Birinci Dünya Savaşı’nda Japonya ve Japon-Amerikan Savaşı’nın Temellerinin Atılması

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 9, 90 - 114, 15.02.2022

Doruk Akyüz

Öz

Birinci Dünya Savaşı, etki alanını genişletmek isteyen Japonya için bulunmaz bir fırsat olarak değerlendirilmiştir. Japonya, Avrupalı güçler birbirini yemekle meşgulken, pek çok sömürgeci gücün ilgi alanına giren Çin’i bir Japon etki alanına sokmak için harekete geçmiştir. Ancak girişimleri, savaşa (1917’ye kadar) dahil olmayan ve Çin’i bir ticaret ortağı olarak değerlendiren ve bundan dolayı da Çin’in toprak ve yönetim bütünlüğüne önem veren Amerika Birleşik Devletleri ile karşı karşıya getirmiştir. Japonya’nın Çin’i acımasızca baskı altına alması, Çin’in garantörlüğünü üstlenen Amerika ile olan ilişkilerini bir daha düzelmeyecek şekilde bozmuştur. Amerika’nın müdahalesi sayesinde Japonlar elde etmek istedikleri imtiyazların pek azını elde edebilmişlerdir. Bunun yanı sıra Amerika’nın dünya siyasetindeki etkisi yüzünden Japonya savaştan sonra diğer ülkelerle olan ilişkilerinde de giderek daha izole hale gelecekti. Birinci Dünya Savaşı sona erdiğinde Japonya hiç kuşkusuz savaş öncesine göre daha güçlü ve daha zengindi. Ancak ülkenin dış politikadaki konumu Japonya devlet aklının arzuladığından çok daha farklı bir noktadaydı ve Japonya’nın Birinci Dünya Savaşı esnasındaki tutumu uzun vadede zararlı çıkmasına yol açacaktı.

Anahtar Kelimeler

Japonya, Amerika, Çin, Rusya, Wilson, Militarizm

Kaynakça

• DAVIDANN, Jon Thares (2007), Cultural Diplomacy in U.S.-Japanese Relations, 1919-1941, Palgrave Macmillian, New York.
• DICKINSON, Frederick R. (1999), War and National Reinvention, Japan in the Great War, Harvard University Press, Cambridge.
• DREA, Edward J. (2009), Japan’s Impreial Army, Its Rise and Fall, 1853-1945, University Press of Kansas, Kansas.
• EDGERTON, Robert B. (1997), Warriors of the Rising Sun, Westview Press, Boulder.
• GATES, Rustin B. (2014), “Out with the New and in with the Old: Uchida Yasuya and the Great War as a Turning Point in Japanese Foreign Affairs”, Tosh Minohara, Tze-ki Hon ve Dawley Evan (ed.) The Decade of the Great War: Japan and the Wider World in the 1910s, Brill, Leiden.
• HARRIES, Meirion ve Susie Harries (1991), Soldiers of the Sun, The Rise and Fall of the Imperial Japanese Army, Random House, New York.
• AKİRA Iriye (1956), After Imperalism, Search for a New Order in the Far East, 1921-1931, Harward University Press, Massachusetts.
• JANSEN, Marius B. (2000), The Making of Modern Japan, Harvard University Press, Cambridge.
• MEEHAN, John D. (2014), “From Alliance to Conference: The British Empire, Japan and Pacific Multilateralism, 1911-1921”, Tosh Minohara, Tze-ki Hon ve Dawley Evan (ed.) The Decade of the Great War: Japan and the Wider World in the 1910s, Brill, Leiden.
• NISH, Ian (2002), Japanese Foreign Policy, 1869-1942, Kasumigaseki to Miyagezaka, Routledge, New York.
• O’BRIEN, Philpis Payson (2004), “Britain and the end of the Anglo-Japanese Alliance”, Phillips Payson O’Brien (ed.), The Anglo-Japanese Alliance, 1902-1922, Routledge Curzon, London, S. 267-284.
• PEATTIE, Mark R. (1984), “Japanese Attitudes Toward Colonialism, 1895-1945”, Ramon H. Mayers, Mark R. Peattie (ed.), The Japanese Colonial Empire, Princeton University Press, Princeton, S. 80-127.
• PEATTIE, Mark R. (1992), Nan’yô, The Rise and Fall of the Japanese in Micronesia, 1885-1945, University Press of Hawaii.
• SHUSUKE Takahara, “Wilson Administration and the Mandate Question in the Pacific: Struggle among the Powers over the Disposition of Former German Colonies”, Tosh Minohara, Tze-ki Hon ve Dawley Evan (ed.) The Decade of the Great War: Japan and the Wider World in the 1910s, Brill, Leiden.
• SÔCHİ Naraoka (2014), “A New Look at Japan’s Twenty-One Demands: Reconsidering Katô Takaaki’s Motives in 1915”, Tosh Minohara, Tze-ki Hon ve Dawley Evan (ed.) The Decade of the Great War: Japan and the Wider World in the 1910s, Brill, Leiden.
• TADASHİ Nakatani (2014), “What Peace Meant to Japan: The Changeover at Paris in 1919”, Tosh Minohara, Tze-ki Hon ve Dawley Evan (ed.) The Decade of the Great War: Japan and the Wider World in the 1910s, Brill, Leiden.