Sağlık afet çalışanlarının depremlere ilişkin bireysel hazırlık düzeylerinin değerlendirilmesi: Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) Derneği örneği

Yıl 2017, Cilt: 31 Sayı: 2, 71 - 80, 23.08.2017

Yeşim Ünal Esra Işık Soykan Şahin Sıdıka Tekeli Yeşil

Öz

Amaç: Afetler önemli bir halk sağlığı sorunu olarak
değerlendirilmektedir. Ülkemizde doğa kaynaklı afetler içerisinde en çok
yaralanma ve ölüme neden olan depremlerdir. Sağlık çalışanları, özellikle de
afet alanında çalışan sağlık personelleri kendi güvenliklerini sağlamanın yanı
sıra aldıkları önlemler ile toplumun afetlere hazırlanmasında bir rol model
olabilirler. Bu noktadan yola çıkarak söz konusu çalışmada sağlık afet
çalışanlarının bireysel olarak depremlere hazırlık düzeylerinin belirlenmesi
amaçlanmıştır.

Gereç ve yöntem: Çalışmaya 105 Ulusal Medikal Kurtarma
Ekibi (UMKE) personeli katılmıştır. Veri toplama aracı olarak 52 sorudan
oluşan, afete hazırlık kontrol listesi ve sosyodemografik bilgilere ait
soruları içeren bir anket formu kullanılmıştır.

Bulgular: Depremelere hazırlık düzeyi ile ilişkili faktörler
incelendiğinde cinsiyet (x²= 5,032, p=.02), afet yaşama deneyimi (x²=
8,25, p=.004), afette çalışma deneyimi (x²=4,062, p=.04), UMKE
eğitimleri dışında başka bir afet eğitimi alma (x²=9,155, p=.002), ve
yaş değişkenlerinin (x²= 5,625, p=.02) hazırlık düzeyiyle anlamlı
şekilde ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç: Sağlık afet çalışanları toplumların afete
hazırlıklarında önemli bir role sahiptir. Ancak afet çalışanlarının bireysel
düzeyde deprem hazırlıklarının genel popülasyondan sınırlı düzeyde
farklılaştığı görülmüştür. Toplumun geneli ile ortak faktörlerin yanı sıra afet
çalışanlarının benimseyebildiği kurtarıcı rolünün de bu durumla ilişkili
olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık afet çalışanı, bireysel deprem hazırlığı, UMKE

Assessment Of Individual Earthquake Preparedness Levels Of Health Disaster Workers: UMKE (National Medical Rescue Teams) Associatıon As An Example

Öz

Objective:
Disasters are considered as an important public health problem. Among natural
hazards, earthquake are responsible for higher number of injured
and dead. Health workers, especially disaster health workers could be a role
model for the community regarding disaster preparedness, besides ensuring their
own safety. Hence, the aim of this study is to assess the individual level of
earthquake preparedness of health disaster workers.

Material and method: One hundred five
members of UMKE (National Medial Rescue Team) members participated to the
study. A questionnaire made of 52 questions and covering items of disaster
preparedness check list and sociodemographic information was used as the data
collection tool.

Results: Gender (x²=
5.032, p=.02), previous disaster experience (x²= 8.25, p=.004),
working experience in disasters (x²= 4.062, p=.04), taking disaster
preparedness training additional to regular UMKE trainings (x²=
9.155, p=.002) and age (x²= 5.625, p=.02) were the factors that are
significantly associated with a higher level of individual preparedness for
earthquake.

Conclusion:
Health disaster workers have a key role in the disaster preparedness of the
communities. Analysis indicated that there’s a small difference between health
disaster workers and general population considering individual preparedness for
earthquake. This could be explained by factors commonly affecting the community
and health disaster workers. However, the rescuer and responder role,which
might be internalized by some of the disaster workers, could be also associated
with this situation.

Anahtar Kelimeler

Health disaster worker, individual preparedness for earthquake, UMKE

Kaynakça

• Referans1 Parsons T, Toda S, Stein R, Barka A & Dieterich J. (2000). Heightened odds of large earthquakes near Istanbul: An interaction-based probability calculation. Science 2000;288(5466):661-665.
• Referans2 Tekeli-Yeşil S, Dedeoğlu N, Braun-Fahrlaender C, Tanner M. Factors Motivating Individuals to Take Precautionary Action for an Expected Earthquake in Istanbul. Risk Anal 2010;30(8):1181-95.
• Referans3 Tekeli-Yeşil S, Dedeoğlu N, Braun-Fahrlaender C, Tanner M. Earthquake awareness and perception of risk among the residents of Istanbul. Nat Hazards 2011;59:427–446.
• Referans4 Lindell MK & Prater, CS. Household Adoption of Seismic Hazard Adjustments: A comparison of Residents in Two States. Int J Mass Emerg Disasters 2000;18(2):317-338.
• Referans5 Kohn S, Lipkowitz Eaton J, Feroz S, Brain bridge AA, Hoolachan J, and Barnett D. Personal disaster preparedness: An integrative review of the literature. Disaster Med Public Health 2012;6(3):217-231.
• Referans6 Shannon C. Understanding community level disaster and emergency response preparedness Disaster Med Public Health 2015;9(3);239-244.
• Referans7 Joffe H, Rossetto T, Solberg C, O’Connor C. Social Representations of Earthquakes: A Study of People Living in
Three Highly Seismic Areas. Earthquake Spectra 2013;29(2):367–397.
• Referans8 Slepski LA. Emergency Preparedness and Professional Competency Among Health Care Providers During Hurricanes Katrina and Rita: Pilot Study Results. Disaster Management & Response 2007;5(4):99–110.
• Referans9 Baack S, & Alfred D. Nurses’ Preparedness and Perceived Competence in Managing Disasters J Nurs Scholars 2013;45(3):281-287.
• Referans10 Ogedegbe C, Nyirenda T, DelMoro G, Yamin E, Feldman J. Health care workers and disaster preparedness: barriers to and facilitators of willingness to respond. Int J Emerg Med 2012;5:29.
• Referans11 Hian LG, Leong LB, Alicia V. Survey of Factors Affecting Health Care Workers' Perception Towards Institutional and Individual Disaster Preparedness. Prehosp Disaster Med 2013;28(4):353-358.
• Referans12 Sağlık Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Stratejik Plan 2013-2017, 2012, Sy.41.
• Referans13 Tezgider G, Karancı, Kalaycıoğlu S, Erkan BB. Güvenli Yaşamak: Afetlerden Korunmayı Öğreniyoruz (Aile Hazırlık Elkitabı). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Afet Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, 2013.
• Referans14 Nulty DD. The adequacy of response rates to online and paper surveys: what can be done? Assessment & Evaluation in Higher Education 2008;33(3):301–314.
• Referans15 Rossett T, Joffe H, Solberg C. A different view on human vulnerability
to earthquakes: Lessons from risk perception studies. In: Spence RJ, So E, Scawthorn C. Editors. Human casualties in earthquakes, Dordrecht Heidelberg London NEWyORK. SPRİNGER;2011:291-305.
• Referans16 Kalaça S, Aytekin BA & Çalı Ş. İstanbul'da Depreme Karşı Bireysel Düzeyde Önlem Almayı Belirleyen Faktörler. Paper presented at the 11th National Public Health Congress, 2007, Denizli, Türkiye.
• Referans17 DASK (2016) https://www.dask.gov.tr/hakkinda.html (erişim tarihi: 12.06.2016).
• Referans18 Ünal Y. Afetlerde Yardım Çalışanlarının Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Benlik Saygısı, Algıladıkları Sosyal Destek ve Yardım Arama Davranışları Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2014.