DENİZCİLİK MESLEK LİSESİ ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİM YETERLİLİĞİ VE MESLEK SEÇİMLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 2, 271 - 296, 16.12.2019

Volkan Fidan , Selçuk Nas

https://doi.org/10.18613/deudfd.659821

Cited By: 1

Öz

Meslek Liseleri ülke eğitim sisteminde nitelikli ara eleman yetiştirme konusunda ve ülke ekonomisine yaptığı katkılar açısından önemli bir yere sahiptir. Bu eğitim kurumlarını tercih eden öğrenciler hayatlarına yön verecek olan mesleklerini çok erken yaştan itibaren belirlemektedir. Erken yaşlarda yapılan meslek seçimlerinin yaratacağı memnuniyetsizlikten kaynaklanan kayıplar, sadece öğrenci ve ailelerini değil ayrıca ülke ekonomisini de olumsuz etkilemektedir. Çalışmada, meslek seçimi konusu “denizcilik mesleği” özelinde incelenmiştir. Erken yaşlarda yapılan meslek seçimini etkileyen faktörlerin belirlenmesinde ve yapılan tercihlerin memnuniyet düzeylerinin araştırılmasında tarama yöntemi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans, T-test ve ANOVA analizleri kullanılmıştır. Araştırma, 2013–2014 eğitim-öğretim yılı içerisinde, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı İzmir Çeşme Ulusoy Denizcilik Anadolu Meslek Lisesi, İzmir Güzelbahçe İMKB Denizcilik Anadolu Meslek Lisesi ve İzmir Konak Nevvar Salih İşgören Denizcilik Anadolu Meslek Lisesi’nde eğitim gören 637 öğrenciye üzerinde uygulanmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin, mesleki seçimlerini kendi istekleri ve aile etkisi ile yaptıkları ortaya çıkmıştır. Yaptıkları mesleki seçiminden duydukları memnuniyet seviyeleri her geçen gün artmaktadır. Erkek öğrenciler denizcilik mesleğinin kendilerine daha uygun olduğunu düşündükleri ve yaptıkları meslek seçiminden daha memnun oldukları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Denizcilik Eğitimi, Denizcilik Meslek Liseleri, Meslek Seçimi, Meslek Seçim Yeterliliği, Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler

MARITIME VOCATIONAL SCHOOL STUDENTS’ OCCUPATIONAL CHOICE PROFICIENCY AND THE FACTORS EFFECTING THEIR OCCUPATIONAL CHOICE

Öz

Vocational High Schools have a significant place in the national education system and contribute to the economy by fostering qualified mid-level technicians. Students who prefer these educational institutions determine their profession at a very early age. Dissatisfaction of occupation due to the choices made at early ages result in the waste of resources which affect not only students and their families but also the national economy. In this study, occupational choice has been examined specifically involving ‘marine occupations’. The factors affecting the occupational choice made at early ages and the level of satisfaction from their occupational choice have been investigated by raking method. Frequency, ANOVA and t-test analysis have been performed in the analysis. Questionnaire survey has been conducted on the students in several maritime vocational high schools in Izmir namely İzmir Çeşme Ulusoy Maritime Anatolian Vocational School, İzmir Güzelbahçe İMKB Maritime Anatolian Vocational School and İzmir Konak Nevvar Salih İşgören Maritime Anatolian Vocational School. The survey was carried out in 2013-14 academic year. The results reveal that most of the students make their occupational choice with their own decisions or under the influence of their families. The satisfaction level of students from their occupational choice is increasing day by day. Male students think they are suitable for marine occupation and are more satified than female students at their occupational choice.

Anahtar Kelimeler

Maritime Education, Maritime Vocational High School, Occupational Choice, Occupational Choice Competencies, , Factors Affecting Occupational Choice.

