Turkish Commercial Code and the Autonomous Vessels: An Evaluation of the Fifth Book Provisions Applicable to Shipping Law

Year 2025, Volume: 8 Issue: DEHUKAM 10. Yıl Özel Sayısı, 29 - 139, 20.11.2025

Selim Ciğer

https://doi.org/10.64199/dehukamder.1720200

Abstract

It is widely envisaged that the new technology vessels will come into widespread use in shipping in the near future. Some projections estimate that the global market for new technologies and autonomous ships in the maritime sector will reach USD 278 billion by 2030. Several countries have already amended their national legislation to make it compatible with autonomous ships, in the course of preparations for securing a share of this market. These recent developments warrant an evaluation of whether Turkish law is compatible with the autonomous vessels. Accordingly, this study aims to analyse how the provisions of the fifth book of the Turkish Commercial Code align with these new technology vessels, with a view to identifying potential problems and considering probable solutions. Consequently, a major part of the provisions examined here are regarded as also applicable to autonomous vessels with no significant difficulties. Nevertheless, approximately one hundred articles of the Turkish Commercial Code are either, wholly or partially, inapplicable to autonomous vessels, or are inherently incompatible with them. Therefore, certain amendments appear necessary to ensure that these provisions can also be applied in the context of autonomous ships. It is submitted here that this objective can be achieved through a modest amendment by affecting modifications to a number of central provisions or adding a number of provisions. Thus, the application of Turkish Commercial Code to autonomous vessels can be regarded as a viable interim solution, until regulations specifically drafted for new technology vessels are enacted.

Keywords

autonomous vessels , remote control centre , short sea shipping , master and the crew

Project Number

220K072

Türk Ticaret Kanunu ve Yeni Tip Gemiler: Beşinci Kitap Hükümleri Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Yeni tip gemilerin yakın bir gelecekte deniz ticaretinde yaygın şekilde kullanıma geçecekleri öngörülmektedir. Bazı projeksiyonlara göre 2030 yılına gelindiğinde denizcilikte yeni teknolojiler ve otonom gemilere ait pazarın global ölçekte 278 milyar dolara ulaşması beklenmektedir. Bu pazardan pay almak amacıyla yapılan hazırlıklar çerçevesinde, bazı ülkeler ulusal mevzuatlarını ile otonom gemilere uyumlu hale getirmek için geçtiğimiz yıllarda bir dizi kanun değişikliği gerçekleştirmiştir. Bu gelişmeler karşısında meselenin Türk Hukuku bağlamında da ele alınmasında isabet olduğu değerlendirilmektedir. Dolayısıyla, bu çalışmada Türk Ticaret Kanununun beşinci kitap hükümlerinin yeni tip gemilere uyumu incelenerek, mevcut hükümlerin otonom gemilere uygulanması bakımından ortaya çıkabilecek problemler tespit edildikten sonra bu problemlerin çözümü için beşinci kitap hükümlerinde yapılabilecek değişikliklere ilişkin bazı öneriler sunulması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, beşinci kitap hükümlerinin kayda değer bir bölümünün uygulanması bakımından önemli sorunlar beklenmediği söylenebilir. Bununla beraber, kanunda bulunan yüze yakın madde otonom gemilere uygulanma kabiliyetinden ya, kısmen ya da bütünüyle, yoksundur ya da mahiyeti itibariyle otonom gemiler ile uyumsuzdur. Dolayısıyla bu hükümlerin otonom gemiler bağlamında da uygulanabilmesini temin etmek için bazı değişikliklerin gerçekleştirilmesi şart görünmektedir. Öte yandan, bu amacın bazı temel hükümlerde yapılacak ekleme ve değişikliklerle gerçekleştirilebileceği kanısındayız. Böylelikle yeni tip gemilere özel olarak kaleme alınacak düzenlemeler tamamlanana kadar, Türk Ticaret Kanununun beşinci kitap hükümlerinin otonom gemilere uygulanmasının bir ara çözüm olarak benimsenmesi mümkün olacaktır.

