Mediating Role of Religious Attitude on The Relationship Between Personality and Music Preferences

Year 2024, Volume: 35 Issue: 2, 353 - 386, 29.12.2024

Ayşe Kaya Göktepe

https://doi.org/10.26650/di.2024.35.1.1357850

Abstract

This study examines the role of religious attitude on the relationship between personality and music preferences. A quantitative research design is chosen, and the correlational model is applied. The sample consists of 317 people between the ages of 18 and 57. The Five Factor Personality Scale, which was validated by Horzum et al., and the Religious Attitude Scale developed by Üzeyir Ok, demographic form and music preference form are used in this study. Regression and mediation analysis are done via SPSS 25. It was found that religious attitudes played a mediating role in the relationship between personality types and music preferences. It has been observed that pop music preference has a positive and significant relationship with self-control, neuroticism, openness to experience, extraversion, and agreeableness, especially when the relationship with God dimension of religious attitude is the mediator. The positive correlation between Western classical music and jazz music preferences and between extraversion and openness to experience was turned into a negative correlation at a significant level when all dimensions of religious attitude are mediators. It was found that a significant positive correlation between Sufi music preference and openness to experience and agreeableness when the emotional and behavioral dimensions of religious attitude mediated. The mediating role of religious attitude in the relationship between personality and music preference is related to both a perception of religion intertwined with music education and the aspect of music that offers religious experience.

Keywords

Personality, Religious attitude, Music preferences, Psychology of religion

Ethical Statement

İstanbul SAbahattin Zaim üniversitesi (İZÜ) etik kurulu tarafından verilmiştir.

Supporting Institution

İZÜ

Kişilik Tipleri ve Müzik Tercihleri Arasındaki İlişkide Dinî Tutumun Aracı Rolü

Abstract

Bu araştırmanın amacı kişilik ve müzik tercihleri arasındaki ilişkide dinî tutumun rolünü incelemektir. Nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama kullanılmış ve dinî tutumun aracı rolünü incelemek için aracı değişken araştırma modeline başvurulmuştur. Araştırmanın örneklemi 18-57 yaş arası 317 kişiden oluşmaktadır. Bu çalışmada Horzum ve diğerlerinin geçerlilik çalışmasını yaptığı Beş Faktör Kişilik Ölçeği, Üzeyir Ok’un geliştirdiği Dinî Tutum Ölçeği ile araştırmacı tarafından hazırlanan demografik form ve müzik tercih formu kullanılmıştır. SPSS 25.0 programı kullanılarak regresyon ve aracı değişken analizleri yapılmıştır. Elde edilen bulgular, kişilik tipleri ve müzik tercihleri arasındaki ilişkide dinî tutumun ara bulucu rolü olduğunu göstermiştir. Bilhassa dinî tutumun Tanrıyla kurulan ilişki boyutu aracı olduğunda pop müzik tercihinin özdenetimlilik, nörotiklik, deneyime açıklık, dışa dönüklük ve yumuşak başlılık ile pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişkisi olduğu gözlenmiştir. Klasik Batı müziği ve caz müzik tercihleriyle ve dışa dönüklük ve deneyime açıklık arasındaki pozitif ilişkinin dinî tutumun tüm boyutları söz konusu olduğunda negatife dönerek anlamlı düzeye eriştiği bulgulanmıştır. Tasavvuf müzik tercihiyle deneyime açıklık ve yumuşak başlılık arasındaki pozitif korrelasyonun ise, dinî tutumun duygu ve davranış boyutları aracı olduğunda anlamlılık düzeyine eriştiği bulgulanmıştır. Söz konusu bulgular, kişilik ve müzik tercihi ilişkisinde dinî tutumun ara bulucu rolü, hem müzik eğitimiyle iç içe geçmiş bir din algısı hem de müziğin dinî tecrübe sunan bir yanı olmasıyla ilişkili görülmüştür.

