Pamukta diallel melez analizi ile lif özelliklerinin kalıtımının belirlenmesi

Year 2016, Volume: 33 Issue: 2, 309 - 326, 15.12.2016

Hüseyin Güngör , Lale Efe

https://doi.org/10.16882/derim.2016.267915

Cited By: 1

Abstract

Bu çalışma, 10 pamuk
genotipi ile bunların 45 F₁ melezini içeren 10x10 yarım diallel
melez pamuk popülasyonunda, lif kalite özellikleri açısından; genetik
yapılarını ve genotiplerin genel ve özel uyum yeteneklerini belirlemek amacıyla
yürütülmüştür. Melezlerin ve ebeveynlerin yer aldığı deneme, 2013 yılında
Antakya koşullarında 3 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme deseninde
kurulmuştur. Ön varyans analizi sonuçlarına göre, incelenen tüm özellikler
yönünden oluşturulan melez popülasyonlarda varyasyonun yeterli olduğu
saptanmıştır. Araştırma sonucunda incelenen özelliklerden, lif kopma uzaması,
sarılık değeri için eklemeli ve dominant; lif kopma dayanıklılığı, lif inceliği
ve grilik (yansıtma) değeri için eklemeli; lif uzunluğu, kısa lif oranı ve lif
uzunluk uyum indeksi için ise dominant gen etkilerinin önemli olduğu
saptanmıştır. İncelenen özelliklerden lif uzunluğu, kısa lif oranı, lif uzunluk
uyum indeksi ve lif kopma uzamasında üstün dominantlık, lif kopma
dayanıklılığı, lif inceliği, sarılık değeri ve grilik (yansıtma) değeri
özelliklerinde ise eksik dominantlık belirlenmiştir. Çalışmada genel ve özel
uyum yeteneği etkileri incelenen bütün özelliklerde önemli bulunmuştur. 

Keywords

Pamuk, Lif kalitesi, Diallel analiz, Kalıtım

References

• Aksel, R., & Johnson, L.P.V. (1963). Analysis of diallel cross. A worked example. Advancing Frontiers of Plant Science, 2:37-53.
• Antonio de Aguiar, P., Penna, V.C.J., Freire, E.C., & Melo, L.C. (2007). Diallel analysis of upland cotton cultivars. Crop Breeding and Applied Biotechnology, 7(4): 353-359.
• Başal, H. (2001). Pamukta (Gossypium hirsutum L.) diallel analiz yöntemi ile verim, verim öğeleri ve lif kalite özelliklerinin genetik analizi. Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Çiçek, S., & Kaynak, M.A. (2008). Farklı pamuk türlerine ait çeşitlerin diallel melezlerinde önemli agronomik ve teknolojik özelliklerin kalıtımının saptanması. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1):45-52.
• Efe, L. (1994). Çukurova ve GAP bölgesi koşullarında Gossypium hirsutum L. türündeki on gossypolsüz pamuk çeşidinin yarım diallel melezlerinde önemli tarımsal ve teknolojik özelliklerin kalıtımı ile bunlar arasındaki ilişkiler üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Griffing, B. (1956). Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing systems. Australian Journal of Biological Sciences, 9(4):463-493.
• Güngör, H. (2014). Bazı pamuk (Gossypium hirsutum L. ve Gossypium barbadense L.) genotiplerinin yarım diallel melezlerinde tarımsal ve lif özelliklerinin kalıtımı. Doktora Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Hayman, B.I. (1954a). The analysis of variance of diallel tables. Biometrics, 10(2):234-244.
• Hayman, B.I. (1954b). The theory and analysis of diallel crosses. Genetics, 39(6):789-809.
• Hayman, B.I. (1958). The theory and analysis of diallel crosses: II. Genetics, 43(1):63-85.
• Hayman, B.I. (1960). The theory and analysis of diallel crosses. III. Genetics, 45(2):155-172.
• Hussaini, A., Azhar, F.M., Ali, M.A., Ahmad, S., & Mahmood, K. (2010). Genetic studies of fiber quality characters in upland cotton. The Journal of Animal & Plant Sciences, 20(4):234-238.
• Ilyas, M., Naveed, M., Khan, T.M., & Khan, İ.A. (2007). Combining ability studies in some quantitative and qualitative traits of Gossypium hirsutum L. Journal of Agriculture & Social Sciences, 3(2):39-42.
• Jinks, J.L., & Hayman, B.I. (1953). The analysis of diallel crosses. The Maize Genetics Cooperation Newsletter, 27:48-54.
• Jinks, J.L. (1954). The analysis of continuous variation in a diallel cross of Nicotina Rustica varieties. Genetics, 39(6):767-788.
• Jinks, J.L. (1956). The F2 and backcross generation from a set of diallel crosses. Heredity, 10(1):1-30.
• Jones, R.M. (1965). Analysis of variance of the half diallel table. Heredity, 20(1):117-121.
• Karademir, E. (2005). Çok yönlü dayanıklılık ıslahı ile geliştirilen pamuk çeşitleri (Gossypium hirsutum L.) ile bölge standart pamuk çeşitlerinin (Gossypium hirsutum L.) melezlenmesi ile oluşturulan Fı döl kuşaklarında verim, erkencilik ve lif kalite özellikleri yönünden genetik yapının irdelenmesi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kutlu, İ., Balkan, A., & Bilgili, O. (2015). Ekmeklik buğdayda bazı başak özelliklerinin kalıtımı ve popülasyon farklılıklarının analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4):40-47.
• Luckett, D.J. (1989). Diallel analysis of yield components, fibre quality and bacterial blight resistance using spaced plants of cotton. Euphytica, 44(1-2):11-21.
• Minhas, R., Khan, I.A., Anjam, M.S., & Ali, K. (2008). Genetics of some fiber quality traits among intraspecific crosses of American cotton (Gossypium hirsutum L.). International Journal of Agriculture & Biology, 10(2):196-200.
• Özcan, K. (1999). Popülasyon genetiği için bir istatistik paket geliştirilmesi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Rauf, S., Munir, H, Basra, S.M.A., & Abdullojon, E. (2006). Combining ability analysis in upland cotton (Gossypium hirsutum L). International Journal of Agriculture & Biology, 8(3):341-343.
• Şener, O. (1997). Ekmeklik buğday diallel melez analizi ile bazı tarımsal karakterlerin kalıtımının belirlenmesi üzerinde araştırmalar. Doktor Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Toklu, P. (1999). Gossypium hirsutum L. ve Gossypium barbadanse L. türlerinden renkli lifli iki pamuk çeşidinin morfolojik, fizyolojik ve teknolojik özellikleri ile bu iki türün F1 melez gücü üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• TÜİK (2016). Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2016.
• Verhalen, L.M. & Murray, J.C. (1967). A diallel analysis of several fiber properties traits in upland cotton (Gossypium hirsutum L.). Crop Science, 7(5):501-505.
• Yıldırım, M.B., & Şengonca, H. (1980). Diallel analizler IV. Yarım diallel tablo varyans analizi. Ege Üniversitesi Elektronik Hesap Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(1):53-61.