Keywords

otonom gemiler , uzaktan kontrol merkezi , kısa mesafe deniz taşımacılığı , kaptan ve gemi adamları

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

220K072

Thanks

Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından 220K072 Numaralı proje ile desteklenmiştir. Projeye verdiği destekten ötürü TÜBİTAK’a teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca, vesileyle, proje bünyesinde beraber çalışma imkanı bulduğum proje yürütücüsü Dr. Öğr. Üyesi Ceren Cerit Dindar, araştırmacı, Doç Dr. Hatice Kübra Ecemiş Yılmaz ve projede bursiyer olarak görev yapmış Dr. Mustafa Yılmaz olmak üzere tüm proje ekibine içten teşekkürlerimi sunmak isterim.

References

• 4922 sayılı Denizde Can ve Mal Koruma Hakkında Kanun RG 14.6.1946/6333
• AAWA, ‘Position Paper: Remote and Autonomous Ships - Next Steps’, <https://www.rolls-royce.com/~/media/Files/R/Rolls-Royce/documents/customers/marine/ship-intel/aawa-whitepaper-210616.pdf> s.e.t. 1 Haziran 2025, 12-13
• Aikens R ve diğerleri, Bills of Lading (2. Baskı, Informa Law 2016)
• Akbaba ÖCM ve Köroğlu Ölmez B ‘Otonom Gemilerde Taşıyanın Sorumluluğu’, (2024) 7(3) Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 887
• Akbar A ve diğerleri ‘An Economic Analysis of Introducing Autonomous Ships in A Short-Sea Liner Shipping Network’ (2021) 28 Intl. Trans. in Op. Res, 1740
• Akkurt SS, ‘Yapay Zekânin Otonom Davranışlarından Kaynaklanan Hukukî Sorumluluk’ (2019) 13 Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 39
• Atamer K, Deniz Ticareti Hukuku - Cilt II (Oniki Levha Yayınları 2018)
• –– ‘2002 Atina Sözleşmesi’nde ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’nda Deniz Yolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmesi’, (2008) 24(3) BATİDER 103
• –– Deniz Ticareti Hukuku - Cilt 1 (Oniki Levha Yayınları 2017)
• –– Deniz Ticareti Hukuku Cilt IV - Deniz İcra Hukuku (2. Baskı, Onikilevha Yayıncılık 2019) 239.
• Aydın Ü & Ateş E & Öztürk H ‘Comparative And Dynamic Analysis of Türkiye’s Competitiveness in Unmanned Aerial Vehicles’, (2024) 32(62) Sosyoekonomi 11
• Bagshaw R, ‘Product Liability: Autonomous Ships’ Barış Soyer ve Andrew Tettenborn (eds), Artificial Intelligence and Autonomous Shipping: Developing the International Legal Framework (Bloomsbury, 2021) 119
• Batista Santos PM & Santos TA ‘Short Sea Shipping in the Age of Sustainability, Autonomous Navigation and Digitalization’ (2024) 12(2) Journal of Marine Science and Engineering 252
• Baughen S ve Tettenborn A ‘International Regulation of Shipping and Unmanned Vessels’, Soyer ve Andrew Tettenborn (eds), Artificial Intelligence and Autonomous Shipping: Developing The International Legal Framework (Bloomsbury, 2021) 7
• Bozoğlu A, Koster Filomuz Yenilenmeli! (23 Ağustos 2024), <https://www.denizhaber.com/yazarlar/ali-bozoglu/koster-filomuz-yenilenmeli/123511> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Bugra Sar A, ‘Considerations on Assistance and Rescue at Sea in The Light of The Increasing Autonomy in Shipping’ (2023) 153 Marine Policy 105639, 7-8
• Çağa T ve Kender R, Deniz Ticareti Hukuku - I (15. Baskı, Oniki Levha Yayınları, 2009)
• Carey L, ‘All Hands off Deck? The Legal Barriers to Autonomous Ships’ (2017) CML Working Paper Series 6/2017, 7-10
