsefe sorunları dilin yanlış anlaşılmasından kaynaklanır. Bu nedenle, tanımlamada biçim (mantıksal yapı) ve içerik (kişisel deneyim) ayrımı yapılmalıdır. Biçim evrenseldir ve bilimsel ilerlemeyi sağlar; içerik ise özneldir.
Schlick, anlamlı önermelerin doğrulanabilir olması gerektiğini savunur. Metafizik iddiaları ("ruh ölümsüzdür" gibi) anlamsız bulur, çünkü bunlar ne gözlemlenebilir ne de mantıksal analize tabidir. Kant'ın "noumenon (deneyim ötesi gerçeklik /aşkın gerçeklik/ gerçek bilgi vb.)” anlayışı da Schlick’in anlamsız bulduğu kavramlardandır; ona göre yalnızca deneyimlenebilen olgular anlamlıdır. Sezgiyi ise bilgi değil, "haz" olarak görür.
Bu ayrım, bilimsel bilginin temelini atarken metafiziği eleştirir. Ancak, öznel deneyimleri tam açıklayamadığı şeklinde eleştirilmiştir. Schlick'in yaklaşımı, dil felsefesi ve bilgi kuramında etkisini sürdürmektedir

Anahtar Kelimeler

: tanımlama , biçim , içerik , bilimsel bilgi , sezgi

Kaynakça

• Aristoteles. (2015). Metafizik (Y. Gurur Sev, Çev.). Pinhan Yayıncılık.
• Aristoteles. (1996). Organon V: Topikler (H. Ragıp Atademir, Çev.). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Çitil, A. A. (2013). Çağdaş Felsefe I (S. Akıncı, Haz.). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Dubs, H. H. (1943). Definition and its problems. The Philosophical Review, 52(6), 566-577.
• Gedikli, M. E. (2023). Moritz Schlick'in bilgi kuramı: Viyana Çevresi üzerine araştırmalar-I. Eskiyeni Yayınları.
• Kant, I. (2022). Saf aklın eleştirisi (N. Pektaş, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. (Orijinal eser 1781)
• Schlick, M. (1974). General theory of knowledge (A. E. Blumberg, Trans.). Springer Verlag. (Orijinal eser 1918)
• Schlick, M. (1979). Positivism and realism. In H. L. Mulder & B. van de Velde-Schlick (Eds.), *Moritz
• Schlick, M. (1932). Philosophical papers: Volume II (1925-1936)* (pp. 259-284). D. Reidel Publishing.
• Schlick, M. (2022). Bilim ve felsefe (H. Halim, Çev.). Dorlion Yayınları. (Orijinal eser 1930)
• Schlick, M. (2023). Biçim ve içerik: Felsefi düşünceye giriş (U. Sevdi, Çev.). İthaki Yayınları. Doğubatı.