ISLAM IN FRANCE (VIII. CENTURY)

Year 2017, Volume: 5 Issue: 10, 16 - 39, 15.12.2017

İsmail Ceran

Abstract

Islam undoubtedly holds an important place in the history of France. From the first half of the eighth century, the existence of Islam in this country has been mentioned. In 711, the Islamic armies passing the Gibraltar Strait soon conquered Spain and crossed the Pyrenees, entering the French territory. About half a century between the Pyrenees and the Rhône valley became part of the Islamic civilization. In the year 732, the armies who wanted to take this country under the domination of Islam were stopped in Poitiers. Nevertheless, Muslims continued to conquer the south of France for a while. Although there are wars between the two worlds, the mutual relations between the two sides are not interrupted. They even witnessed these relations getting tighter during the time of Charlemagne. On the one hand, Charlemagne continued to struggle against Andalusia, on the other hand, he tried to get closer to the Abbasids, the greatest state of the era. And they also exchanged ambassadors. In this process, valuable gifts sent by Hârûn Reşîd; especially the clock and the elephant left an important impression on the Muslim Orient in the memory of the French. In this period, Islam played an active role in France and the Mediterranean, and at the same time it brought a great dynamism to the region.

Keywords

İslam, Andalusia, the France, Kharun Rashid, Charlemange (Charles the Grea)

FRANSA’DA İSLÂM (VIII. YÜZYIL)

Abstract

İslâm hiç
kuşkusuz Fransa tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Sekizinci yüzyılın ilk
yarısından itibaren bu ülkede İslâm’ın varlığı söz konusudur. 711 yılında
Cebelitarık Boğazı’nı geçen İslâm orduları kısa sürede İspanya’yı fethedip
Pirene sıradağlarını aşarak Fransa topraklarına girdiler. Yaklaşık yarım asır
Pirene sıradağları ile Rhône vadisi arası İslâm medeniyetinin bir parçası oldu.
Bu ülkeyi İslâm’ın hâkimiyeti altına almak isteyen orduların kuzeye doğru
ilerleyişleri 732 yılında Poitiers’de durduruldu. Buna rağmen Müslümanlar
Fransa’nın güneyinde bir müddet daha fetihlere devam ettiler. Her ne kadar iki
farklı dünya arasında savaşlar yapılıyor olsa da tarafların birbirleriyle
karşılıklı ilişkileri kesilmedi. Hatta bu ilişkilerin Şarlman zamanında
sıklaştığına şahit olundu. Şarlman bir yandan Endülüs’e karşı mücadelesini
sürdürürken diğer yandan o devrin en büyük devleti Abbasîler ile yakınlaşmaya
çalıştı ve Hârûn Reşîd ile elçi teatisinde bulundu. Bu süreçte Hârûn Reşîd’in
gönderdiği değerli hediyeler; özellikle saat ve fil Fransızların hafızasında
Müslüman Şark hakkında önemli bir etki bıraktı. Dolayısıyla söz konusu bu
dönemde İslâm Fransa ve Akdeniz havzasında etkin rol oynadı ve aynı zamanda
bölgeye büyük bir dinamizm getirdi. 

