An Evaluation of the Reports Found in Ḥanafī Fiqh and Usūl Works, as well as in Sufi and Ethical Texts, Regarding the Claim that ‘Whoever Abandons the Sunnah Will Not Attain the Intercession of the Prophet’

Year 2025, Volume: 13 Issue: 2, 466 - 482, 30.11.2025

Cemil Cahit Mollaibrahimoğlu

https://doi.org/10.33931/dergiabant.1723015

Abstract

Fiqh, which deals with the practical rulings of Islam, and the science of ḥadīth, which examines the narrations on which these rulings are based, are two fundamental and complementary disciplines. The proper functioning of these fields is crucial for ensuring that religious rulings are built upon solid foundations. Although the Qur'an and authentic ḥadīths are available, many fabricated narrations have emerged throughout history for various purposes; over time, these have been used to reinforce moral values or support certain juristic views. This study examines the authenticity of narrations, recorded in Ḥanafī jurisprudential and methodological works as well as in Sufi and ethical literature, which assert that one who abandons the Sunnah of the Prophet will be deprived of his intercession. The research reveals that these narrations are not found in authentic ḥadīth collections, are fabricated, and have been misinterpreted. Consequently, the claim that a person who neglects an emphasized Sunnah will be denied intercession is unfounded. This highlights once again the importance of grounding juristic rulings in reliable sources and carefully evaluating the authenticity of hadiths. In this context, it is clear that certain narrations found in the Ḥanafī literature need to be re-examined both in terms of their authenticity and their meaning.

Keywords

Ḥadīth , Sunnah , Intercession , Fabricated Ḥadīth , Fiqh and Works on Usūl al-Fiqh

Hanefî Fıkıh ve Usûl Eserleri ile Tasavvuf ve Ahlâk Kitaplarında Yer Alan ‘Sünneti Terk Eden Kimsenin Hz. Peygamber’in Şefaatine Erişemeyeceğine’ Dair Rivayetlerin Değerlendirilmesi

Abstract

Fıkıh, İslâm’ın amelî hükümlerini; hadis ilmi ise bu hükümlerin dayanağı olan rivayetleri inceleyen ve birbirini tamamlayan iki temel disiplindir. Bu alanların sağlıklı işlemesi, dinî hükümlerin sağlam temellere oturması açısından büyük önem taşır. Ancak Kur’an ve sahih hadisler mevcut olmasına rağmen, tarih boyunca, farklı amaçlarla birçok uydurma rivayet ortaya atılmış; zamanla ahlâkî değerleri güçlendirmek veya bazı fıkhî görüşleri desteklemek amacıyla kullanılmıştır. Bu çalışma, Hanefî fıkıh ve usûl eserleri ile tasavvuf ve ahlâk kitaplarında yer alan Hz. Peygamber’in sünnetini terk eden kimsenin onun şefaatine erişemeyeceğine dair rivayetlerin sıhhatini incelemektedir. Yapılan araştırma sonucunda, bu rivayetlerin sahih hadis kaynaklarında bulunmadığı, uydurma olduğu ve yanlış anlamlandırıldığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, müekked sünneti terk eden kimsenin şefaate erişemeyeceği yönündeki iddianın dayanağının bulunmadığı ortaya konmuş; fıkhî hükümlerin güvenilir kaynaklara dayandırılmasının ve hadislerin sıhhat derecelerinin titizlikle değerlendirilmesinin önemi bir kez daha vurgulanmıştır. Bu bağlamda, Hanefî literatürde yer alan bazı rivayetlerin hem sıhhatleri hem de anlamları açısından yeniden gözden geçirilmesi gerektiği açıktır.

