Digital Accessibility: Scope, Concepts, Standards, Laws

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 57 - 68, 21.06.2023

Belgin Çetin

https://doi.org/10.59732/dae.1246531

Cited By: 1

Öz

In the last 30 years, when digitalization has gained momentum, the concept of accessibility has affected every aspect of life, including information and communication tools, and also has begun to take place in laws. In today's world, where access to information, social services, health services, education and many other services is carried out in a virtual environment, the opportunities offered by digital interfaces have gained importance. Although accessibility in physical and digital environments is only a definition for disabled and physiologically aging individuals, equal accessibility for all is an important concept. It tries to clarify the issue holistically on the axis of universal design, inclusivity in design, user-oriented design, human-computer interaction, accessibility standards, guidelines, assistive technologies, which are important factors in ensuring accessibility in particular digital accessibility. The limitation of the article was a search of the academic literature on the keywords that were predicted to be related to accessibility, and the article was constructed based on the findings. The subject is a broad subject that will concern many different academic disciplines, including engineering, digital production and the creation of social awareness, standards and legal processes, and is an area open to new research in the context of emerging technologies

Anahtar Kelimeler

digital accessibility, Human factor and ergonomics, human-system interaction, W3C standards, accessibility in desing

Dijital Erişilebilirlik : Kapsam, Kavramlar, Standartlar, Yasalar

Öz

Dijitalleşmenin yoğun yaşandığı son 30 yılda, erişilebilirlik kavramı bilgi ve iletişim araçları da dahil olmak üzere hayatın her alanını kapsayacak şekilde genişledi ve yasalarda yer almaya başladı. Teknolojideki hızlı gelişim birçok alanı etkilerken teknolojinin insan hayatı içindeki yeri ve önemi her geçen gün artmaktadır. Bilgiye, sosyal hizmetlere, sağlık hizmetlerine, eğitime ve daha birçok hizmete erişimin sanal ortamda gerçekleştirildiği günümüzde dijital ara yüzlerin bizlere sunduğu olanaklar önem kazandı. Fiziksel ve dijital ortamda erişilebilirliğin sadece engelli ve fizyolojik yaşlanan bireyler için bir tanımlama olmasının ötesinde, herkes için eşit erişilebilirlik önemli bir kavramdır. Makale, sanal ortamlarının herkes için erişilebilir olmasının nasıl sağlanabileceği sorusuna cevap ararken akademik literatürü dayanak alarak, öncelikle erişilebilirlik ve tasarım arasındaki önemli ilişkiden bahseder. Sonra dijital erişilebilirlik özelinde erişilebilirliğin sağlanmasında önemli faktörler olan evrensel tasarım, tasarımda kapsayıcılık, kullanıcı odaklı tasarım, insan bilgisayar etkileşimi, erişilebilirlik standartları, yönergeleri, yardımcı teknolojiler konuları ekseninde bütünsel olarak konuya açıklık getirmeye çalışır. Makalenin sınırlılığı sadece erişilebilirlik ile ilgili olduğu öngörülen anahtar kelimeler üzerinden akademik literatür araştırmasına dayanması ve bulgular üzerinden makalenin kurgulanmasıdır. Konu hem mühendislik, dijital üretim hem de sosyal farkındalıkların oluşması, standartlar ve hukuki süreçler de dahil birçok farklı akademik disiplini ilgilendirecek geniş bir konudur ve gelişen teknolojiler bağlamında yeni araştırmalara açık bir alandır.