Keywords

İslâm, Endülüs, Fransa, Hârûn Reşîd, Şarlman

References

• Arslan, Emîr Şekîb, Târihu ğazavâti'l-Arab fî Fransa ve Sivisra ve İtalya ve Cezâiri'l-Bahri'l-mütevassit, Beyrut: Darü’l-kütübi’l-ilmî, tarihsiz. Âşûr, Saîd Abdülfettah, Târîhi Avrûba fî’l-usûri’l-vustâ, Beyrut: yy, 1976.
• Barbetrac, Histoire des Anciens Traitez ou Recueil Historique et Chronologique Depuis Les Tems Les Plus Reculez Jusques’à L'Empereur Charlemagne, Seconde Partie, Amsterdam: yy, 1739.
• Bigot, Henri, Des Traces laissées en Provence par les Sarrasins, Paris: yy, 1908.
• Bilici, Faruk, “Fransa (V. Ülkede İslâmiyet)”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XIII, 87-190.
• Cardonne, M., Histoire de l’Afrique et de l’Espagne: sous la Domination des Arabes, Paris: 1767.
• Chalmel, J.-L., Histoire de Touraine, Paris: yy, 1828.
• Clot, Andre, Harun er-Reşid ve Abbâsiler Dönemi, (çev. N. Demirtaş), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2007.
• Condé, Joseph M., Histoire de la domination des Arabes et des Maures en Espagne et en Portugal, depuis l'invasion de ces peuples jusqu'à leur expulsion définitive, Rédigée sur l'Histoire traduite de l'arabe en espagnol de M.Joseph Conde par M. de Marlès, c. I, Paris: yy, 1825.
• Dabbî, Ahmed b. Yahya ed-, (ö. 599/1203), Buğyetü'l-Multemis fî târîhi ricâli ehli’l-Endelüs, Kahire: Dârü’l-Kâtibi’l-Mısrî,1990. Davies, Norman, Avrupa Tarihi, (çev. Mehmet Ali Kılıçbay), İstanbul: İmge Kitabevi, 2011.
• Dozy, R., Histoire des musulmans, d’Espagne, (nşr. Levi-Provençal), c. I, Leiden: 1932.
• De Marigny, Histoire des Arabes sous le gouvernement des Califes, c. II, Paris: 1750. Demirkent, Işın, “Franklar”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), c. XIII, İstanbul, 1996.
• Doğuştan Günümüze İslâm Tarihi, c. II, IV, İstanbul: Çağ Yayınları, 1986.
• Ebû Halîl, Şevki, Balâtü’ş-şühedâ bi kıyâdeti Abdür’r-Rahmani’l-Gâfikî, Darü’l-fikr, Dımeşk 1993.
• Éginhard, Annales des rois Pepin, Charlemagne et Louis-le-débonnaire, in “M. Guizot, Collection des Mémoires relatifs à l’histoire de France, depuis la fondation de la monarchie française jusqu’au 13e siècle, Paris: yy, 1824.
• Erer, Râşid, Türklere Karşı Haçlı Seferleri (Yeni Edisyonu Hazırlayan, Ahmed Yüksel Özemre), İstanbul: yy, 2002.
• Ferrûh, Ömer, el-Arab ve'l-İslâm fî'l-Havzi'l-Garbî mine'l-Bahri'l-Ebyazi'l-Mütevessit, Beyrut: 1981. Gautier, Léon, La Chanson de Roland Texte Critique Traduction et Commentaire, Tours: 1894.
• Genç, Özlem, Charlemagne ve Karolenj Rönesansı, (Gazi Üniversitesi SBE Basılmamış Doktora Tezi), Ankara: 2012.
• Gibbon, Édouard, Histoire de la décadence et de la chute de l'Empire romain, par J.A.C. Buchon, c. II, Paris: 1838.
• Hasan, İbrâhim Hasan, Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal İslâm Tarihi, (çev. İsmail Yiğit ve Sadrettin Gümüş), c. I, , İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1985.
• Halphen, Louis, Etudes critiques sur l’histoire de Charlemagne, Libraire Félix Alcan, Paris: 1921.
• Hautefeuille, L.-B., Histoire Des Origines, Des Progres et Des Variations du Droit Maritime İnternational, Paris: 1869.
• Heyd, W., Yakın-Doğu Ticaret Tarihi (trc., Enver Ziya Karal), Ankara: 1975.
• Hitti, Philip K., Siyasi ve Kültürel İslâm Tarihi (çev. Salih Tuğ), İstanbul: 2011.
