التحول الرقمي: حياة اصطناعية منظمة وتصور للمستقبل

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 18 - 39, 23.06.2023

Veysel Karani Altun Çevirmen: Mustafa Hamza

Öz

لقد مرت البشرية بالعديد من التغييرات الحيوية عبر التاريخ والتقت بتطبيقات الذكاء الاصطناعي والتقنيات الروبوتية مع العصر الرقمي. وجعلت التغييرات الحيوية التي مر بها البشر مع الرقمنة تغيير تصوراتهم حول المستقبل ضروريا. والحياة الاصطناعية هي مجال يهدف إلى فهم الحياة من خلال محاولة تجريد المبادئ الديناميكية الرئيسية وراء الأحداث البيولوجية وإعادة إنشاء هذه الديناميكيات الفيزيائية في بيئات فيزيائية أخرى وجعلها قابلة للاستخدام بترتيبات واختبارات تجريبية جديدة. يرتبط موضوع دراستنا بالتحليل العام لأشكال الحياة التي عاشتها البشرية في الفترات التاريخية ومفهوم الحياة الاصطناعية اليوم. والهدف من بحثنا هو الكشف عن الخلفية الفلسفية لمراحل التطور التاريخي للذكاء الاصطناعي، والتي نعتقد أنها شكلت أساس الحياة الاصطناعية. ويبدأ بحثنا بالكشف عن الخلفية التاريخية لتطور الحياة الاصطناعية. ويورد البحث الآراء الفلسفية حول التطورات التي تشكل أساس الحياة الاصطناعية، ويتطرق إلى البنية التحتية العقلية بإيجاز، ويسرد التنبؤات حول الموضوع من الماضي إلى الحاضر.ويذكر إسهامات الرقمنة في حياة الإنسان والمخاطر المترتبة على الذكاء الاصطناعي.

Anahtar Kelimeler

الذكاء الاصطناعي, الحياة الاصطناعية, التكنولوجيا الروبوتية, الرقمية والدين

Dijitalleşme: Yapısallaşmış Yapay Yaşam ve Gelecek Tasavvuru

Öz

İnsanoğlu, tarihî süreç içinde pek çok yaşamsal değişimler yaşamış, son olarak dijitalleşen çağla birlikte yapay zekâ uygulamaları ve robotik teknolojilerle tanışmıştır. İnsanoğlunun dijitalleşme ile birlikte yaşadığı yaşamsal değişimler beraberinde geleceğe dair tasavvurların da değişikliğe uğramasını zorunlu kılmıştır. Yapay yaşam, biyolojik olayların arkasında yatan ana dinamik prensipleri soyutlamaya çalışarak ve bu fiziksel dinamikleri başka fiziksel ortamlarda yeniden oluşturup yeni deneysel düzenleme ve testlerle kullanılabilir hale getirerek yaşamı anlamayı amaçlayan bir çalışma alanıdır.
Çalışmamızın konusu, insanlığın tarihi süreç içinde yaşadığı yaşam biçimleri ile bugün sözü edilen yapay yaşam kavramının genel analizi ile ilgilidir. Araştırmamızın amacı yapay yaşama zemin oluşturduğunu düşündüğümüz yapay zekânın tarihsel gelişim süreçlerinin felsefi alt yapısını gün yüzüne çıkarmaktır. Araştırmamız, yapay yaşamın gelişimi üzerine tarihsel arka planı ortaya koyarak başlamaktadır. Yapay yaşamın zihni alt yapısı ile beraber zeminini oluşturan gelişmeler konusunda felsefi görüşlere kısaca değinilmiş geçmişten günümüze konu hakkındaki öngörülere yer verilmiştir. Yapay zekâ ile birlikte dijitalleşmenin insan hayatına katkıları ve barındırdığı risklere değinilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Yapay Yaşam, Robotik Teknoloji, Dijitalleşme ve Din