Anahtar Kelimeler

Tasarımda erişilebilirlik, dijital erişilebilirlik, insan faktörü ve ergonomisi, insan-bilgisayar etkileşimi, W3C standartları

Kaynakça

• Abou-Zahra S, Brewer J (2019). Standards, Guidelines, and Trends. Yeliz Yesilada ve Simon Harper, Web accessibility: A Foundation for Research (s. 225-246) içinde. doi: 10.1007/978-1-4471-7440-0.
• Acırlı, Z. (2020). Tasarım ve erişilebilirlik kavramları arasındaki çok boyutlu ilişkinin iç mekân tasarımı üzerinden değerlendirilmesi (Master's thesis, Güzel Sanatlar Enstitüsü).
• ADA, 2022. Guidance on Web Accessibility and the ADA, https://www.ada.gov/resources/web-guidance/ adresinden alınmıştır.
• Akay, D., & Kurt, M. (2009). A neuro-fuzzy based approach to affective design. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 40, 425-437.
• Akdemi̇r, N. (2017). Tasarım kavramının geniş çerçevesi: Tasarım odaklı yaklaşımlar üzerine bir inceleme. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 7(1), 85-94.
• Akkaya, B., Gunsel, A., & Yikilmaz, I. (2021). Digital Management Towards Society 5.0: A Review of the Framework for Kurt Lewin Theory During COVID-19 Pandemic. Emerging Challenges, Solutions, and Best Practices for Digital Enterprise Transformation, 120-137.
• Borg, Johan, Wei Zhang, Emma M. Smith, Cathy Holloway. (2021) Introduction to the companion papers to the global report on assistive technology. Assistive Technology 33:sup1, pages 1-2.
• Burov, O. (2019). Human factors/ergonomics in eWorld: methodology, techniques and applications. In International Conference on Applied Human Factors and Ergonomics (pp. 459-464). Springer, Cham.
• Corry, M.D., Frick, T.W. ve Hansen, L. (1997). User-centered design and usability testing of a Web site: An illustrative case study. ETR & D, 45(4), 65-76.
• Çakır,H. (2020). Evrensel Tasarım Yaklaşımı Çerçevesinde Akıllı Ev Uygulamaları, Conference: 4. Uluslararası Mimarlık ve Tasarım Kongresi
• Çağıltay, K. (2018). İnsan bilgisayar etkileşimi ve kullanılabilirlik mühendisliği: Teoriden pratiğe. https://open.metu.edu.tr/handle/11511/70368 adresinden alındı.
• Çepehan, İ. Z., & Güller, E. (2020). Evrensel Tasarım Kapsamında Herkes İçin Tasarım Kapsamında Herkes İçin Tasarım.
• De Goey, H., Hilletofth, P. and Eriksson, L. (2019), "Design-driven innovation: a systematic literature review", European Business Review, Vol. 31 No. 1, pp. 92-114. https://doi.org/10.1108/EBR-09-2017-0160
• EUR-Lex (t.y.). Directive (EU) 2016/2102 of the European Parliament and of the Council of 26 October 2016 on the accessibility of the websites and mobile applications of public sector bodies . https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2016/2102/oj adresinden alıntı yapılmıştır.
• Ferreira, C. M., & Serpa, S. Society 5.0 and social development (2018). Contributions to a discussion. Management and Organizational Studies.; 5 (4): 26-31. DOI: https://doi. org/10.5430/mos. v5n4p26.
• Fukuyama, M. (2018). Society 5.0: Aiming for a new human-centered society. Japan Spotlight, 1, 47-50.
• Gao, Z., & Hands, D. (2021). The strategic role of design in driving digital innovation: A theoretical foundation. Journal of technology management & innovation, 16(1), 58-66.
• Hacıhasanoğlu, İ. (2003). Evrensel tasarım. Tasarım+ Kuram, 2(3), 93-101.
• Kimbell, L. (2011). Rethinking design thinking: Part I. Design and culture, 3(3), 285-306.
• Lefebvre, M. (2018). Society 5.0: Accessibility as the focus of the design industry. https://www.primospopuli.com/en/society-5-0-accessibility-as-the-focus-of-the-design-industry/ adresinden alındı.
• Lowdermilk, T. (2013). User-centered design: a developer's guide to building user-friendly applications. " O'Reilly Media, Inc.".
