The Environment and Religious Education: A Study on Textbooks Thought at Imam Hatip HighSchool Professional Courses

Year 2014, Volume: 12 Issue: 27, 187 - 215, 01.06.2014

Emine Keskiner

Abstract

Keywords

Environment, Environmental education, Islam, Imam Hatip High-School, Textbooks of Professional Courses, Environmental consciousness

Çevre ve Din Eğitimi: İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Kitapları Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Doğal çevreye dair sorunların zamanımızda artarak devam etmesi, meseleye disiplinlerarası bir nitelik kazandırmakta, dinlerin konuyla ilgili mesajlarına gitgide daha fazla ilgi duyulmaktadır. Ülkemizde çevre ve din konusundaki çalışmaların daha çok teorik düzeyde kaldığı görülmekte, konuyla ilgili nicel ve nitel araştırmalara ihtiyaç duyulduğu bilinmektedir. Zihinsel alt yapıların oluşumunda ve şekillenmesindeki etkisinden hareketle bu çalışmada inceleme konusu olarak ders kitapları seçilmiş, ders kitaplarından da din eğitimi denilince akla ilk gelen kurumlarımızdan olan İmam Hatip Liselerinin meslek dersleri kitapları tercih edilmiştir. Doküman incelemesi yöntemiyle gerçekleştirdiğimiz araştırmamızda, en çok bulguya Çevre Bilinci / Çevreye Duyarlılık kategorisinde rastlanmıştır. Ders kitaplarında evren insan ilişkisinden ziyade evren üzerinden insanın Allah'la ilişkisinin öne çıkarılması, insanın evrene karşı sorumluluğunun da evrenin insanın hizmetine sunulması fikrinin gerisinde kalması dikkat çekmektedir. Bir diğer mesele de, güncel çevre sorunlarıyla dinî referanslar arasındaki bütünlüğün tam sağlanamamış olmasıdır. Bu durum güncel çevre sorunlarına yönelik İslamî öğretinin yeniden formüle edilmesine duyulan ihtiyacı ortaya koymaktadır.

Keywords

Çevre, Çevre eğitimi, İslam, İmam Hatip Liseleri, Meslek dersleri kitapları, Evren Allah ilişkisi, Evren insan ilişkisi, Çevre bilinci

References

• Bayrakdar, M. (1997). İslam ve Ekoloji. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Çiçek, S., Sarışen G. R. ve Tüzün, G. (2009). Giriş. G. Tüzün (Ed.). Ders Kitaplarında İnsan Hakları II Tarama Sonuçları (s. 13-23). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Ekşi, A., Türker, A. S., Meydan, A., Şahan, R., Adıyaman, K. ve Özket, H. (2010a). Fıkıh Ders Kitabı. MEB Yayınları.
• Ekşi, A., Türker, A. S., Meydan, A., Şahan, R., Adıyaman, K. ve Özket, H. (2010b). Temel Dinî Bilgiler Ders Kitabı. MEB Yayınları.
• Erten, S. (2006). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65/66.
• Geray, C. (1992). Çevre İçin Eğitim. R. Keleş (Ed.). İnsan Çevre Toplum (s. 223- 235). Ankara: İmge Kitabevi.
• Gürer, B. (2008). Çevre Ahlakı Kapsamında Bir Değer olarak “Adalet”in Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. F. Kayadibi (Ed.). Çevre ve Din (s. 361-367). İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Haq, S. N. (2007). İslam ve Ekoloji: Yeniden Ulaşma ve Yorumlama Arayışı. Richard C. Foltz, Frederick M. Denny- Azizan Baharuddin (Ed.). İslam ve Ekoloji Bahşedilmiş Bir Emanet (s. 129-153). İstanbul: Oğlak Yayınları.
• Keleş R., Hamamcı, C. ve Çoban, A. (2012). Çevre Politikası (7. bs.). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Komisyon (2010). İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Programları. Ankara: MEB Yayınları.
• Köylü, M. (2008). Çevre Eğitimi: Dinî Bir Yaklaşım. F. Kayadibi (Ed.). Çevre ve Din (s. 165-188). İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Kula, N. (2008). Sahip Olma ve Emanet Duyguları Açısından İnsan-Çevre İlişkisi. F. Kayadibi (Ed.). Çevre ve Din (s. 207-225). İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Kutluer, İ. (2006). Küreselleşme Mahiyeti ve Boyutları. Y. Mehmedoğlu, A. U. Mehmedoğlu (Ed.). Küreselleşme Ahlâk ve Değerler (s. 15-50). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Masri, B. A. (1997). İslam ve Ekoloji. Fazlun Khaild, Joanne O’Brien (Ed.). İslam ve Ekoloji (s. 13-36). İstanbul: İGDAŞ.
• Nasr, S. H. (1991). İnsan ve Tabiat (Nabi Avcı, Çev.). İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Nasr, S. H. (2007). İslam, Günümüz İslam Dünyası ve Çevre Krizi. Richard C. Foltz, Frederick M. Denny- Azizan Baharuddin (Ed.). İslam ve Ekoloji Bahşedilmiş Bir Emanet (s. 103-117). İstanbul: Oğlak Yayınları.
• Özbay, E., Koç, E., Yapıcı, A., Türkan, A., Baydaş, M. ve Hemiş, İ. (2010a). İslam Tarihi Ders Kitabı. MEB Yayınları.
• Özbay, E., Koç, E., Yapıcı, A., Türkan, A., Hemiş, İ. ve Baydaş, M. (2010b). Siyer Ders Kitabı. MEB Yayınları.
• Özdemir, İ. (2007). Kur’an Perspektiiyle Bir Çevre Anlayışına Doğru. Richard C. Foltz, Frederick M. Denny- Azizan Baharuddin (Ed.). İslam ve Ekoloji Bahşedilmiş Bir Emanet (s. 41-65). İstanbul: Oğlak Yayınları.
• Özdemir, İ. ve Yükselmiş, M. (1995). Çevre Sorunları ve İslâm. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Yıldırım, R., Şimşekçakan, M., Altaş, E., Akgül, M., Günay, İ. ve Özkiraz, M. A. (2010a). Kelam Ders Kitabı. MEB Yayınları.
• Yıldırım, R., Altaş, E., Şimşekçakan, M., Akgül, M., Günay, İ. ve Özkiraz, M. A. (2010b). Tefsir Ders Kitabı. MEB Yayınları.