• –– ‘Contractual and Tortious Maritime Liability Regimes and the Introduction of Autonomous Vessels’ NUS Law Working Paper 2023/012
• Çataklı E, ‘Sosyal Etik Bir Değerlendirme Olarak Cezai Sorumluluk ve Mevcut Hareket Teorileri Bakımından Ceza Hukukunda Yapay Zekânın Fail ve Sorumluluk Öznesi Olarak Değerlendirilmesi’ (2024) 28(2) AHBVÜ Hukuk Fakültesi Dergisi 507
• Cerit Dindar C, ‘Autonomous Ships and Time Charterparties’ James Kraska ve Young Kil Park (eds) Marine Technology, Ocean Governance and Law of the Sea (Cambridge University Press 2025) (Yayın aşamasında)
• Ciğer S, ‘Mürettebatsız Gemiler ve Kaptan - TTK Hükümleri Bağlamında Bir İnceleme’, Sezer Ilgın ve Bülent Sözer (eds), 2020 Sonrasında Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku: Olası Sorunlar (Vedat Yayıncılık, 2021) 463 (‘Kaptan’)
• –– ‘Lahey Kuralları ve Otonom Gemiler’, Sezer Ilgın ve diğerleri (eds), Prof. H.C. Dr. Bülent Sözer Anısına Deniz ve Sigorta Hukukunda Güncel Gelişmeler Uluslararası Sempozyumu Tam Metin Bildiri Kitabı 149. (‘Lahey’)
• –– ‘Yeni Tip Gemilerin İşleyiş Esasları Bakımından Otonomi Kavramı ve IMO’nun Otonom Gemi Kategorileri Üzerine Düşünceler’ (2024) 82(4) İstanbul Hukuk Mecmuası 1135 (‘Otonomi’)
• –– ‘Rotterdam Kuralları ve Otonom Gemiler’, (2023) 9 Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 219, 224
• CMI, CMI IWG Questionnaire Unmanned Ships France <https://comitemaritime.org/wp-content/uploads/2018/05/CMI-IWG-Questionnaire-Unmanned-Ships-FRANCE.pdf> s.e.t. 1 Haziran 2025, 1
• CMI, ‘International Working Group on MASS - Summary-of Responses to the CMI Questionnaire’ <https://comitemaritime.org/wp-content/uploads/2018/05/Summary-of-Responses-to-the-CMI-Questionnaire.docx> s.e.t. 1 Haziran 2025 1-2
• Code Des Transports, <https://www.legifrance.gouv.fr/codes/id/LEGIARTI000044204366/2021-10-15/> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Collin F ‘Unmanned ships and fault as the basis of shipowner’s liability’ Henrik Ringbom, Erik Røsæg ve Trond Solvang, (eds) Autonomous Ships and the Law (Routledge, 2021) 85
• Comité Maritime International (CMI), “Maritime Law for MASS”, <https://comitemaritime.org/work/mass/> s.e.t. 22 Temmuz 2025
• de Ferrières H, ‘Introduction Of Autonomous Ships And Drones Into The French Transport Code’, La Boussole - French Shipping Bulletin, February 2022, <https://www.hfw.com/insights/la-boussole-french-shipping-bulletin-feb-2022/> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Dean P ve Clack H, ‘Autonomous Shipping and Maritime Law’, in Barış Soyer ve Andrew Tettenborn (eds), New Technologies, Artificial Intelligence and Shipping Law in the 21st Century (Informa Law from Routledge 2020) 67, 72
• Décret n° 2024-461 du 22 mai 2024 fixant les modalités d’application de l’ordonnance n° 2021-1330 du 13 octobre 2021 relative aux conditions de navigation des navires autonomes et des drones maritimes et portant diverses dispositions relatives aux navires professionnels, <https://www.legifrance.gouv.fr/jorf/id/JORFTEXT000049583905> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Demir İ, ‘Koster Filosunun Geliştirilmesine Yönelik Kanuni Düzenleme’ (2018) 1 DEHUKAM Deniz Hukuku Dergisi 11 (‘Koster’)
• –– 2002 Atina Sözleşmesi Çerçevesinde Deniz Yoluyla Yolcu Taşıma Sözleşmesi (Yetkin Yayınları 2003)