Kaynakça

• Aydın, Ali Orhan, Yapay Zekâ: Bütünleşik Bilişe Doğru, İstanbul: Hizmet Vakfı Yay., 2013.
• Bak, Başak, “Medeni Hukuk Açısından Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Yapay Zekâ Kullanımından Doğan Hukuki Sorumluluk”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 35 (2018): 211-232.
• Balcı, Yusuf, “İleri Teknolojilerin Yayılması Hızının İstihdama Etkileri”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 37-38 (2012): 181-188.
• Davudi, Mahmud, “İnsan Zekâsı ve Yapay Zekânın Oluşması Üzerine Bir İnceleme”, İslami Sosyal Bilimler Dergisi 1/2 (1993): 9-25.
• Deguchi, Atsushi, From Smart City to Society 5.0, Singapore: Springer, 2020.
• Demir, Aysel, “Ölümsüzlük ve Yapay Zekâ Bağlamında Trans-Hümanizm”, AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi 9/31 (2018): 95-104.
• Derin, Görkem - Öztürk, Erdinç, “Yapay Zeka Psikolojisi ve Sanal Gerçeklik Uygulamaları”, Siber Psikoloji, s. 41-47, Ankara: Türkiye Klinikleri, 2020.
• Dilek, Gizem Öztürk, “Yapay Zekânın Etik Gerçekliği”, Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 2/4 (2019): 47-59.
• Doğan, Abdullah, Yapay Zeka, İstanbul: Kariyer Yay., 2002. Dönmez, Süleyman, “Felsefi Bağlamda Yapay Zekâ ve 2025 Sendromu”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 20/2 (2020): 748-760.
• Hançerlioğlu, Orhan, Dünya İnançları Sözlüğü, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1993.
• Harari, Yuval N., 21. Yüzyıl İçin 21 Ders, çev. Selin Sıral, İstanbul: Kolektif Kitap, 9. Basım, 2018.
• Kafalı, Hasan, “Yapay Zekâ, Toplum ve Din’in Geleceği”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 46 (2019): 145-172.
• Karagöz, Kadir, “Bilgi İletişim Teknolojilerindeki Gelişmenin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz”, Maliye Dergisi 153/ (2007): 214-223.
• Kazu, İbrahim Yaşar - Özdemir, Oğuzhan, “Öğrencilerin Bireysel Özelliklerinin Yapay Zeka ile Belirlenmesi (Bulanık Mantık Örneği)”, Akademik Bilişim, s. 11-13.
• Kılıçarslan, Seda Kara, “Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Hukuki Kişiliği Üzerine Tartışmalar”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 2 (2019): 363-389.
• Kırışık, Fatih - Sezer, Özcan, “Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Kamu Politikası Oluşturma Sürecindeki Rolü”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 11/2 (2015): 199-215.
• Koçak, Recep, “Beşinci Sanayi Devrimi Toplum 5.0 ve Yapay Zeka Kültürü”, Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 3/5 (2020): 1-17.
• Orhan, Ayhan - Yılmaz Genç, Sema, “Bilişim Teknolojisindeki Gelişimin Sosyoekonomik Etkileri”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 16/1 (2018): 264-275.
• Özdemir, Nebi, Medya Kültür ve Edebiyat, Ankara: Grafiker Yay., 2012.
• Öztemel, Ercan, “Yapay Zekâ ve İnsanlığın Geleceği”, Bilişim Teknolojileri ve İletişim: Birey ve Toplum Güvenliği, ed. Muzaffer Şeker vd. s. 75-90, Ankara: Berk Grup Matbaacılık, 2020.
• Pinker, Steven, Zihin Nasıl Çalışır?, İstanbul: Alfa Yayınları, 2017.
• Pirim, Harun, “Yapay Zeka”, Journal of Yaşar University 1/1 (2006): 81-93.
• Sahlins, Marshall, Taş Devri Ekonomisi, çev. Taylan Doğan - Şirin Özgün, İstanbul: BGST Yay., 2012.
• Taylor, Charles, Modernliğin Sıkıntıları, çev. Uğur Canbilen, İstanbul: Ayrıntı Yay., 1995.
• Topakkaya, Arslan - Eyibaş, Yağmur, “Yapay Zekâ ve Etik İlişkisi”. Felsefe Dünyası 70/1 (2019): 81-99.
• Tugay, Burcu - Tugay, Resul, “Uluslararası Sistemin Geleceğini Yapay Zekâ Üzerinden Analiz Etmek”, Journal of Academic Value Studies 5/3 (2019): 376-384.
• “Anne, Ölen Kızıyla Sanal gerçeklik Sayesinde Bir Araya Geldi”. Erişim 27 Ocak 2021. https://www.posta.com.tr/anneolenkiziylasanalgercekliksayesindebirarayageldi2237878
• “Bu Sefer de Japonya’da Bir Yapay Zekâ Vatandaşlık Aldı”. Erişim 27 Ocak 2021. https://www.yenisafak.com/teknoloji/buseferdejaponyadabiryapayzekavatandaslikaldi2807800
• “Dünyanın İlk Robot Vatandaşı Suudi Arabistanlı”. Erişim 27 Ocak 2021. https://www.bbc.com/turkce/haberlerdunya41780346
• “Eski Google Mühendisi Anthony Lewandowski, Yapay Zekaya Dayalı Bir ‘Tanrı’ Geliştirilebilmek Amacıyla ‘Way of Future’ (Geleceğin Yolu) İsimli Bir Dini Hareket Kurdu.” Erişim 29 Mart 2021. https://tr.sputniknews.com/ abd/201710091030506183googlemuhendistanrigeleceginyolu/
• Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Tuba Yay., 2011.