Keywords

kişilik, dinî tutum, müzik tercihleri, din psikolojisi

References

• APA. “Personality”, APA Dictionary of psychology, 29.06.2023 tarihinde erişildi https://dictionary.apa.org/. google scholar
• Arslan, Hasan. "Dinî Tutumların Oluşum, Gelişim ve Değişimi." Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 9, no. 1 (2009): 77-96. google scholar
• Artemiz, Berrak. "Ergenlerin Farklı Müzik Türlerine İlişkin İlgileri ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi." Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010 google scholar
• Ashton, Barbara. “ The Use of Short-Term Group Music Therapy for Female College Students with Depression and Anxiety.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Arizona State University, 2013. google scholar
• Ateş, Erdoğan. "Ney’in Serüveni (Kamışlıktan Dudağa Ney)." Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 28 (2012): 143-161. google scholar
• Behar, Cem. Osmanlı Türk Musikisinin Kısa Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2015. google scholar
• Behar, Cem. Kadîm ile Cedîdarasında: III. Selim döneminde bir Mevlevîşeyhi: Abdülbâki Nâsır Dede’nin musıki yazmaları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2022. google scholar
• Behar, Cem. Şeyhülislâm ’ın Müziği: 18. yüzyılda Osmanlı/Türk musıkisi ve Şeyhülislâm Es' ad Efendi ’nin Atrabü'l-Âsâr'ı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2017. google scholar
• Can, Neşe. "Osmanlıda Müziğin ve Şiirin Gözde Sazı: Ney." Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 31, no. 1 (2011): 179-200. google scholar
• Delsing, Marc JMH, Tom FM Ter Bogt, Rutger CME Engels ve Wim HJ Meeus. "Adolescents' Music Preferences and Personality Characteristics." European Journal of Personality: Publishedfor the European Association of Personality Psychology 22, no. 2 (2008): 109-130. google scholar
• Dollinger, Stephen J. "Research Note: Personality and Music Preference: Extraversion and Excitement Seeking or Openness to Experience?" Psychology of Music 21, no. 1 (1993): 73-77. google scholar
• Düzgüner, Sevde. "Mevlevi Ayin Musikisi ve Mevlevi Semâ Âyininin Psikolojik Etkileri." Mevlâna Mevlevîlik Sempozyumu (2007): 195-214. google scholar
• Düzgüner, Sevde. "Müzik Psikoloji Din İlişkisinin Dünü Bugünü Yarını." Güzel Sanatlar Eğitimi-Toplum Bilimler Etkileşimi Uluslararası Sempozyumu içinde (473-4185). İstanbul: İstanbul Türk Müziği Dernek ve Vakıfları Dayanışma Konseyi (10-12 Mayıs 2017). google scholar
• Erdal, Barış ve Üzeyir Ok. "Müzik Tercihinde İnanç Biçimlerinin Rolü." The Journal of Academic Social Science Studies 5, no. 3 (2012): 59-74. google scholar
• Erdal, Barış ve Yeliz Kındap Tepe. "Bireylerin Duygu Durum, İçedönük-Dışa dönük Kişilik Özelliği ve Müzik Tercihleri Arasındaki İlişkiler." Psikoloji Çalışmaları 41, no. 2 (2021): 549-580. google scholar
• Erdal, Barış. "Müzik Tercihi ve Kişilik İlişkisi”. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, no. 2 (2009): 188-196. google scholar
• Erguner, Süleyman. Rauf Yektâ Bey: Neyzen-Müzikolog-Bestekâr. İstanbul: Kitabevi, 2003. google scholar
• Fowler, James W. Stages of faith: The Psychology of Human Development and The Quest for Meaning. San Francisco: Harper & Row, 1981. google scholar
• Garai, Benjamin. "Towards Comparative Effectiveness of Treatmentsfor DentalAnxiety inAdultPatients: A Mixed Systematic Review." Yayımlanmamış doktora tezi, UCLA, 2017. google scholar
• Geçici, Fatma, Aysun Göllüce, Elif Güvenç ve Saliha Çelik. "Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları." Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 8, no. 1 (2017): 2127. google scholar
• George, Jeelu S. ve Jisha Joshe. “Effect of Music Therapy on Anxiety Among Patients Undergoing Coro-naryangiography at Medical Trust Hospital Kochi”. Global Journal for Research Analysis, 5 no. 8, (2018):40-42 google scholar
• Ghetti, Claire M. "Active music engagement with emotional-approach coping to improve well-being in liver and kidney transplant recipients." Journal of Music Therapy 48, no. 4 (2011): 463-485. google scholar
• Ghetti, Claire M. "Effect of Music Therapy with Emotional-Approach Coping on Preprocedural Anxiety in Cardiac Catheterization: A Randomized Controlled Trial." Journal of Music Therapy 50, no. 2 (2013): 93-122. google scholar