• –– Deniz Ticareti Hukuku (2. Baskı, Yetkin Yayınları 2023)
• Denizcilik Dergisi, Türk limanları Avrupa’da 3. sıraya yükseldi (22 Nis 2022) , <https://www.denizcilikdergisi.com/denizcilik-gundem-haberleri/turk-limanlari-avrupada-3-siraya-yukseldi/> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Ecemiş Yılmaz, HK ‘Otonom/İnsansız Gemilerin Hukuki Statüsü ve Türkiye Uygulamaları’ (2023) 31(2) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 429
• Ekinci T, Öztütüncü O ve Ertogan M, ‘İnsansız Deniz Araçları Kapsamında Denizcilikle Alakalı Türk Mevzuatında İhtiyaç Duyulabilecek Değişikliklere Dair İnceleme’ (2024) 3(5) Denizcilik Araştırmaları Dergisi: Amfora 1
• Ercan C, ‘Robotların Fiillerinden Doğan Hukuki Sorumluluk: Sözleşme Dışı Sorumluluk Hallerinde Çözüm Önerileri’, (2019) 11 Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 19
• Esmer S, Liman ve Terminal Yönetimi (2019, Anadolu Üniversitesi Yayınları)
• European Commission, ‘Short sea shipping’, <https://transport.ec.europa.eu/transport-modes/maritime/short-sea-shipping_en> s.e.t. 1 Haziran 2025
• European Commission, ‘Short sea shipping’, <https://transport.ec.europa.eu/transport-modes/maritime/short-sea-shipping_en> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Eurostat, ‘Maritime transport statistics - short sea shipping of goods’, <https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Maritime_transport_statistics_-_short_sea_shipping_of_goods> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği RG. 29.08.2024/32647
• Gemilerin Gemiadamları ile Donatılmasına İlişkin Yönerge, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, yürürlüğe giriş tarihi: 28.08.2007 <https://denizcilik.uab.gov.tr/uploads/pages/yonerge-talimat/gemilerin-gemiadamlari-ile-donatilmasina-iliskin-yonerge.pdf> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Göğer E, ‘Denize Elverişli Gemi’, (1961) 52 Adalet Dergisi 47, 54
• Gözüyeşil FF, ‘Denizde Çatışmanın Önlenmesine Dair Uluslararası Kurallar Bağlamında İnsansız Ve Otonom Gemilerde İyi Gemicilik İlkesi Ve Gözcülük Görevi’ (2021) 66 (1) Adalet Dergisi 193
• Günay B, Hazırlık Çalışmalarının Işığında Lahey/Visby Kuralları (Rotterdam Kuralları İle Karşılaştırmalı Olarak) (Yetkin 2013), 164
• Helvacı S ve Muran H, ‘Mürettebatsız Gemilerin Elverişliliği’, (2022) 1 Pîrî Reis Üniversitesi Deniz Hukuku Dergisi 31
• Höyhtyä M ve diğerleri, ‘Connectivity for Autonomous Ships: Architecture, Use Cases, and Research Challenges’, (2017) International Conference on Information and Communication Technology Convergence (ICTC), Jeju, 345 s.e.t. 1 Haziran 2025, 347
• Ilgın S ve Sözer B (edr), 2020 Sonrasında Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku: Olası Sorunlar (Vedat Yayıncılık 2021)
• İMEAK Deniz Ticaret Odası, Denizcilik Sektör Raporu (2024), <https://www.denizticaretodasi.org.tr/media/SharedDocuments/sektorraporu/2024/Denizcilik%20Sekt%C3%B6r%20Raporu%202023_web2.pdf> s.e.t. 1 Haziran 2025, 176
• IMO ‘Comments on document MSC 100/5 - Note by the Secretariat’ (MSC 100/5/4), <https://docs.imo.org/> s.e.t. 1 Haziran 2025
• IMO, ‘Autonomous Shipping’, <https://www.imo.org/en/MediaCentre/HotTopics/Pages/Autonomous-shipping.aspx> s.e.t. 1 Haziran 2025