Keywords

Hadis , Sünnet , Şefaat , Uydurma Hadis , Fıkıh ve Fıkıh Usûlü Eserleri

Thanks

Teşekkürler

References

• Abdülazîz el-Buhârî, Alâüddîn Abdülazîz b. Ahmed b. Muhammed. Keşfü’l-esrâr fî şerhi Usûli’l-Pezdevî. Thk. Abdullah Mahmud Muhammed. 4 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
• Abdüsselâm b. Berces b. Nâsır. Zaruretü’l-ihtimam bi’s-süneni’n-Nebeviyye. Riyad: Dâru’l-Menar, 1414.
• Aclûnî, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Muhammed b. Abdilhâdî. Keşfü’l-hafâʾ ve müzîlü’l-ilbâs ʿamme’ştehere mine’l-ehâdîss ʿalâ elsineti’n-nâs . Thk. Yusuf b. Mahmud. b.y.: Mektebetü’l-İlmi’l-Hadis, ts.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. Thk. Şuayb el-Arnaût vd. 50 cilt. Dımaşk: Müesssetü’r-Risâle, 1416/1995.
• Ali el-Kârî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed el-Herevî. el-Esrârü’l-merfûʿa fi’l-ahbâri’l-mevzûʿa. Thk. Muhammed Lutfî es-Sabbâğ. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1391/1971.
• Ali el-Kârî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed el-Herevî. el-Masnûʿ fî maʿrifeti’l-hadîsi’l-mevzûʿ. Thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 11414/1994.
• Arnaût, Şuayb – Avvâd, Beşşâr Ma’rûf. Tahrîru Takrîbi’t-temyîz. 4 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1417/1997.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed. el-Binâye fî Şerhi’l-Hidâye. Thk. Eymen Sâlih Şaban. 13 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1420/2000.
• Bâbertî, Ekmelüddîn Muhammed b. Mahmûd b. Ahmed er-Rûmî el-Mısrî. el-‘İnâye şerhu’l-Hidâye. Thk. Ebû Mahrûs Amr b. Mahrûs. 6 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1428/2007.
• Bezzâr, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. Abdilhâlik. el-Müsned (el-Bahrü’z-zehhâr). Thk. Mahfuzurrahmân Zeynullah. 20 cilt. Beyrut: Müessesetü Ulûmi’l-Kur’an, 1409/1988.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. el-Medhal ilâ ilmi’s-Sünen. Thk. Muhammed Avvâme. y.y. Dâru’l-Minhâc, 1437/2017.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-sahîh. Dımaşk-Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1423/2002.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Kitâbü’d-Duʿafâʾi’s-sagîr. Thk. Mahmûd İbrâhim Zâyed. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1406/1986.
• Buhârî el-Mergînânî, Burhânüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Abdilazîz. el-Muhîtü’l-Burhânî fi’l-fıkhi’n-Nuʿmânî. Nşr. Abdülkerim Sâmî el-Cündî. 9 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2004/1424.
• Bursevî, İsmâil Hakkı. Rûhu’l-beyân fî tefsîri’l-Kurʾân. 10 cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabiyyi, ts.
• Canbaz, Muhammed Ali. İncâzü’l-hâce şerhu Sünen-i İbn Mâce. 9 cilt. İslâmâbâd: Dâru’n-Nûr, 1433/2011.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as es-Sicistânî. es-Sünen. Nşr. Şuayb el-Arnaût vd. 7 cilt. Dımaşk: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 2009.
• Ebû Gudde, Abdülfettâh. el-Masnûʿ fî maʿrifeti’l-hadîsi’l-mevzûʿ (mukaddime). Thk. Ebû Gudde. Halep: Mektebetü’l-Matbûâti’l-İslâmî, 1414/1994.
• Ebû Ya’lâ, Ahmed b. Ali b. el-Müsennâel-Mevsılî. el-Müsned. Nşr. Hüseyin Selim Esed. 14 cilt. Dımaşk: Daru’l-Me’mûn, 1973.
• Elbânî, Muhammed Nâsırüddin. Telhîsu sıfati salâti’n-nebî (Riyad: Mektebetü’l-Meârif, 1421/2000).
