YATIRIMCI DUYARLILIĞININ İMKB SEKTÖR GETİRİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2007, Cilt: 22 Sayı: 2 - Cilt: 22 Sayı: 2, 219 - 248, 25.07.2016

SERPİL Canbaş SERKAN YILMAZ Kandır

Öz

Hisse senedi getirilerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, finans çevrelerinde sık araştırılan konular arasında yer almaktadır. Hisse senedi getirilerini açıklamaya çalışan çok sayıda model geliştirilmiştir. Bu modellerin bir kısmı hisse senedi getirilerinin rasyonel bir biçimde oluştuğunu savunmaktadır. Bunlar, Sermaye Varlıkları Fiyatlama Modeli, Endeks Modelleri, Arbitraj Fiyatlama Teorisi ve Makroekonomik Faktör Modelleridir. Ancak farklı parametreleri ve yöntemleri kullanan bu modeller, hisse senedi getirilerini tam olarak açıklayamamıştır. Bunun üzerine gerçekleştirilen bazı çalışmalar yatırımcı psikolojisinin de hisse senedi fiyatlarının oluşumunda rolü bulunabileceğini ortaya koymuştur. Yatırımcı psikolojisinin finans piyasalarına etkilerini inceleyen üç teori bulunmaktadır: Zihinsel muhasebe teorisi, sürü davranışı teorisi ve yatırımcı duyarlılığı teorisi. Bu sununun amacı, İMKB’de yatırımcı duyarlılığının, hisse senedi getirileri üzerindeki etkisinin açıklanmasıdır. Bu çerçevede, ilgili literatür takip edilerek üç yatırımcı duyarlılığı temsilcisi değişken belirlenmiştir. Bunlar; yatırım ortaklıkları iskontosu, yatırım fonlarının ortalama fon akışı ve yabancı yatırımcıların net hisse senedi alımlarının İMKB piyasa değerine oranıdır. İMKB sektör endeksleri ise hisse senedi getirilerini temsil etmek üzere kullanılmıştır. Ayrıca, yatırımcı duyarlılığının, ekonomik gelişmeleri yansıtması olasılığını incelemek amacıyla bazı ekonomik faktörlerden kontrol değişkeni olarak yararlanılmıştır. Yatırımcı duyarlılığının hisse senedi getirileri üzerindeki etkisini incelemek için regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Bulgular, yatırımcı duyarlılığının hisse senedi getirilerini sistematik bir biçimde etkilediğini ortaya koymuştur. Ekonomik değişkenlerin modele eklenmesi durumunda da bu sonuç geçerliliğini korumuştur.

Anahtar Kelimeler

Yatırımcı Psikolojisi, Yatırımcı Duyarlılığı, Hisse Senedi Getirileri

THE EFFECT OF INVESTOR SENTIMENT ON ISE SECTOR INDICES

Öz

Determining the factors that affect stock returns is one of the most investigated topics of the finance literature. A number of models have been developed to explain stock returns. Some of these models maintain that stock returns are generated rationally. These models are, Capital Asset Pricing Model, Index Models, Arbitrage Pricing Model and Macroeconomic Factor Models. Nevertheless, these models could not have explained stock returns, although they have used different parameters and methods. Some studies have maintained that investor psychology would have a role in the stock return generation process. There are three theories that investigate the effect of investor psychology on financial markets: Mental accounting theory, herd behavior theory and investor sentiment theory. The aim of this study is to investigate the effect of investor sentiment on stock returns. In this context, three investor sentiment proxies have been determined in the light of previous studies. These proxies are closed-end fund discount, average fund flow of mutual funds and the ratio of net stock purchases of foreign investors to ISE market capitalization. ISE sector indices are used to proxy stock returns. On the other hand, there is a possibility that investor sentiment would merely reflect economic innovations. Some economic factors are used as control variables in order to examine this possibility. Regression analyses are employed for investigating the effect of investor sentiment on stock returns. Findings suggest that investor sentiment affect stock returns systematically. This finding keeps its robustness when economic variables are added to the model.