• IMO, ‘Development Of A Goal-Based Instrument For Marıtıme Autonomous Surface Shıps (Mass): Draft road map for maritime autonomous surface ships’ (MSC 105/7) <https://docs.imo.org/> s.e.t. 1 Haziran 2025
• IMO, ‘Implementation of The National MASS Regulation in The Russian Federation’, MSC/ISWG/MASS 2/3/3
• IMO, ‘Outcome Of The Regulatory Scoping Exercise For The Use Of Maritime Autonomous Surface’, (MSC.1/Circ.1638) <https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/MediaCentre/PressBriefings/Documents/MSC.1-Circ.1638%20-%20Outcome%20Of%20The%20Regulatory%20Scoping%20ExerciseFor%20The%20Use%20Of%20Maritime%20Autonomous%20Surface%20Ships...%20(Secretariat).pdf> s.e.t. 1 Haziran 2025
• IMO, ‘Report of the Maritime Safety Committee on its 107th session’ (MSC 107/20), <https://docs.imo.org/> s.e.t. 1 Haziran 2025
• IMO, ‘Report on the Regulatory Framework for MASS implemented in France’, MSC 107/INF.12
• IMO, ‘United Kingdom developments on Maritime Autonomous Surface Ships: research, legislation and industry projects’ MASS-JWG 2/3
• IMO, Maritime Safety Committee - 109th session (MSC 109), 2-6 December 2024, <https://www.imo.org/en/MediaCentre/MeetingSummaries/Pages/MSC-109th-session.aspx> s.e.t. 1 Haziran 2025
• IMO, MSC 110/5 - Development of a Goal-Based Instrument For Marıtıme Autonomous Surface Shıps (MASS) - Report of the Correspondence Group, Annex I, Draft Internatıonal Code Of Safety For Marıtıme Autonomous Surface Shıps (MASS CODE), 4.23
• International Convention on Standards of Training Certification and Watchkeeping for Seafarers 1978 (STCW)
• Kara Balci Ö, Samut İV & Ademuni-Odeke ‘An Evaluation of Cyber-Worthiness and Related Factors in Maritime Safety and Maritime Security’ (2024) 8(4) Journal of International Maritime Safety, Environmental Affairs, and Shipping 2411180
• Kara H, Deniz Ticareti Hukuku (2. Baskı, Oniki Levha 2023)
• Karadana İ ‘Deniz Taşımacılığında Otonom Gemilerin Kullanılması Sebebiyle Ortaya Çıkabilecek Bazı Sorunların TTK Bağlamında Değerlendirilmesi’ Uluslararası Taşıma Hukuku Konferansları Serisi –II Uluslararası Deniz Taşımacılığında Güncel Gelişmeler Konferansı Tam Metin Bildiri Kitabı, İlyas Gölcüklü (ed) (Onikilevha Yayıncılık 2022) 239
• Karan H, The Carrier’s Liability Under International Maritime Conventions: The Hague, Hague-Visby And Hamburg Rules (Edwin Mellen 2005)
• Kıraç Adır E, ‘Robotların Yol Açtığı Zararlardan Doğan Hukuki Sorumluluk’, (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi 2023) 354
• Muran H, Taşıyanın Geminin Elverişsizliğinden Doğan Hukuki Sorumluluğu (Filiz Yayınevi, 2024)
• Nordahl H ve diğerleri, ‘AUTOSHIP: [D8.2] Roadmap for Autonomous ship adoption and development’ <https://ec.europa.eu/research/participants/documents/downloadPublic?documentIds=080166e5f9b24179&appId=PPGMS> s.e.t. 1 Haziran 2025, 34 vd.
• Ordonnance n° 2021-1330 du 13 octobre 2021 relative aux conditions de navigation des navires autonomes et des drones maritimes, <https://www.legifrance.gouv.fr/loda/id/LEGIARTI000044202843/2021-10-15/> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Özçelik ŞB, ‘Yapay Zekanın Veri Koruma, Sorumluluk Ve Fikri Mülkiyet Açısından Ortaya Çıkardığı Hukuki Gereksinimler’ (2021) 66 Adalet Dergisi 87
