Akdeniz ve Karadeniz Genelinde Deniz Alanlarının Sınırlandırılmasında Adaların Etkisine Yönelik Uluslararası Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi

Year 2019, Volume: 2 Issue: 1, 69 - 109, 30.08.2019

Nasıh Sarp Ergüven

Abstract

Sınırlandırmaya etkileri bakımından adalar, coğrafi konumlarına göre dört farklı şekilde sınıflandırılabilirler. Diğer devletlerin egemenlik alanlarına nazaran, kendi ana karasına daha yakın bulunanlar “doğru taraftaki adalar”dır. Bazıları ise, iki devlet ana karası arasındaki orta hat üzerinde veya yakınında yer almaktadır. Üçüncü tür adalar, başka devletin kıyılarına, kendi ana kara kıyılarına nispeten daha yakındadırlar ve bunlara “ters taraftaki adalar” denilmektedir. Deniz aşırı konumdaki adalar, son kategoriyi meydana getirmektedir.
Yukarıda sınıflandırması verilen adaların deniz alanlarının sınırlandırılmasındaki etkileri, konuyla ilgili uluslararası içtihatta önemli bir yere sahiptir. Türkiye’nin bulunduğu bölgede bahsi geçen hususta üç önemli uyuşmazlık Uluslararası Adalet Divanı önüne taşınmıştır. Kıta Sahanlığı (Tunus/Libya), Kıta Sahanlığı (Libya/Malta) ve Karadeniz’de Deniz Alanı Sınırlandırması (Romanya/Ukrayna) Davaları, kendi kıyısına yakın mesafedeki adasına bitişik kıyıya sahip olduğu devlet ile olan deniz alanı sınırlandırmasında yarım etki verilmesi, sınırlandırmaya tabi esas noktaların tespitinde üzerinde insan yaşamı bulunmayan kayalığın bu kapsam dışında bırakılması ve ters tarafta bulunan adaya münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı tanınmaması gibi, Türkiye açısından hem Ege hem Doğu Akdeniz’deki mevcut uyuşmazlıklar için lehte önemli birer veri niteliği göstermektedir.

Keywords

Ada Kavramı, Deniz Alanı Sınırlandırması, Uluslararası Adalet Divanı, Hakça İlkeler

Evaluation of the Judgments of International Law Regarding the Effect of Islands on Maritime Delimitation within the Context of the Mediterranean and the Black Sea

Abstract

With regard to their effect on delimitation, islands can be categorized into four groups according to their geographical positions. Islands, which are closer to their own mainland compared to the other states territories are the "islands on the right side". Some are situated on or near the median line halfway between the two states. The third type of islands are closer to the coasts of other states in comparison with their own mainland's coasts, and these are called the "islands on the wrong side". The islands overseas comprise the fourth category.
The effects of the islands, categorization of which is presented above, have an important place in international judicial law regarding the issue. Three important disputes regarding the relevant matter in the areas containing Turkey have been brought before the International Court of Justice. The Tunisia v. Libya Continental Shelf Case, Libya v. Malta Continental Shelf Case, and the Romania v. Ukraine Maritime Delimitation Case in the Black Sea, have the characteristics of crucial data in favor of Turkey for both the dispute in the Aegean and in the Eastern Mediterranean such as giving half effect to the island, which is closer to its own mainland, in the maritime delimitation of adjacent coasts, excluding the uninhabited rock from the determination of the baselines subject to delimitation, and not entitling an exclusive economic zone and a continental shelf to the island which is on the wrong side.

Keywords

The Concept of Island, Maritime Delimitation, International Court of Justice, Equitable Principles

References

• Acer, Y.: “Deniz Alanlarının Sınırlandırılmasında Adaların Rolü ve Devletlerarası Uygulama”, Uluslararası Hukuk ve Politika, 2008, C. 4, No. 16, s. 1-18.
• Aksar, Y: “Uluslararası Hukukta Deniz Alanlarının Sınırlandırılması: Doğu Akdeniz Uyuşmazlığı”, 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler, 2013, No. 2, s. 225-238.
• Anderson, D. H.: "Maritime Delimitation in the Black Sea", Law & Prac. Int'l Cts. Tribunals. 2009, Vol. 8, No. 3, s. 306-327.
• Başeren, S. H.: "Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı", SAD, 2010, No. 8/14, s. 129-184.
• Bayıllıoğlu, U.: “Uluslararası Adalet Divanının Romanya ile Ukrayna Arasındaki Deniz Alanı Sınırlandırmasında Serpents Adasının Etkisine İlişkin Tespitleri”, Çankaya University Journal of Law, 2010, No. 7/1, s. 23-41.
• Elferink, A. O.: "Maritime Delimitation in the Black Sea (Romania v. Ukraine)", <http://www.haguejusticeportal.net/index.php?id=10407>.
• Açıkgönül, E.: Deniz Yetki Alanlarının Hakça İlkeler Çerçevesinde Sınırlandırılması, İstanbul, 2012.
• Oral, N.: “Case Concerning Maritime Delimitation in the Black Sea (Romania v. Ukraine) Judgement of 3 February 2009”, Int’l J. Marine & Coastal L., 2010, Vol. 25, No. 1, s. 115-141.
• Vataman, D.: “Delimitation of the Continental Shelfs and Exclusive Economic Zones Between Romania and Ukraine at the International Court of Justice of the Hague”, Journal of European Studies and International Relations, 2010, Vol. 1, No. 1, s. 81-87.
• Case Concerning the Continental Shelf (Tunisia v. Libyan Arab Jamahi riya), Judgment of 24 February 1982, <https://www.icj-cij.org/files/caserelated/63/6269.pdf>.
• Case Concerning the Continental Shelf (Libyan Arab Jamahiriya v. Mal ta), Judgment of 3 June 1985, <https://www.icj-cij.org/files/caserelated/68/068-19850603-JUD-01-00-EN.pdf>.
• Maritime Delimitation in the Black Sea, (Romania v. Ukraine), Judg ment of 3 February 2009, <https://www.icj-cij.org/files/caserelated/132/132-20090203-JUD-01-00-EN.pdf>.