Abstract
29 Ekim 1923 de Cumhuriyet ilan edilmiş, 3 Mart 1924 tarihinde de Diyanet İşleri Reisliği/Başkanlığı kurulmuştur. Anayasal bir kuruluş olan ve Cumhuriyet ile yaşıt bulunan Diyanet İşleri Başkanlığı ülkede din ve din hizmetlerinden sorumlu tek kurumdur. Merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatlarından oluşan Diyanet İşleri Başkanlığı ülke genelinde en ücra köşelere kadar, yurtdışında da başta Avrupa ülkeleri olmak üzere, ABD, Türki Cumhuriyetler, Balkan ülkeleri ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olmak üzere Japonya’dan Kanada’ya, Avusturalya’dan Afrika’ya 111 ülkeye din hizmeti götürmektedir. Türkiye Cumhuriyeti kurumları arasında hizmet alanı bu kadar geniş olan başka bir kurum bulunmamaktadır. Jocahim Wach’a göre dinin teorik, pratik ve sosyolojik, İslam bilginlerine göre ise inanç, ibadet, ahlak ve muamelat boyutu vardır. Bu alanların tamamı Diyanet İşleri Başkanlığının görevi ile yakından ilgilidir.
Gerek yurtiçi gerekse yurtdışındaki din hizmetlerinin çok büyük bir kısmı cami ve cami merkezli hizmetlerdir. Camiler birer ibadet mekânı olmanın yanında, milli birlik ve beraberliğin tesisi ile sosyal yardımlaşma, dayanışma ve kaynaşma konularında da çok önemli işlevler görmektedir. Camiler her yaş ve cins, her eğitim, kültür ve sosyal statüden binlerce ve milyonlarca kişiye hizmet verilen kutsal mekânlardır.
Diyanet İşleri Başkanlığının çok farklı konularda çok geniş bir hizmet alanı olmakla beraber, bu çalışmada cami ve cami hizmetleri üzerinde durulacaktır. Camilerde ifa edilen din hizmetleri ve hizmetleri yerine getiren görevliler ile onların çalışmaları ele alınacaktır. Bu hizmetlerin sosyolojik boyutu üzerinde durulacaktır.