• Özdel M, ‘Reconceptualising the Nautical Fault Exception in the Fog of Emerging Technologies’ (2022) 51 (3) Industrial Law Journal 672
• Ozturk A, ‘Navigating the Turbulent Waters of Liability: Making the Case for the Application of Risk-Management-Based Liability Approach to Autonomous Vessels’ Tafsir Matin Johansson ve diğerleri (eds), Autonomous Vessels in Maritime Affairs: Law and Governance Implications (Palgrave Macmillan, 2022) 297
• Ricarda Lange E, Regulating Autonomous Vessels (Brill 2025)
• Ringbom H ve Collin F, ‘Terminology and Concepts’, Ringbom H, Røsæg E ve Solvang T, (eds) Autonomous Ships and the Law (Routledge, 2021) 7
• Ringbom H, Røsæg E ve Solvang T, (edr) Autonomous Ships and the Law (Routledge, 2021)
• Rodriguez Delgado JP, ‘The Legal Challenges of Unmanned Ships in the Private Maritime Law: What Laws Would You Change?’ Massimiliano Musi (ed) Port, Maritime And Transport Law Between Legacies Of The Past And Modernization (Bonomo 2018) 493
• Rosaeg E, ‘Diabolus Ex Machina: When an Autonomous Ship Does the Unexpected’ Henrik Ringbom, Erik Røsæg ve Trond Solvang, (eds) Autonomous Ships and the Law (Routledge,2021) 125
• Rossiter, A & Cannon B. J ‘Turkey’s Rise as a Drone Power: Trial by Fire’ (2022) 38(2) Defense & Security Analysis, 210
• Roussel M, ‘French Regulations on MASS: Solved and Unsolved Issues’ CMI Montreal Colloquium Papers 2023 <https://comitemaritime.org/wp-content/uploads/2023/07/VF_MASS_PRESENTATION72597271.pdf> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Seven V, Taşıyanın Yüke Özen Borcunun İhlalinden (Yük, Zıya Ve Hasarından) Doğan Sorumluluğu (Yetkin Basım Yayım ve Dağıtım 2003)
• Simav Ö ve diğerleri, ‘Kıyı Etkilenebilirlik Göstergesi ile Türkiye Kıyıları Risk Alanlarının Tespiti’ (2015) 153(81) Harita Dergisi, 1
• Solvang T, ‘Man, Machine, and Culpa or Finding a Path Toward Strict Liability’, Henrik Ringbom, Erik Røsæg ve Trond Solvang, (eds) Autonomous Ships and the Law (Routledge,2021) 98
• Soyer B ve Tettenborn A (edr), Artificial Intelligence and Autonomous Shipping: Developing The International Legal Framework (Bloomsbury, 2021)
• Soyer B ve Tettenborn A ‘Artificial Intelligence and Civil Liability—Do We Need a New Regime?’, (2022) 30(4) International Journal of Law and Information Technology, 385
• Soyer B, ‘Autonomous Vessels and Third-Party Liabilities the Elephant in the Room’ Barış Soyer ve Andrew Tettenborn (eds), New Technologies, Artificial Intelligence and Shipping Law in the 21st Century (Informa Law from Routledge 2020) 105 (‘third-party liabilities’)
• –– ‘The Future of Autonomous Shipping - The Regulatory Challenge’, Barış Soyer ve Andrew Tettenborn (eds), Artificial Intelligence and Autonomous Shipping: Developing The International Legal Framework (Bloomsbury, 2021) 163
• Sözer B, ‘Mürettebatsız Gemiler - Unmanned Ships’, Serap Amasya (ed) Sigorta Hukukunun İki Güncel Sorunu: İnsansız Araçlar ve Sorumluluğu - Özel Sağlık Sigortalarında Birden Çok Sigorta Sempozyumu (Oniki Levha 2020), 43(‘Mürettebatsız’)
• –– ‘Teknolojik Gelişmelerin, Taşıyanın Gemiyi Sefere Elverişli Halde Bulundurmak Borcunun Kapsamına ve İçeriğine Etkileri’ Cüneyt Süzel (ed) Deniz Ticareti Hukukunda Yeni Sorunlar Sempozyumu (On İki Levha Yayıncılık 2019) 11