• Fettenî, Cemâlüddîn Muhammed Tâhir b. Alî. Tezkiretü’l-mevzûʿât. Mısır: İdaretü’t-Tıbâati’l-Müniriyye, 1341.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed. İhyâʾü ʿulûmi’d-dîn. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1426/2005.
• Hâdimî, Ebû Saîd Mehmed b. Fahrürrûm Mustafa Efendi. el-Berîkatü’l-Mahmûdiyye fî şerhi’t-Tarîkati’l-Muhammediyye ve’ş-şerîati’n-nebeviyye fi’s-sîreti’l-Ahmediyye. İstanbul: Hakikat Kitabevi, 2019.
• Hâkim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed el-Hâkim en-Nîsâbûrî. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. Thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 5 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1422/2002.
• Haskefî, Alâüddîn Muhammed b. Ali. ed-Dürrü’l-muhtâr şerhu Tenvîri’l-ebsâr. Thk. Abdülmunim Halîl İbrâhim. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1423/2002.
• Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali. el-Kifâye fî ʿilmi’r-rivâye. Thk. İbrâhim b. Mustafa ed-Dimyâtî. 2 cilt. b.y.: Dârü’l-Hedy, 1423/2003.
• Hayâlî, Şemseddin Ahmed. Hâşiye ʿalâ Şerhi’l-ʿAkâʾidi’n-Nesefiyye. İstanbul: Dersaadet Mahmud Bey Matbaası, 1322.
• Hût, Ebû Abdillâh Muhammed b. Dervîş b. Muhammed el-Hût. Esne’l-metâlib fî ehâdîs muhtelifeti’l-merâtib. Thk. Mustafa Abdülkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
• Irâkî, Zeynüddîn Abdürrahîm b. el-Hüseyn b. Abdirrahmân el-Irâkî. el-Muğnî ʿan hamli’l-esfâr fi’l-esfâr fî tahrîci mâ fi’l-İhyâʾi mine’l-ahbâr. Thk. Ebû Muhammed Eşref b. Abdilmaksûd. Riyad: Mektebetü Taberiyye, 1415/1995.
• Itr, Nûreddin. Menhecü’n-nakd fî ulûmi’l-hadîs. Dımeşk: Dâru’l-Fikr, 1408/1988.
• İbn Arrâk, Ebü’l-Hasen Nûruddîn Alî b. Muhammed b. Alî ed-Dımaşkî. Tenzîhü’ş-şerîʿati’l-merfûʿa ʿani’l-ahbâri’ş-şenîʿati’l-mevzûʿa. Thk. Abdülvehhâb Abdüllatîf - Abdullah Muhammed es-Sıddîk. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İslâmiyye, 1401/1981.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer ed-Dımeşkî. Reddü’l-Muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr Şerhi Tenvîri’l-ebsâr. Thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd - Ali Muhammed Muavvez. 13 cilt. Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 2003.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer ed-Dımeşkî. Nesemâtü’l-eshâr şerhu şerhi’l-Menâr. Pakistan: İdaretü’l-Kur’an ve'l-Ulumu'l-İslâmiyye, 1418.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Ali el-Askalânî. Fethu’l-bârî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Şuayb el-Arnaût vd. 24 cilt. Dımaşk: Dâru’r-Risaleti’l-Âlemiyye, 1434/2013.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Ali el-Askalânî. ed-Dirâye fî tahrîci ehâdîsi’l-Hidâye. Thk. Seyyid Abdullah Haşim el-Yemanî. 2 cilt. Beyrut: Dâru’l-Marife, ts.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân. el-Müsnedü’s-sahîh ale’t-tekâsîm ve’l-envâ’. Tertîb, Alâüddîn Ali b. Belbân. Thk. Şuayb el-Arnaût vd. 18 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1988.
• İbn Kutluboğâ, Ebü’l-Adl Zeynüddîn Kâsım b. Kutluboğa b. Abdillâh el-Mısrî. et-Taʿrîf ve’l-ihbâr bi-tahrîci ehâdîsi’l-İhtiyâr. Thk. Ebû Mâlik Cihad b. Seyyid. 4 cilt. Kahire: el-Fâruku’l-Hadîsiyye, 1433/2012.
• İbn Nüceym, Zeynüddîn b.İbrâhîm el-Mısrî. el-Bahru’r-râik şerhu Kenzi’d-dekâik. Thk. Zekeriyya Umeyrât. 9 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418/1997.