• Göcen, Gülüşan. Din Psikolojisi Açısından Dünden Bugüne Psikoloji-Mit İlişkisi. İstanbul: Kaknüs, 2016. google scholar
• Gürses, İbrahim. Dindarlık ve kişilik. Bursa: Emin, 2010. google scholar
• Handayani, Nanik. "The Effect of Music Therapy on Pain The Level of Postoperative Patients' with Caesarean Section at Islamic Hospital A. Yani, Surabaya." Journal of Health Sciences 5, no. 2 (2012). google scholar
• Horzum, Mehmet Barış, T. Ayas ve M. A. Padır. "Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması" Sakarya University Journal of Education 7, no. 2 (2017): 398-408. google scholar
• Kaçmaz, Derya. "Müzik Tercihlerine İlişkin Kuramsal Bir İnceleme." İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi 7, no. 15 (2017): 141-152. google scholar
• Kaçmaz, Derya. " Öğrencilerin Kişilik Ve Benlik Boyutlarının Müzik Tercihlerine Etkisinin İncelenmesi (Sivas Örneği)." Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya, 2016. google scholar
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem ve Zeynep Cemalcılar. Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar: Sosyal Psikolojiye Giriş, İstanbul: Evrim, 2017. google scholar
• Karaburun Doğan, Derya ve Zafer Kılınçer. "Dinsel İletişim Aracı Olarak Müzik," Müzikte Metodoloj i ve Müzikte İletişim Uluslarası Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 2016 google scholar
• Karamızrak, Neslihan. "Ses ve Müziğin Organları İyileştirici Etkisi." Koşuyolu Kalp Dergisi 17, no. 1 (2014): 5457. google scholar
• Karışman, F. Zehra. "Kur ’an Âyetlerinin Ezberlenmesinde Makamsal Okuyuşun Etkisi." Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2017. google scholar
• Kendirci, Ozan Yılmaz. "Duyguların Evrimi ve Müzik." İstanbul: Ceylan, 2014. google scholar
• Ko, Shuk Yee. “ The Effectiveness of Music Interventions on Anxiety Level, Pain Level and Satisfaction for Chinese Adult Patients Undergoing Colonoscopy.” Yayımlanmamış doktora tezi, The Chinese University of Hong Kong (Hong Kong), 2016. google scholar
• Koç, Oğuz ve İdil Ekinay. "Fen Lisesi Öğrencilerinin Demografik Özellikleri ve Tercih Ettikleri Müzik Türlerine Göre Okula Yönelik Tutumlarının İncelenmesi." Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 41, no. 2 (2021): 1227-1246. google scholar
• Lee, Wen-Ping, Pao-Yuan Wu, Meng-Ying Lee, Lun-Hui Ho ve Whei-Mei Shih. "Music listening alleviates anxiety and physiological responses in patients receiving spinal anesthesia." Complementary therapies in medicine 31 (2017): 8-13 google scholar
• Little, Patrick ve Marvin Zuckerman. "Sensation Seeking and Music Preferences." Personality and individual differences 7, no. 4 (1986): 575-578. google scholar
• Liu, Yang ve Marcia A. Petrini. "Effects of Music Therapy on Pain, Anxiety, and Vital Signs in Patients After Thoracic Surgery." Complementary therapies in medicine 23, no. 5 (2015): 714-718. google scholar
• Macit, Yusuf. "Dinî ve Tasavvufi Müzik Türü Olarak Mersiyeler: Din Psikolojisi Açısından Yaklaşım (Iğdır Örneği)." Milel ve Nihal 8, no. 3 (2011): 189-228. google scholar
• McCown, William, Ross Keiser, Shea Mulhearn ve David Williamson. "The Role of Personality and Gender in Preference for Exaggerated Bass in Music." Personality and individual differences 23, no. 4 (1997): 543547. google scholar
• McQuail, Denis, Jay G. Blumler ve John R. Brown. "The television audience: A revised perspective." D. McQuail (Ed.), Sociology of mass Communications, 135-165. London: Longman, 1972. google scholar
• Mehmedoğlu, Ali Ulvi ve Âdem Aygün. "James W. Fowler ve İnanç Gelişim Teorisi." Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6, no. 1 (2006): 117-139. google scholar
• Nizamoğlu, Pınar. “ Güzel Sanatlar Lisesi Öğrencilerinin Duygu Durumlarına Göre Müzik Tercihleri ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkiler. ” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019. google scholar
• Odabaşı, Fatma. " Sosyo-Kültürel Sistem ve Müzik”. Yeni Türkiye Dergisi Türk Musikisi Özel Sayısı 57 (2014): 1424-1435. google scholar
• Ok, Üzeyir. "Dinî Tutum Ölçeği: Ölçek Geliştirme ve Geçerlik Çalışması." Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 8, no. 2 (2011): 528-549. google scholar