• Humeydî, Muhammed b. Fütûh el- (ö. 488/1095), Cezvetü’l-muktebis fî Târîhi ulemâi’l-Endelüs, Tunis: 2008.
• İbn Haldûn, Abdurrahman (ö. 808/1405), Târîhu İbn Haldûn (Kitâbu'l-İber ve Divânu'l-Mubtedei ve'l-Haber), IV, Bulak: 1284.
• İbn İzârî, Ebû Muhammed Ali b. Muhammed el-Merrâkuşî (ö.695/1295), el-Beyanü'l-Muğrib, fi Ahbâri’l-Endelüs ve'l-Mağrib (nşr. E. Levi-Provençal-G. S. Colin), c. I-II, Beyrut: 1400/1980.
• İbnü’l-Esîr, İzzuddîn (ö.630/1232), el-Kâmil fî’t-târîh, c. II, IV, V, Beyrut: 1966.
• İbnü’l-Kûtıyye, Ebû Bekir Muhammed b. Ömer (ö. 367/977), Târîhu İftitâhi’l-Endelüs (nşr. İbrâhim el-Ebyârî), I-II, Kahire: 1410/1989.
• İnân, Muhammed Abdullah, Devletü’l-İslâm fi’l-Endelüs, Kahire: 1417/1997.
• Kleinclausz A., C. Bayet, C. Pfister, Histoire De France, Le Christianisme, Les Barbares - Mérovingiens et Carolingiens, c. II, Hachette, Paris: 1903.
• Kurz, Otto, Sultan İçin Bir Saat, (çev. A. Özdamar), Kitap Yayınevi, İstanbul: 2005.
• Lavallée, Théophile, Histoire des Français - Depuis le Temps des Gaulois Jusqu'en 1830, Tome I, Paris: 1865.
• Lavisse, Ernest, Histoire de France İllustrée Depuis les Origines jusqu'à la Révolution, Hachette, c. II, Paris: 1911.
• Makkari, Şihabuddin Ahmed b. Muhammed et-Tilimsânî el- (ö.1041/1631), Nefhu't-Tîb min Ğusni'i-Endelusi'r-Ratîb (nşr. İhsan Abbas), I, IV, , Beyrut: Dâr Sâdır, 1408/1988.
• Mantran, Robert, İslâm’ın Yayılış Tarihi (VII-XI. Yüzyıllar), (çev. İsmet Kayaoğlu), Ankara: 1981.
• Millot, M.L’abbé, Élémens de l’histoire de France, Depuis Clovis jusqu’à Louis XV, Tome I, Paris: 1778.
• Özcan, Azmi, “Fransa-Tarih”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, 1996, XIII, 78.
• Özdemir, Mehmet, “Hakem I”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XV, 173-174.
• Pirenne, Henri, Hz. Muhammed ve Şarlman İslâm Fetihleri ve Ortaçağ Uygarlığı, (çev. Muhsin Önal Mengüşoğlu), İstanbul: 2012.
• Reinaud, M., İnvasions des Sarrazins en France: et de France en Savoie, en Piémont et dans la Suisse, Paris: 1836.
• Sâlim, Seyyid Abdülazîz, Târîħu’l-müslimîn ve âŝâruhüm fi’l-Endelüs, Beyrut: 1988.
• Sédillot, L. A., Histoire des Arabes, Hachette, Paris: 1854.
• Sénac, Philippe, Françoise Micheau, La bataille de Poitiers,de la réalité au mythe; in “Mohammed Arkoun, Histoire de l’İslam et des musulmans en France du Moyen Âge à nos jours, Éditions Albin Michel, 2006.
• Sénac, Philippe, Des premiers contacts diplomatique; in “Mohammed Arkoun, Histoire de l’İslam et des musulmans en France du Moyen Âge à nos jours, Éditions Albin Michel, 2006.
• Sufî, Hâlid es-, Târîhu’l-‘Arab fi’l-Endelüs (el-Feth ve ‘asrü’l-vülât), II, Bingazi: 1980.
• Tardieu, M. -Saint-Marcel, Charles-Martel ou La France délivrée, Paris: 1806.
• Thégan, Louis-le-Débonnaire, in “M. Guizot, Collection des Mémoires relatifs à l’histoire de France, depuis la fondation de la monarchie française jusqu’au 13e siècle, Paris: 1824.
• Ünlü, Nuri, İslâm Tarihi I (Başlangıçtan Osmanlılara Kadar), İstanbul: 2012.
• Viviers, Abbé de, La vie de Cassiodore, Chancelier et Premier Ministre de Theodoric Le Grand et de plusieures autres Rois d’İtalie, Paris: 1694.
• Watt, W. Montgomery, İslam Avrupa’da, (çev. Hulusi Yavuz), İstanbul: 1989.
• Wellhausen, Julius, Arap Devleti ve Sükûtu, (çev. Fikret Işıltan), Ankara: 1963.
• Ziya Paşa, Endülüs Tarihi, (Sadeleştiren Yasemin Çiçek), , İstanbul: Timaş Yayınları, 2012.