• –– Deniz Ticareti Hukuku - I (6. Baskı, Vedat Kitapçılık 2022)
• –– ‘Mürettebatsız Gemiler (Self-steering Ships)’, in Amasya, Serap (ed) Sigorta Hukukunun İki Güncel Sorunu: İnsansız Araçlar - Sorumluluk ve Özel Sağlık Sigortalarında Birden Çok Sigorta Sempozyumu (Oniki Levha Yayınları 2020) 62
• –– Unmanned Ships and the Law, (Informa Law from Routledge 2023)
• Stevens F, ‘Carrier Liability for Unmanned Ships; Goodbye Crew, Hello Liability?’, in Barış Soyer ve Andrew Tettenborn (eds), New Technologies, Artificial Intelligence and Shipping Law in the 21st Century (Informa Law from Routledge 2020) 148
• –– ‘Seaworthiness and Good Seamanship in the Age of Autonomous Vessels Good Seamanship’, in Henrik Ringbom, Erik Røsæg ve Trond Solvang, (eds) Autonomous Ships and the Law (Routledge, 2021) 243
• Technology and Innovation in UK Maritime: The Case of Autonomy, (Crown Copyright 2019) <https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5e85cad486650c744088a06e/technology-innovation-route-map-document.pdf?> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Tersan Shipyard, ‘Tersan Tersanesi ve Fjord1 AS Teslimatlar ve Yeni Projelerle İş Birliklerini Genişletiyor’ <https://tersanshipyard.com/tr/haberler/tersan-tersanesi-ve-fjord1-as-teslimatlar-ve-yeni-projelerle-is-birliklerini-genisletiyor> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Tettenborn A, ‘Shipping: Product Liability Goes High-Tech’, Barış Soyer ve Andrew Tettenborn (eds), New Technologies, Artificial Intelligence and Shipping Law in the 21st Century (Informa Law from Routledge 2020) 116
• Treitel G ve Reynolds F, Carver on Bills of Lading (3. Baskı, Sweet & Maxwell, 2011)
• Tsimplis M, ‘Designing Norms for Autonomous Ships: The Obligation to Call for Help and the Duty to Save Life in Danger at Sea’ Tafsir Matin Johansson ve diğerleri (eds), Autonomous Vessels in Maritime Affairs: Law and Governance Implications (Palgrave Macmillan, 2022) 99
• Tsimplis M ve Veal R, ‘The Integration of Unmanned Ships into the Lex Maritima’ [2017] Lloyd’s Maritime and Commercial Law Quarterly 303
• Topsoy, F, Çatma Hukuku, (Legal Yayıncılık 2017)
• Türk Ticaret Kanunu Layihası ve Adliye Encümeni Mazbatası (1/150), TBMM Zabıt Ceridesi Devre: X İçtima: 2 Cilt: 12 (1-29.6.1956) S. Sayısı 198 (77. Birleşim), 43
• Türk Ticaret Kanunu Layihası ve Adliye Encümeni Mazbatası (1/150), TBMM Zabıt Ceridesi Devre: X İçtima: 2 Cilt: 12 (1-29.6.1956) S. Sayısı 198 (77. Birleşim)
• Türk Ticaret Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/324)”, (TBMM Dönem: 23, Yasama Yılı: 2, Sıra Sayısı: 96, 52
• Türk Ticaret Kanunu Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/324)”, (TBMM Dönem: 23, Yasama Yılı: 2, Sıra Sayısı: 96, 360
• Türkel DT, ‘Donatanın İnsansız Geminin İşletilmesinden Kaynaklanan Genel Tehlike Sorumluluğu (BK M.71) Sezer Ilgın ve Bülent Sözer (eds), 2020 Sonrasında Deniz Ticareti ve Sigorta Hukuku: Olası Sorunlar (Vedat Yayıncılık, 2021) 593
• Türkeli A, ‘Ulaq 12’nin Tüm Atış Testleri Tamam’, Haber Denizde <https://www.haberdenizde.com/denizde-gundem/ulaq-12un-tum-atis-testleri-tamam/> s.e.t. 1 Haziran 2025