Anahtar Kelimeler

Investor Psychology, Investor Sentiment, Stock Returns, ISE Sector Indices

Kaynakça

• ABARBANELL, J. S. ve VICTOR L. BERNARD (1992), “Tests of analysts’ overreaction / underreaction to earnings information as an explanation for anomalous stock price behavior”, Journal of Finance, c.47 S.3. ss.1181-1207.
• ADABAG, M. C. ve ORNELAS J.R.(2005), “Behavior and Effects of Foreign Investors on Istanbul Stock Exchange”, 4th Annual Conference of the European Economics and Finance Society on Economic and Financial Issues in an Enlarged Europe, 19-22 Mayıs 2005, http://www4.fe.uc.pt/eefs/pap/adabag&ornela-11.pdf, Ziyaret Tarihi: Şubat 2006
• BAKER, M. ve WURGLER J. (2004), “Investor sentiment and the cross- section of stock returns”, NBER Working Paper, No: W10449.
• BARBERIS, N., SHLEIFER A. ve VISHNY R. (1998), “A model of investor sentiment”, Journal of Financial Economics, c.49, ss.307-343.
• BILSON, C. M., TIMOTHY J. B. ve HOOPER V. (2001), “Selecting macroeconomic variables as explanatory factors of emerging stock market returns”, Pacific-Basin Finance Journal, c.9. ss.401-426.
• BLACK, F.(1986), “Noise”, Journal of Finance, c.41. S.3. ss.529-543.
• BROWN, G. W. ve CLIFF M. (2004), “Investor sentiment and the near-term stock market”, Journal of Empirical Finance, c.11, ss.1-27.
• BROWN, S. J., N. GOETZMANN W., TAKATO H., NORIYOSHI S. Ve WATANABE M. (2002), “Investor sentiment in Japanese and U.S. daily mutual fund flows”, Yale ICF Working Paper No. 02-09; AFA 2003 Washington, DC Meetings. http://ssrn.com/abstract=302829.
• BURCH, T. R., DOUGLAS R. E. ve MICHAEL E. F. (2003), “What can “Nine-Eleven” tell us about closed-end fund discounts and investor sentiment”, Financial Review, c.38, ss.515-529.
• CANBAŞ, S. ve S. Y. KANDIR (2006), “Hisse senedi getirilerinde yatırımcı psikolojisinin etkisinin yatırım ortaklıkları iskontosu ile incelenmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 29, ss. 26-39.
• CHANG, E. C., JOSEPH W. C. ve A. KHORANA (2000), “An examination of herd behavior in equity markets: An international perspective”, Journal of Banking and Finance, c.24, ss.1651-1679.
• CHEN, N., R. ROLL ve S. A. ROSS (1986), “Economic forces and the stock market”, Journal of Business, c.59. S.3 ss.383-403.
• CHEN, Y. (2002), “Domestic Investors’ Herding Behavior in Reaction To Foreign Trading”, National Taiwan University College of Management, International Conference on Finance, 24-25 Mayıs 2002, http://www.fin.ntu.edu.tw/~conference2002/ proceding/4-2.pdf, Ziyaret Tarihi: Şubat 2006.
• CLARE, A. ve S. H. THOMAS (1994), “Macroeconomic factors, the APT and the UK stock market”, Journal of Business Finance and Accounting, c.21. S.3. ss.309-330.
• CLARK, J. ve E. BERKO (1997), “Foreign ınvestment fluctuations and emerging market stock returns: The case of Mexico”, Federal Reserve Bank of New York Research Paper, No: 24, http://www.newyorkfed.org/research/staff_reports/sr24.pdf, Ziyaret Tarihi: Şubat 2006.
• DAHLQUIST, M. ve G. ROBERTSSON (2004), “A note on foreigners’ trading and price effects across firms”, Journal of Banking & Finance, c.28, ss.615–632.
• DE BONDT, W. F. M. VE R. THALER (1985), “Does the stock market overreact?”, Journal of Finance, c.40. S.3. ss.793-805.
• DE LONG, J. B., A. SHLEIFER, LAWRANCE H. S. ve R.J. WALDMANN (1990), “Noise trader risk in financial markets”, Journal of Political Economy, c.98. S.4. ss.703-738.
• DECAMPS, J.P. ve S. LOVO (2002), "Risk aversion and herd behavior in financial markets", http://ssrn.com/abstract=301962.
• DICKEY, D. A. ve W A. FULLER (1979), “Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root”, Journal of the American Statistical Association, c.74. S.366. ss.427-431.
• DOĞUKANLI H. ve S. Y. KANDIR (2002), “Çoklu beta finansal varlıkları değerleme modeli ve Türkiye’de bir uygulama”, İMKB Dergisi, c.6. S.23. ss.1-14.
• DOUKAS, J. A. VE NIKOLAS T. M. (2004), “Investor sentiment and the closed-end Fund puzzle: out-of-sample evidence”, European Financial Management, c.10 S.2. ss.235–266.
• ELTON, E. J, MARTİN J. G. ve JEFFREY A. B. (1998), “Do investors care about sentiment?”, Journal of Business, c.71. S.4. ss.477-500.
• ERTEK, T. (1996), Ekonometriye Giriş (İkinci Basım), İstanbul: Beta Yayınları.