• İbn Salâh, Ebû Amr Takıyyüddîn Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ eş-Şehrezûrî.ʿUlûmü’l-hadîs. Thk. Nûreddin Itr. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1406/1986.
• İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid es-Sivâsî. Fethu'l-kadîr. Thk. Abdurrazzâk Gâlib el-Mehdî. 10 cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2003. Bu yayınevi mevcut bendeki baskıda
• İmamzâde, Ebü’l-Mehâsin Rüknülislâm Sedîdüddîn Muhammed b. Ebî Bekr İbrâhîm el-Buhârî. Şirʿatü’l-İslâm ilâ Dâri’s-selâm. Dersaadet: Mahmud Bey Matbaası, ts.
• Kadızâde, Ahmed Şemseddin. Netâʾicü’l-efkâr fî keşfi’r-rumûz ve’l-esrâr. Thk. Abdurrazzâk Gâlib el-Mehdî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1424/2003.
• Kemalpaşazâde, Şemseddin Ahmed. Risale fî şerhi’l-ehâdîsi’l-erbaîn li’n-nebiyyi. (Resâili İbn Kemal içinde) Thk. Ahmed Cevdet İstanbul: Matbaayı İkdâm, 1316.
• Keşmîrî, Muhammed Enver Şâh Hüseynî. el-ʿArfü’ş-şezî ʿalâ Câmiʿi’t-Tirmizî. Thk. Mahmud Şakir. 5 cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-türâsi’l-Arabiyyi, 1425/2004.
• Ebü’l-Hasenât Muhammed Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm el-Leknevî. el-Ecvibetü’l-fâzıla li’l-esʾileti’l-ʿaşereti’l-kâmile. Thk. Ebû Gudde. Kahire: Dâru’sselâm, 1428/2007.
• Leknevî, Ebü’l-Hasenât Muhammed Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm. Tuhfetü’l-ahyâr fî ihyâʾi sünneti seyyidi’l-ebrâr. Thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. Haleb: Mektebetü’l-Matbûâti’l-İslâmiyye, 1412/1992.
• Leknevî, Ebü’l-Hasenât Muhammed Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm. Şerhu’l-Hidâye. Thk. Naîm Eşref Nûr Ahmed. 8 cilt. Karaçi: İdâretü'l-Kurân ve'l-Ulûmi'l-İslâmiyye, 1417.
• Leknevî, Ebü’l-Hasenât Muhammed Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm.ʿUmdetü’r-riʿâye fî halli Şerhi’l-Vikâye. 7 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2009.
• Leknevî, Ebü’l-Hasenât Muhammed Abdülhay b. Muhammed Abdilhalîm. Red'u'l-ihvan 'an muhdesâti âhiri cum'ati ramazan. Thk. Mecd b. Ahmed Mekkî. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 1420/1999.
• Mekkî, Ebû Tâlib Muhammed b. Alî b. Atıyye el-Mekkî el-Acemî. Kûtü’l-kulûb fî muʿâmeleti’l-mahbûb ve vasfi tarîki’l-mürîd ilâ mak’ami’t-tevhîd. Thk. Mahmud İbrâhim Muhammed er-Radvânî. 3 cilt. Kahire: Mektebetü Dâru’t-Türâs, 1422/2001.
• Mergînânî, Ebü’l-Hasen Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr. el-Hidâye. Thk. Sâid Bekdâş. 7 cilt. Medine: Dârü’s-Sirâc, 1440/2019.
• Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddîn Abdullâh b. Mahmûd. el-İhtiyâr li ta’lîli’l-Muhtâr. Thk. Şuayb el-Arnaût vd. 4 cilt. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Âlemî, 1430/2009.
• “Mekruh”. el-Mevsûatü’l-fıkhıyye. 38/373. Kuveyt: Vizâretü’l-evkâf ve’ş-şuûni’l-İslâmiyye, 1419/1998.
• Mollaibrahimoğlu, Cemil. Nâfile Namazlar. İstanbul: Ravza Yayınları, 2022.
• Molla Fenârî, Şemseddin Muhammed b. Hamza b. Muhammed er-Rûmî. Fusûlü’l-bedâyiʿ fi usûli’ş-şerâi‘. Thk. Muhammed Hasen Muhammed Hasen. 2 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1427/2006.
• Müslim b. Haccâc Ebü’l-Hüseyn el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-sahîh. Thk. Muhammed Fuâd Abdulbaki. 2 cilt. Mısır: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1412/1991.
