DENİZCİLİK SEKTÖRÜNDE MOBBİNG: TUZLA TERSANELER BÖLGESİ ÇALIŞANLARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA.

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 23 - 46, 31.12.2020

Refik Ömer Kartal

Öz

Denizcilik sektörü, desteklendiği ülkelerde önemli bir istihdam oluşturmakta, ekonomi ve ulaştırma yönünden önemli bir yer tutmaktadır. Her sektörde olduğu gibi denizcilik sektöründe çalışan bireylerde, mobbing kaynaklı çıkacak problemlerden dolayı çalıştığı kurum maddi ve manevi zarara uğrayabilmektedir. Bu çalışma; denizcilik sektörüne hizmet eden tersane çalışanlarının mobbinge maruz kalma durumlarını göz önüne sermesi ve diğer sektörlerdeki çalışmalara da katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırmanın örneklemi; İstanbul ili, Tuzla ilçesinde konuşlu tersaneler de çalışmakta olan 251 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama aracı Leymann’ın LIPT ölçeği kullanılmıştır. Ankete katılan katılımcıların verdiği cevaplara göre işyerinde mobbinge maruz kalmanın; cinsiyet, hizmet yılı, kurumdaki mevki, medeni durum, çalışılan sektör ile anlamlı bir farkın olmadığı fakat eğitim düzeyine ve yaşa göre farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Eğitim düzeyi lisans olan katılımcıların “Kendini Gösterme ve İletişim Olanaklarının Kısıtlanması” ve “Yaşam Kalitesi ve Mesleki Duruma Saldırı” davranışlarına, diğer eğitim düzeylerindeki katılımcılara göre daha fazla maruz kaldığı ayrıca yaşı 18-25 arasında olan katılımcıların, “Kendini Gösterme ve İletişim Olanaklarının Kısıtlanması”, “Sosyal İtibara Saldırı” ve “Sağlığa Doğrudan Saldırı” davranışlarına, diğer yaş grubundaki katılımcılara göre daha fazla maruz kaldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