• FAMA, E. F. (1981), “Stock returns, real activity, inflation and money”, American Economic Review, c.71. S.4. ss.545-565.
• FISHER, K. L. ve M. STATMAN (2000), “Investor sentiment and stock returns”, Financial Analysts Journal, c.56. S.2. ss.16-23.
• http://tcmbf40.tcmb.gov.tr/cbt.html, Ziyaret Tarihi: Ağustos 2006.
• http://www.hazine.gov.tr/stat/egosterge/VII-Fiyatlar/VII_1_3.xls, Ziyaret Tarihi: Ağustos 2006.
• http://www.imkb.gov.tr/veri.htm, Ziyaret Tarihi: Ağustos 2006.
• İBRAHİM, M. H. ve HASSANUDDEEN A. (2003), “Macroeconomic variables and the Malaysian equity market a view through rolling subsamples”, Journal of Economic Studies, c.30. S.1. ss.6-27.
• İMKB Aylık Bültenleri Çeşitli Sayılar, http://www.imkb.gov.tr/veri.htm, Ziyaret Tarihi: Ağustos 2006.
• KAHNEMAN, D. ve AMOS T. (1979), “Prospect theory: An analysis of decision under risk”, Econometrica, c.47. S.2. ss.263-292.
• KANDIR, S. Y. (2006), “Türkiye’de yatırımcı duyarlılığının hisse senedi getirileri üzerindeki etkisi”, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• KWON, C. S. ve TAI S. E. (1999), “Cointegration and causality between macroeconomic variables and stock market returns”, Global Finance Journal, c.10. S.1. ss.71-81.
• LEE, C. M. C., A. SHLEIFER ve R. H. THALER (1991), “Investor sentiment and the closed-end fund puzzle”, Journal of Finance, c.46. S.1. ss.75- 109.
• LEONARD, D. C. ve D. M. SHULL (1996), “Investor sentiment and the closed-end fund evidence: ımpact of the january effect”, The Quarterly Review of Economics and Finance, c.36. S.1. ss.117-126.
• LIM, S. S. (2003), “Do investors integrate losses and segregate gains? mental accounting and investor trading decisions” (July 8, 2003). EFA 2003 Annual Conference Paper, No. 87. http://ssrn.com/abstract=423942.
• MALKIEL, B. G. (1977), “The valuation of closed-end investment-company shares”, Journal of Finance, c.32. S.3. ss.847-859.
• MUKHERJEE, T. K. ve ATSUYUKI N. (1995), “Dynamic relations between macroeconomic variables and the Japanese stock market: An application of a vector error correction model”, Journal of Financial Research, c.18. S.2. ss.223-237.
• NASSEH, A. ve J. STRAUSS (2000), “Stock prices and domestic and international macroeconomic activity: A cointegration approach”, Quarterly Review of Economics and Finance, c.40. ss.229-245.
• NEAL, R. ve S. M. WHEATLEY (1998), “Do measures of investor sentiment predict returns?”,Journal of Financial and Quantitative Analysis, c.33. S.4. ss.523-547.
• PHILIPPAS, N. D. (2003), “The interaction of mutual funds flows and security returns in emerging markets: The case of Greece”, Hellenic Finance and Accounting Association Conference, http://www.aislab.aueb.gr/hfaa/ar/Philippas.pdf, Ziyaret Tarihi: Ekim 2005.
• PHILIPS, P. C. B. Ve PIERRE P. (1988), “Testing for a unit root in time series regression”, Biometrika, c.75. S.2. ss.335-346.
• QİU L. ve I. WELCH (2004), “Investment sentiment measures”, NBER Working Paper, No: W10794.
• Sermaye Piyasası Kurulu Aylık Bültenleri, Çeşitli Sayılar, http://www.spk.gov.tr/HaberDuyuru/haberduyuru.htm?tur=aylikbulten, Ziyaret Tarihi: Ağustos 2006.
• SHEFRIN, H. (2000), Beyond Greed and Fear: Understanding Behavioral Finance and the Psychology of Investing (First Edition), USA: Harvard Business School Press.
• SHLEIFER, A. ve LAWRANCE H. S. (1990), “The noise trader approach to finance”, Journal of Economic Perspectives, c.4. S.2. ss.19-33.
• STATMAN, M. (1987), “How many stocks make a diversified portfolio?”,Journal of Financial and Quantitive Analysis, c.22. S.3. ss.353-363.
• THALER, R. (1985), “Mental accounting and consumer choice”, Marketing Science, c.4. S.3. ss.199-214.
• WARTHER, V. A. (1995), “Aggregate mutual fund flows and security returns”, Journal of Financial Economics, c.39, ss.209-235.
• WHITE, H. (1980), “A heteroscedasticity-consistent covariance matrix estimator and a direct test for heteroscedasticity”, Econometrica, c.48. S.4. ss.817-838.
• WORASINCHAI, L. (2003), “Psychology of Foreign Investors in Emerging Stock Markets”, Hawaii International Conference on Business, 18-21 Haziran 2003, http://www.hicbusiness.org/biz2003proceedings/ Lugkana%20Worasinchai.pdf, Ziyaret Tarihi: Şubat 2006.