• Mace, R., Hardie, G., & Plaice, J. (1991). Accessible environments: Toward universal design. In W. F. E. Preiser, J. C. Vischer., & E. T., White Design intervention: toward a more humane architecture(p.156). New York, NY: Van Nostrand Reinhold.
• McGray, A.T. ve Gallagher, M. (2001). Principles for digital library development.Communications of the ACM, 44(5), 49-54.
• Marrakesh Treaty (t.y.). Marrakesh Treaty to Facilitate Access to Published Works for Persons Who Are Blind, Visually Impaired or Otherwise Print Disabled https://www.wipo.int/treaties/en/ip/marrakesh/ adresinden alındı.
• ODTU, t.y. İnsan Bilgisayar etkileşimi nedir?,http://hci.cc.metu.edu.tr/tr/insan-bilgisayar-etkilesimi-nedir adresinden alınmıştır.
• Paiva, D.M., Freire, A.P., & Fortes, R.P. (2021). Accessibility and Software Engineering Processes: A Systematic Literature Review. J. Syst. Softw., 171, 110819.
• Sanford, J. A., & Remillard, E. T. (2021). Design for One is Design for All: The Past, Present, and Future of Universal Design as a Strategy for Ageing-in-Place with Disability. In Handbook on ageing with disability (pp. 169-185). Routledge.
• Serim Dinç, İ. O. (2020). Salgın Döneminde Erişilebilirlik Çalıştay Raporu. Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği. ISBN: 978-605-06463-1-3. Erişim adresi: https://www.stgm.org.tr/sites/default/files/2020-10/erisilebilirlik-calistay-raporu.pdf
• Sirel, A., & Sirel, O. Ü. (2017). Bedensel Engellilerin Kent Yaşamına Katılımında “Evrensel Tasarım” Yaklaşımı. IV. IBANESS Kongreler Serisi, Bulgaristan, 558-569.
• Şapcı, B. & Taşlı Pektaş, Ş. (2021). Integrating User Experience Knowledge into Early Architectural Design Processes through Machine Learning. JCoDe: Journal of Computational Design, 2(1), 67-94.
• Tandoğan, O. (2017). Evrensel tasarım kavramı: kentsel peyzaj ile ilgili örnekler. Artium, 5(2), 51-66.
• Tao, G., Charm, G., Kabacińska, K., Miller, W. C., & Robillard, J. M. (2020). Evaluation tools for assistive technologies: a scoping review. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 101(6), 1025-1040.
• Tunalı, İ. (2004). Tasarım felsefesine giriş (İkinci Baskı). İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi, TS EN ISO 9241-151, 2022. TS EN ISO 9241-151 ve TSEK 194-TS ISO/IEC 40500:2012 (WCAG) Standartları, https://www.icisleri.gov.tr/erisilebilirlik-sertifika adresinden alınmıştır.
• TÜBİTAK Bilgem. (2019). Dijital dönüşüm nedir? https://www.dijitalakademi.gov.tr/ adresinden alındı. KU Medical Center. (2022). Universal Design and Accessibility, https://www.kumc.edu/information-technology/services/teaching-and-learning-technologies/online-learning/instructional-design/universal-design-and-accessibility.html adresinden alındı.
• U.S. Access Board, t.y. Telecommunications Act of 1996, https://www.access-board.gov/law/ta.html https://www.access-board.gov/law/ta.html adresinden alındı.
• W3C, 2022. WAI-ARIA Overview, https://www.w3.org/WAI/standards-guidelines/aria/ adresinden alınmıştır. Watling, S., & Crawford, K. (2010). Digital exclusion: Implications for human services Practitioners. Journal of Technology in Human Services, 28(4), 205-216.
• Kenzie Academy (2020). What is Digital Design and Why is it Important?, https://kenzie.snhu.edu/blog/what-is-digital-design-and-why-is-it-important/ adresinden alındı.
• WIPO (2021). WIPO Technology Trends 2021 - Assistive Technology. https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_1055_2021.pdf.
• Wooldridge, A. R., Grant, C., Widdowson, A., Rogers, C. C., & Figueroa Jacinto, R. (2022). Developing the Human Factors/Ergonomics Discipline to Support Diversity, Equity and Inclusion. Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting, 66(1), 139–141. https://doi.org/10.1177/1071181322661020.