ENDÜSTRİYEL GIRGIR BALIKÇI GEMİLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 154 - 181, 26.12.2023

Esin Yalçın Kaplama

https://doi.org/10.54410/denlojad.1388359

Öz

Endüstriyel balıkçı gemilerinin güverte üstünde/köprüüstünde kullanılan mekanik ve elektronik ekipmanlarının arızaları, olumsuz deniz ve hava koşulları, yetersiz güvenlik önlemleri, eğitim eksikliği, yorgunluk, uykusuzluk gibi insan kaynaklı hatalar özellikle açık denizde yapılan balıkçılık faaliyetleri sırasında kazalar ve hatta ölümlere sebep olabilmektedir. Çalışmanın amacı proaktif bir yaklaşımla ulusal ve uluslararası sularda avcılık faaliyetlerinde bulunan endüstriyel Türk balıkçı gemilerinde olası kazaların önüne geçmek ve güvenliği temin etmek amacıyla tehlikeler/riskler konusunda gözleme dayalı tespitte bulunmak ve güvenlik kültürünün yaygınlaşmasına katkı sağlamaktır.
Çalışmada Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın “Balıkçı Gemilerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Kontrol Listesi” karasularımızda ve uluslararası sularda avcılık faaliyetlerini sürdüren Türk orkinos filosuna ait 12 adet endüstriyel gırgır balıkçı gemisine uyarlanarak kullanılmıştır. Elde edilen veri setleri Elmeri gözlem yöntemi ile analiz edilmiş ve ortalama Elmeri güvenlik endeks değeri %80 olarak hesaplanmıştır. En yüksek güvenlik endeksli kategori başlığı %93 ile makine dairesi, en düşük güvenlik endeksli kategori başlığı ise %67 değeri ile personel sağlığıdır. Diğer kategorilere göre ortalama güvenlik endeks değerleri şöyledir; gemiye iniş ve binişler için %75, güvertedeki genel çalışmalar için %70, gırgır ağını atma ve sarma operasyonu için %90, ağ makarası ile yapılan faaliyetler için %71, vinç ve halat ile yapılan faaliyetler için %86, hasarlı donanımın tamiri için %80, kaptan köşkündeki faaliyetler için %80, gemi mutfağı/lavabo kullanımı için %80, yatakhane için %85, geminin iskeleye/gemiye bağlanması için %75, gemi güvenliği için %86, elektrik için %75, çöp kutuları için %75 ve köprüüstü elektronik cihazları için %86 olarak bulunmuştur. Analiz sonuçları mevcut güvenlik endeks değerlerini vermiş, risk oluşturan unsurlar üzerinde çalışarak risk değerlendirmesi yapmamıza yardımcı olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk orkinos gırgır filosu, iş sağlığı ve güvenliği, Elmeri yöntemi, risk faktörü, güvenlik endeksi

Teşekkür

Beni gemilerinde en iyi şekilde misafir eden Türk orkinos gırgır filosunun değerli reislerine ve personeline tüm içtenliğimle saygılarımı ve teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Aytepe, H.G., Dalyan, O., Dalyan, H., Pişkin, M. (2021). Bazı Balıkçı Teknelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği, OHS ACADEMY, 4 (3), 1-13.
• Balıkçı Gemilerinde Yapılan Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik, 20.08.2013 Resmî Gazete Sayısı: 28741 Mevzuat Bilgi Sistemi Erişim Tarihi: 30.07.2023
• Çok Ciddi Deniz Kazası Nihai İnceleme Raporu (2019). T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi ilhan-yilmaz-5-deniz-kazasi-raporu.pdf (uab.gov.tr) Erişim Tarihi: 30.07.2023
• FAO (2001). Safety at Sea as an Integral Part of Fisheries Management, International Conventions and Guidelines on Safety at Sea, ISSN 0429-9329, FAO, Rome fao.org/3/X9656E/X9656E01.htm#TopOfPage Erişim Tarihi: 29.07.2023
• Fishing Vessel Safety (2012). International Regulations for the Safety of Fishing Vessels, MSC 92/26/Add.2 Annex 25 Fishing vessel safety (imo.org) Erişim Tarihi: 30.07.2023
• Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği 10.02.2018 Resmî Gazete Sayı: 30328 Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü (resmigazete.gov.tr) Erişim Tarihi: 30.07.2023
• Soykan, O. (2018). Endüstriyel balıkçı gemilerinde L tipi matris yöntemi ile risk değerlendirmesi ve kullanılabilirliği. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 35 (2), 207-217.
• STCW (1995) International Convention on Standards of Training, Certification and Watchkeeping International Convention on Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers (STCW) (imo.org) Erişim Tarihi: 30.07.2023
• STCW-F (1995) International Convention on Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Fishing Vessel Personel Erişim Tarihi: 30.07.2023 1995-Intl-Convention-on-STCW-for-Fishing-Vessel-Personnel-pdf-1.pdf (indire.it)
• Tantoğlu, G. (2016). Balıkçı Gemilerinde Yapılan Çalışmaların İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden Değerlendirilmesi, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.
• The Torremolinos International Convention for the Safety of Fishing Vessels (2012). Cape Town Agreement of 2012 on the Implementation of the Provisions of the 1993 Protocol relating to the Torremolinos International Convention for the Safety of Fishing Vessels The Torremolinos International Convention for the Safety of Fishing Vessels (imo.org) Erişim Tarihi: 30.07.2023
• Yaylalı, Ç. (2016). İş Sağlığı ve Güvenliğinde Performans İzleme Metodu Elmeri ve Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Metal İşleri Atölyesinde Bir Uygulama, II. International Multidisciplinary Congress of Euroasia at: Ukrayna/Odessa, pp. 589-602.
• Yıldırım, U., Başar, E. ve Uğurlu, Ö. (2019). Assessment of collisions and grounding accidents with human factors analysis and classification system (HFACS) and statistical methods. Safety Science, 119: 412-425.
• Yıldırım, U., Uğurlu, Ö. ve Başar, E. (2015). Karaya Oturma Kazalarında İnsan Hatası: Konteyner Gemileri için Örnek Çalışma. Journal of ETA Maritime Science, 3(1), 1-10.