Kaynakça

• Arınç, Ü. D. (2013). Meslek Seçiminde, Meslek Standartları ve Personel Belgelendirmenin Rolü, 1. Uluslararası İş ve Meslek Danışmanlığı Kongresi, Ankara.
• Atli, A. (2013). Lise Öğrencilerinin Mesleki Değerlerinin İncelenmesi, 1. Uluslararası İş ve Meslek Danışmanlığı Kongresi, Ankara.
• Aytekin, A. (2005). Meslek Seçimini Etkileyen Sosyo-ekonomik ve Kültürel Faktörler Isparta Örneği, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Başkal, S. (2009). Anadolu, Fen ve Genel Liselerde Eğitim Alan Son Sınıf Öğrencilerinin Bir Üst Öğrenime Geçişte Meslek Seçimi İle İlgili Yaşadıkları Kaygıların Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Muğla İli Örneği), Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Binici, H. ve Arı, N. (2004). Mesleki ve Teknik Eğitimde Arayışlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 383-396
• Büyüköztürk, Ş. & Çakmak, E. K. & Akgün, Ö. E. & Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
• Coşkun, H.Y., Kılıç, V. A., Çağıl, Y. (2013). Meslek Lisesi Öğrencilerinin Meslek Seçme Yeterlilikleri ve Meslek Seçimlerine Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Körfez Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi, Araştırma Projesi, Kocaeli. Deniz, S. (2001). Bireyin Meslek Seçimini Etkileyen Kaynaklar: Yeni Teknolojilerde İnternet, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 1-9
• Erkal, M. (1978). Orta Teknik Eğitim Sanayi İlişkileri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları
• Kıyak, S. (2006). Genel Lise Öğrencilerinin Meslek Seçimi Yaparken Temel Aldığı Kiriterler, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Korkut, F. (2007). Psikolojik Danışmanların Mesleki Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık İle İlgili Düşünceleri Ve Uygulamaları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 187-197
• Kuzgun, Y. (1986). Meslek seçiminde kararsızlık. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(1), 217-223.
• Kuzgun, Y. (1994). Çağdaş İnsanın Önemli Kararı: Meslek Seçimi, Bilim Ve Teknik Dergisi, 325, 50-54.
• Kuzgun,Y. (2001). Meslek Seçimi, Ankara, ÖSYM Yayını.
• Kuzgun, Y. (2003). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş, Ankara: Nobel Yayınları.
• Bimco-Isf Manpower 2010 Update: The Worldwide Demand For and Supply of Seafarers, Warwick Institute for Employment Research, Dalian Maritime University.
• Nas, S. (2005). Denizcilik Mesleği, Örf ve Adetleri - Değerleri - Davranış Kuralları - Hareket Tarzı - Etik Kodları, Denizcilik Dergisi, 4, 21.
• Nas, S. and B. Köseoğlu (2012). Maritime Education and Training Quality (METQUAL); An Application on Dokuz Eylul University Maritime Faculty, Journal of Marine Technology and Environment, 1, 115-122.
• Nas, S. and B. Celik (2012). The Academician Profiles of Maritime Higher Education Institutions in Turkey, Journal of Marine Technology and Environment, 2, 105-114.
• Serenbay, R. (2008). Lise Öğrencilerinin Meslek Değerlerinin İncelenmesi (Ankara İli Polatlı İlçesi Liseleri Örneği), Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Super, D.E. (1957). The Psychology Of Careers, New York: Harper and Brothers.
• Temel, A. (2006). Alan ve Meslek Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar, Milli Eğitim Dergisi, 1, 1-11.
• Vurucu, F. (2010). Meslek Lisesi Öğrencilerinin Meslek Seçimi Yeterliliği ve Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yeşilyaprak, B. (2011). Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığında Paradigma Değişimi ve Türkiye Açısından Sonuçlar: Geçmişten Geleceğe Yönelik Bir Değerlendirme, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4), 5-26
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2004). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• TDK (Türk Dil Kurumu). “Meslek” Kelimesinin Anlamı. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c9dbd1a084ca3.33174118, Erişim tarihi: 25.07.2014
• Okul Psikolojik Danışmanlık Rehberlik Sitesi. www.okulpdr.net/denizcilik.htm, Erişim tarihi: 08.07.2014