• UK department of transport, ‘Maritime Autonomy and Remote Operations - Impact Assessment’ 14 Eylül 2023, <https://assets.publishing.service.gov.uk/media/650198b239d9f100143d3a41/fot-regulatory-review-maritime-autonomy-and-remote-operations-final-impact-assessement.pdf> s.e.t. 1 Haziran 2025
• UK Maritime & Coastguard Agency, The Workboat Code (Edition 3) (13 Aralık 2023), <https://www.gov.uk/government/publications/the-workboat-code-edition-3> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Ulaştırma Bakanlığı, Denizci Ülke Türkiye Dünyada 12. Sırada, (25 Haziran 2024) <https://www.uab.gov.tr/haberler/denizci-ulke-turkiye-dunyada-12-sirada> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Ulfbeck V, ‘Autonomous Ships and Product Liability under the EU Directive’, in Henrik Ringbom, Erik Røsæg ve Trond Solvang, (eds) Autonomous Ships and the Law (Routledge, 2021) 144
• Ülgener F, Taşıyanın Sorumsuzluk Halleri (1991 Der Yayınları)
• Uluğ Cicim İ ve Başer Öcal İB, ‘Türk Hukukuna Göre Otonom Gemi Uzaktan Kontrol Merkezi Personelinin İş Sözleşmesine Uygulanacak Kanunun Belirlenmesi’ (2025) 27 (1) Dokuz Eylül Hukuk Fakültesi Dergisi 511
• Uluğ İ, ‘Taşıyanın Mutlak Sorumsuzluk Halleri’ (2002) VI Gazi Hukuk Fakültesi Dergisi 83, 87 vd.
• Ünal AY, Türkiye’de İHA pilotu sayısı 1,6 milyona yaklaştı (Anadolu Ajansı 12 Nisan 2025) <https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/turkiyede-iha-pilotu-sayisi-1-6-milyona-yaklasti/3536009?> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Ünan S ve diğerleri, ‘Metin ve Çeviri’, Kerim Atamer ve Cüneyt Süzel (eds) Yeni Deniz Ticareti Hukuku’nun Kaynakları C.1 (Oniki Levha Yayınları 2013) 150
• van Hooydonk E, ‘The Law of Unmanned Merchant Shipping - An Exploration’ (2014) 20 (4) Journal of International Maritime Law 403
• Var Türk K, ‘Gemi Adamı ile Donatılmamış (İnsansız) Gemilerin Deniz Hukuku Boyutuyla Değerlendirilmesi’ (2021) 37 Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 153
• Vartdal BJ, Skjong R ve St.Clair AL, ‘DNV GL - Maritime Position Paper: Remote-controlled and autonomous ships’, <https://www.dnv.com/maritime/publications/remote-controlled-autonomous-ships-paper-download.html> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Veal R, ‘Autonomous Technology in Shipping an Increased Role for Negligence Product Liability?’, in Henrik Ringbom, Erik Røsæg ve Trond Solvang, (eds) Autonomous Ships and the Law (Routledge, 2021) 155
• Westcott V ve Rigaud F, ‘Shipping Finance: Recent French Law Legal Updates’ Lexology, (13 Ekim 2017), <https://www.lexology.com/library/detail.aspx?g=349c3b4c-8ac3-4fb0-a859-0945c753f6b3> s.e.t. 1 Haziran 2025
• Wright R, Unmanned and Autonomous Ships: An Overview of MASS (Routledge, 2020) 156
• Yazıcıoğlu E ‘Deniz Yolu ile Eşya Taşımalarında Taşıyanın Mutlak Sorumsuzluk Sebepleri’, (2011) 11(1-4) Deniz Hukuku Dergisi 99
• –– Kender - Çetingil Deniz Ticareti Hukuku (16. Baskı, Filiz Kitabevi 2020)
• Yetiş Şamlı, K 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Taşıyanın Zıya, Hasar ve Geç Teslimden Sorumluluğu (2. Baskı, Oniki Levha 2013)
• Yıldız HB, ‘Deniz Otonom Su Üstü Gemiler ve Teknik Kusur’ Sezer Ilgın ve diğerleri (eds), Prof. H.C. Dr. Bülent Sözer Anısına Deniz ve Sigorta Hukukunda Güncel Gelişmeler Uluslararası Sempozyumu Tam Metin Bildiri Kitabı 171
• Yılmaz M, Otonom Gemilerin Hukuki Boyutu (Yetkin Yayınevi 2022)