• Nâcî, Hafız Burhâneddin. “el-Emru bi’l-muhafazati alâ ittibai’s-sünneti ve’n-nehyu ani’l-bidei ve muhdesâti’l-umûr”. Thk. Ebû Abdillah Hüseyin Ukkaşe. Mecelletü’t-türâsi’n-nebevî 2/2 (Mart 2019), 247-285.
• Nemnekanî, Abdurrahman Muhammed. “es-Sünnetü’l-müekkede ‘inde’l-Hanefiyye hakîkatüha ve âsâruha”. Mecelletü Külliyeti Dâru’l-ulûm 37/39 (Mart-Nisan 2022), 15-79.
• Orfalı, İbrâhim, Zakarıa. Hanif er-Rumî’nin Gayetü’l-meram Kitabının Tahkik, Tahric ve Değerlendirilmesi. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Seyyid Alizâde, Ya‘kûb b. Seyyid Ali er-Rûmî el-Bursevî. Mefâtîhu’l-cinân ve mesâbîhu’l-cenân Şerhu Şirʿati’l-İslâm. Dersaadet: 1315.
• Siyâlkûtî, Abdülhakîm b. Şemseddîn. Hâşiye alâ Hâşiyeti’l-Hayâlî al Şerhi’l-Akâid li’t-Teftâzânî. 2 cilt. İstanbul: Şirketi Sahâfiyyei Osmâniyye Matbaası, ts.
• Şeyhîzâde, Abdurrahman b. Muhammed Damad Efendi. Mecmaʿu’l-enhur fî şerhi Mülteka’l-ebhur. Thk. Halîl İmrân el-Mansûr. 4 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 11419/1998.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed. ez-Ziyâdât ale’l-Mevzûât (Zeylü’l-Leʾâli’l-masnûʿa). Thk. Ramiz Halid Hâc Hasen. Riyad: Mektebetü’l-Meârif, 1431/2010.
• Şukayrî, Muhammed b. Ahmed. es-Sünen ve’l-mübtedeât el-müteallikatü bi’l-ezkâri ve’s-salât. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1400/1980).
• Şürünbülâlî, Ebü’l-İhlâs Hasen b. Ammâr b. Alî el-Mısrî. Merâkı’l-felâh bi-İmdâdi’l-fettâh. Thk. Ebû Abdirrahman Salâh b. Muhammed. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424/2004.
• Şürünbülâlî, Ebü’l-İhlâs Hasen b. Ammâr b. Alî el-Mısrî. İmdâdü’l-fettâh şerhu Nûri’l-îzâh. Thk. Beşşâr Bekrî Arâbî. Dımaşk: y.y., 1423/2002.
• Tahâvî, Ebû Ca’fer Ahmed b. Muhammed. Şerhu Müşkili’l-âsâr. Thk. Şuayb el-Arnaût. 16 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1994.
• Tahtâvî, Ahmed b. Muhammed b. İsmâîl ed-Dûkâtî. Hâşiye ʿalâ Merâkı’l-felâh. Thk. Muhammed Abdülazîz el-Hâlidî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418/1997.
• Tahtâvî, Ahmed b. Muhammed b. İsmâîl ed-Dûkâtî. Hâşiye ʿale’d-Dürri’l-muhtâr şerhi Tenvîri’l-ebsâr. Thk. Ahmed Ferid el-Mezîdî. 12 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1438/2017.
• Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Dâvûd. el-Müsned. Thk. Muhammed b. Abdülmuhsin et-Türkî. 4 cilt. Cîze: Dâru Hecr, 1400/1999.
• Teftâzânî, Sa‘düddîn Mes‘ûd b. Fahriddîn Ömer b. Burhâniddîn Abdillâh. et-Telvîh et-Telvîh ale’t-Tavzîh. Thk. Zekeriya Umeyrât. 2 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Tehânevî, Muhammed A’lâ b. Ali. Keşşâfu ıstılâhâti’l-fünûn ve’l-ulûm. Thk. Ali Dahrûc. 2 cilt. Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1996.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. el-Câmiu’l-kebîr. Thk. Şuayb el-Arnaût - Abdullatîf Hirzullah. 6 cilt. Dımaşk: Dâru’r-Risâle el-Âlemiyye, 1430/2009.
• Zebîdî, Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. ez-Zebîdî. İthâfü’s-sâdeti’l-müttakîn bi-şerhi esrâri İhyâʾi ʿulûmi’d-dîn. 14 cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Zeylaî, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdullâh b. Yûsuf. Nasbü’r-râye li-tahrîci ehâdîsi’l-Hidâye. Thk. Muhammed Avvâme. 5 cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Reyyân, 1418/1997.