• Öztürk Lokman. "Ney İcrasında Vibrato Tekniğine Dair Bir İnceleme." TurkishAcademicResearchReview 8, no. 1 (2023): 57-70. google scholar
• Palmer, Jaclyn Bradley. "Effect of music therapy on the anxiety levels of women awaiting breast cancer surgery. ” Yayımlanmamış doktora tezi, Colorado State University, ABD, 2007. google scholar
• Pearson, Jodi L., ve Stephen J. Dollinger. "Music Preference Correlates of Jungian Types." Personality and individual differences 36, no. 5 (2004): 1005-1008. google scholar
• Peker, Hüseyin, Din Psikolojisi (4. Baskı), İstanbul: Çamlıca, 2010. google scholar
• Rammstedt, Beatrice ve John, Oliver. P. “Measuring personality in one minute or less: A 10-item short version of the Big Five Inventory in English and German.” Journal of Research in Personality, 41 no.1, (2007): 203212. google scholar
• Rentfrow, Peter J., ve Samuel D. Gosling. "The Do Re Mi's of Everyday Life: The Structure And Personality Correlates of Music Preferences." Journal of Personality andSocial Psychology 84, no. 6 (2003): 1236-56. google scholar
• Robinson, Thomas O., James B. Weave ve Dolf Zillmann. "Exploring the relation between personality and the appreciation of rock music." PsychologicalReports 78, no. 1 (1996): 259-269. google scholar
• Rubin, Alan M. "Media Uses and Effects: A Uses-and-Gratifications Perspective." J. Bryant ve D. Zillmann (Eds.), Media effects: Advances in theory and research (417-436). Lawrence Erlbaum Associates, Inc, 1994. google scholar
• Ruffinengo, Carlo, Elisabetta Versino ve Giovanni Renga. "Effectiveness of an İnformative Video on Reducing Anxiety Levels in Patients Undergoing Elective Coronarography: An RCT." European Journal of Cardiovascular Nursing 8, no. 1 (2009): 57-61. google scholar
• Serdar, Filiz. Kişilik ve Kişilik Kuramları. İstanbul: Lamure, 2023. google scholar
• Shah, Asma ve S. Sindhuja. “The Role of Music Therapy in Post-Operative Analgesia-Study in Elderly”. Global Journal For Research Analysis, 5 no. 11, (2018): 31-32. google scholar
• Shultis, Carol L. “Effects of Music Therapy vs. Music Medicine on Physiological And Psychological Parameters Of İntensive Care Patients: A Randomized Controlled Trial. ” Yayımlanmamış doktora tezi, Temple University, Philadelphia, 2012. google scholar
• Şenel, Onur. "Müzik Tercihinin Karmaşık Arka Planı." Journal of International SocialResearch 7, no. 30 (2014), 213-227. google scholar
• Taş, Halil. "İlkokul Öğrencilerinin Müzik Türü Tercihleri Üzerine Bir İnceleme." Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 44 (2020): 355-378. google scholar
• Ünaldı, Tolga. "2000'li Yıllarda Türkiye’de Ney Sazı, Tavırları ve Bu Tavırların Belli Başlı İcracıları." Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, 2008. google scholar
• Walworth, Darcy D. "Effect of live music therapy for patients undergoing magnetic resonance imaging." Journal of Music Therapy 47, no. 4 (2010): 335-350. google scholar
• Walworth, Darcy, Christopher S. Rumana, Judy Nguyen ve Jennifer Jarred. "Effects of Live Music Therapy Sessions on Quality of Life Indicators, Medications Administered and Hospital Length of Stay for Patients Undergoing Elective Surgical Procedures for Brain." Journal of Music Therapy 45, no. 3 (2008): 349-359. google scholar
• Weiyan, LIU. "A Historical Overview of Uses and Gratifications Theory." Cross-Cultural Communication 11, no. 9 (2015): 71-78. google scholar
• Wu, Pao-Yuan, Mei-Lin Huang, Wen-Ping Lee, Chi Wang ve Whei-Mei Shih. "Effects of music listening on anxiety and physiological responses in patients undergoing awake craniotomy." Complementary therapies in medicine 32 (2017): 56-60. google scholar
• Yağışan, Nihan. "Üniversite Öğrencilerinin Müzik Tercihleri ve Saldırganlıkla İlişkisi." SED-Sanat Eğitimi Dergisi 1, no. 2 (2013): 96-113. google scholar
• Yeni, Belma. "Dinî Mûsikînin İlköğretim Öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersine Karşı Tutumlarına Etkisi." Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Samsun Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016. google scholar
• Zengin, Suat, Sinem Kabul, Behcet Al, Emine Sarcan, Mehmet Doğan ve Cuma Yıldıriım. "Effects of Music Therapy on Pain and Anxiety Patients Undergoing Port Catheter Placement Procedure." Complementary therapies in medicine 21, no. 6 (2013): 689-696. google scholar