mobbing, denizcilik sektörü, psikolojik taciz

Kaynakça

• Akbilek S. (1995) Pendik ve Tuzla Tersanelerinde Gemi Yapım Sanayii Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Bölümü, İstanbul.
• Bahçeci Geçici N., Sağkal T. (2011), Ödemiş’te Çalışan Hemşirelerin Mobbinge Maruz Kalma Durumlarının İncelenmesi, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:4,Sayı:1. s. 53-62.
• Balcı, A. (2000), Öğretim elemanının iş stresi kuram ve uygulama, Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Ankara.
• Bardakçı E. (2014) Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Yaşadığı Mobbingin Ruhsal Sağlıklarına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Başaran İ.E. (2000), Yönetim, 3.Basım, Feryal Matbaası, Ankara.
• Belli E. (2014), Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüklerinde Çalışan Personelin Mobbing Düzeylerinin Araştırılması ve Örgütsel Bağlılık Yönünden Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi, Doktora Tezi, Erzurum.
• Candaş T. M. (2012) İşyerinde Psikolojik Taciz Ve Havacılık Sektöründe Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi Anadolu Üniversitesi. Eskişehir.
• Cemaloğlu, N. (2007). The exposure of primary school teachers to bullying: Ananalysis various variables, Social Behavior and Personality, Vol: 35, No: 6,pp. 789-802.
• Cicerali, E. & Kaya Cicerali, L. (2014), Tüm Bilinmeyen Yönleriyle Mobbing, Gece Kitaplığı, Ankara.
• Çivilidağ A. (2011), Üniversitelerdeki Öğretim Elemanlarının Psikolojik Taciz(Mobbing), İş Doyum ve Algılana Sosyal Destek Düzeyleri, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çobanoğlu, Ş. (2005), Mobbing işyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Çomak E & Tunç B. (2012), İlköğretim Öğretmenlerinin İlköğretim Okullarında Yaşadıkları Yıldırma Durumları, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 3, Aralık ss.197-208, Mersin.
• Davenport, N, Schwartz, R. D. & Elıot, G. P. (2014), Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz, Ray Yayıncılık, İstanbul.
• Duffy, M. & Sperry, L. (2007), Workplace mobbing: individual and family health consequences, The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families. 15 (4), 398-404.
• Dunn, S. (2003), What's Going On With Mobbing, Bullying And Work Harassment Internationally (http://workplacebullying.org/press/webpronews.html).
• Einarsen S. Hoel H. Zapf D. & Cooper C. L., (2003), Bullying and Emotional Abuse in The Workplace: İnternational Perspectives in Research and Practice, London, Taylor & Francis Books.
• Einarsen, S. ve Skogstad, A. (1996), Bullying and Work: Epidemiological Findings in Public and Private Organizations, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 185-201.
• Einarsen S. (1999) The Nature and Couses of Bullying at work. İnternational Journal of Manpower, Vol 20 (1-2).
• Güngör M. (2008), Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz, Derin Yayınları, Topkapı İstanbul.
• Güven A. Kaplan Ç. & Acungil Y. (2018) Türkiye’de Özel ve Kamu Üniversitelerinde Çalışan Akademisyenlerin Mobbing Algısı Journal of Academic Researches and Studies Year: 2018, 10(18): 43-58
• Hoel, H. Cooper, C.L. & Faragher, B. (2001), The Experience of Bullying in Great Britain: The İmpact of Organizational Status. European Journal of Work and Organizational Psychology. 10, pp. 443 – 465.
• Hirogoyen, M., (2000), France Manevi Taciz, (Çev. Heval Bucak), Güncel Yayıncılık, İstanbul.
• Hacıcaferoğlu S. (2013) Ortaöğretimde Çalışan Branş Öğretmenlerinin Yıldırma (Mobbing) Davranışlarına Uğrama Düzeyleri İle Demografik Özellikler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Aralık, Cilt 14, Sayı 3, ss. 111-127 Malatya.
• Kalaycı Şeref (2006), SPSS Uygulamalı Çok Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayınları Dağıtım Ltd.Şti, Ankara.
• Kaya Ç. (2012), Cerrahi Hemşirelerinin Mobbinge maruz kalma Durumlarının Belirlenmesi ve Mobbingin Hemşirelerin Motivasyonları Üzerine Olan Etkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Koç, H. ve Topaloğlu, M. (2010), Yönetim Bilim, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Kök, Bayrak, S. (2006), İş Yaşamında Psiko-şiddet Sarmalı Olarak Yıldırma, Atatürk Üniversitesi 14. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, s. 434-48.
• Köknel, Ö. (2000) Bireysel ve Toplumsal Şiddet, İstanbul.
• Leymann, H. (1990) Mobbing and psychological terror at workplaces, Violence and Victims, 5 (2), 119-126.
• Leymann, H (1993). Mobbing. Psychoterror am Arbeitsplatz und wir man sich dagegen wehren kann. Hamburg: Rowohlt Taschenbuch Verlag Gmbh.
• Leymann, H (1995) Der neue Mobbing Bericht. Erfahrungen und Initiativen, Auswege und Hilfsangebote. Hamburg: Rowohlt Taschenbuch Verlag Gmbh.
• Leymann, H (1996) The contend and development of mobbing at work, Europen Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2), 165-184.
• Mikkelsen, E. G. & Einarsen S. (2002). Relationships Between Exposure To Bullying At Work and Psychological and Psychosomatic Health Complaints, The Role of State Negative Affectivity and Generalized Self-Efficacy. Scandinavian Journal of Psychology, 43.
• Mumel, D., Jan, S., Treven, S., Malc, D. (2015), Mobbing in Slovenia: Prevalence, Mobbing Victim Characteristics, and The Connection With Post-Traumatic Stress Disorder, Our Economy (Nase Gospodarstvo),61 (1), 3-12. Maarit, V. (2003), Workplace Bullying- A Study on the Work Environment, Wellbeing and Health, Unpublished PhD Thesis, Helsingfor.
• Niedl, K. (1996), Mobbing and well-being: Economic and personnel development ımplications. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5 (2) 239-249.
• Özdamar, K.(2004), Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, Kaan Kitapevi, Eskişehir.
• Poussard, J.M., Çamuroğlu, M.Ş. (2009), Psikolojik Taciz İşyerindeki Kâbus, Baskı, Nobel Yayınları, Ankara.
• Salin, D. (2001), Prevalence and Forms of Bullying Among Business Professionals: A Comparison of Two Different Strategies for Measuring Bullying. European Journal of Work and Organizational Psychology, Volume 10, Issue 4.
• Sarıgöz O, Hacıcaferoğlu S, Dönger A, Cam F, ve Koca M, (2015) Çalışanların Mobbinge Uğrama Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, Sayı: 14, Haziran, s. 360-373.
• SEA Europe, (2018). Shipyards’ and Maritime Equipement Association, Sea Europe Shipbuilding Market Monitoring Report No 44.
• Şenerkal R. (2014), Üniversitelerde Akademik Personele Yönelik Mobbing Süreci: Mobbing Davranışları İle Akademisyenlerin Sağlığı Ve Bireysel Performansı İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Taş T. (2011), Bir Şirket Örnekleminde Psikoşiddete Maruz Kalma ile Psikolojik İhtiyaçlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Tutar H., (2015), Mobbing (Nedenleri ve Başa Çıkma Stratejileri: Kuramsal Yaklaşım), Detay Yayıncılık, Ankara.
• Türk Gemi İnşa Sanayicileri Birliği GİSBİR, (2017). GİSBİR Sektör Raporu (2017) İstanbul.
• Uluslararası Çalışma Örgütü ILO (1998) http://www.mobbing-usa.com.
• Yaman, Erkan; (2009), İşyerinde Psikoşiddet-Mobbing, Nobel Yayınları, Ankara.
• Yapıcı N., (2008), İşyerinde Sistematik Yıldırma (Mobbıng), Algılanan Nedenleri ve İş Tatmini ile İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi:Antalya İli Tarım Sektöründe Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Yıldırım D, Yıldırım A.(2010), Sağlık alanında çalışan akademisyenlerin karşılaştıkları psikolojik şiddet davranışları ve bu davranışların etkileri, Turkiye Klinikleri J Med Sci;30(2) ss:559-70.
• Zapf, D. (1999), Organisational, work group related and personal causes of mobbing/bullying at work. International Journal of Manpower, 20 70-85.