PRESENCE OF OBESITY, BODY WEIGHT PERCEPTION AND ASSOCIATED FACTORS AMONG INDIVIDUALS OF 60 AGE AND OVER IN EGE THIRD AGE UNIVERSITY

Yıl 2024, Cilt: 38 Sayı: 3, 225 - 236, 27.12.2024

Elif Dila İmançer , Hatice Şimşek , Sevnaz Şahin , Buğçe Kamer Baybaş

https://doi.org/10.18614/deutip.1490507

Öz

Aim: The purpose of this study is to determine presence of obesity, body weight perception and associated factors among individuals of 60 age and over in Ege Third Age University in İzmir.
Materials and Methods: The population of this cross-sectional study is composed of 337 individuals of 60 age and over enrolled in the Ege Third Age University in 2018-2019 academic year. A sample was not chosen, instead it was aimed to reach the whole population. The dependent variable was presence of obesity and body weight perception. Those with body mass index (BMI) of 30 and over were considered as obese. If answers to "How do you evaluate your body?" question were different from BMI classification determined by means of measurement, it was considered that there was a body weight misperception. Independent variables were sociodemographic characteristics, health status, dietary habits, presence of obesity in family, considering obesity as a health problem and situation of physical activities. Data was collected by face-to-face interviews and analyzed with Chi-Square and Multiple Logistic Regression analysis.
Results: The average age of 260 individuals contacted was 66.8±5.1 (60-85) and 80.8% of them were women. The frequency of obesity was 30.0% and the frequency of body weight misperception was 63.1%. According to the Logistic Regression model formed in line with variables determined in univariate analyses and which had significant relationship with the obesity and age and gender which are important to the literature, obesity risk is 2.1 (OR=2.12, p=0.021, 95%CI=1.12-4.02) times higher in those consuming unhealthy snacks, 2.0 (OR=2.05, p=0.032, 95%CI=1.06-3.97) times higher in those performing sedentary or light activities, 2.3 (OR=2.26, p=0.037, 95%CI=1.05-4.85) times higher in those thinking they have unhealthy diet. There is no significant relationship between sociodemographic characteristics and body weight misperception (p>0.05).
Conclusion: The frequency of obesity and body weight misperception is high in the study. In fight with obesity, it is important to ensure that the individuals maintain regular physical activity by getting them adopt healthy dietary habit and to provide awareness trainings so that they can have accurate body weight perception.

Anahtar Kelimeler

Elderliness, obesity, body weight perception, University of Third Age

EGE ÜÇÜNCÜ YAŞ ÜNİVERSİTESİNDEKİ 60 YAŞ VE ÜZERİ BİREYLERDE OBEZİTE VARLIĞI, BEDEN AĞIRLIĞI ALGISI VE İLİŞKİLİ ETMENLER

Öz

Amaç: Ege Üçüncü Yaş Üniversitesi’ndeki 60 yaş ve üzeri bireylerde obezite varlığı, beden ağırlığı algısı ve ilişkili etmenleri belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki araştırmanın evreni Ege Üçüncü Yaş Üniversitesi’ne 2018-2019 eğitim yılında kayıtlı olan 60 yaş ve üzeri 337 bireydir. Örnek seçimi yapılmamış tüm evrene ulaşmak hedeflenmiştir. Bağımlı değişken obezite varlığı ve beden ağırlığı algısıdır. Beden Kütle İndeksi (BKİ) 30 ve üzeri olanlar obez kabul edilmiştir. Kendi bedeninizi nasıl değerlendiriyorsunuz sorusuna alınan yanıtlar ölçümle belirlenen BKI sınıflamasıyla farklı ise yanlış beden ağırlığı algısı var kabul edilmiştir. Bağımsız değişkenler; sosyodemografik özellikler, sağlık durumu, beslenme alışkanlıkları, ailede obez varlığı, obeziteyi sağlık sorunu olarak görme durumu, fiziksel etkinlik durumudur. Veri yüz-yüze görüşme yöntemiyle toplanmış, Ki-kare ve Çoklu Lojistik Regresyon analizi ile çözümlenmiştir.
Bulgular: Ulaşılan 260 bireyin ortalama yaşı 66,8±5,1 (60-85), %80,8’i kadındır. Obezite sıklığı %30,0, yanlış beden ağırlığı algısı sıklığı %63,1’dir. Tek değişkenli analizlerde obezite ile anlamlı ilişki belirlenen değişkenlerle birlikte literatüre göre önemli olan yaş ve cinsiyet değişkenleri de eklenerek oluşturulan Lojistik Regresyon modeline göre; sağlıksız ara öğün tüketenlerde 2,1 (OR=2,12, p=0,021, %95GA=1,12-4,02), sedanter ya da hafif etkinlik yapanlarda 2,0 (OR=2,05, p=0,032, %95GA=1,06-3,97), sağlıksız beslendiğini düşünenlerde 2,3 kat (OR=2,26, p=0,037, %95GA=1,05-4,85) obezite riski yüksektir. Sosyodemografik özelliklerle yanlış beden ağırlığı algısı arasında anlamlı ilişki saptanmamıştır (p<0,05). Sonuç: Çalışmada obezite ve yanlış beden ağırlığı algısı sıklığı yüksektir. Bireylere sağlıklı beslenme alışkanlığını edindirerek düzenli fiziksel aktiviteyi sürdürebilir kılmak ve bireylerin doğru beden ağırlığı algısına sahip olabilmeleri için bilinçlendirme eğitimleri vermek obeziteyle savaşımda önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, obezite, beden ağırlığı algısı, Üçüncü Yaş Üniversitesi

Kaynakça

• 1. United Nations. World Population Ageing 2019 (Erişim tarihi: Kasım 2019). Erişim adresi: https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeing2019-Report.pdf
• 2. Rakıcıoğlu, N. Yaşlıda Şişmanlık, Klasmat Matbaacılık, Ankara, 2008.
• 3. Aslan D, Şengelen M, Bilir N. Yaşlılık döneminde beslenme sorunları ve yaklaşımlar. Geriatri Derneği Eğitim Serisi.2008; 1: 7-14.
• 4. World Health Organization. Obesity: preventing and managing the global epidemic (No. 894). Geneva, 2000; 6-13.
• 5. Kyaw TM, Ismail Z, Selamat MI, Nawawi H. Obesity and its associated factors among older adults: MyHEBAT (Malaysian HEalth and Well-Being AssessmenT) study. Health Sci Rep. 2022; 5:e668.
• 6. Boutari C, Mantzoros CS. A 2022 update on the epidemiology of obesity and a call to action: as its twin COVID-19 pandemic appears to be receding, the obesity and dysmetabolism pandemic continues to rage on. Metabolism. 2022;133:155217.
• 7. Stierman B, Afful J, Carroll MD, et al. National health and nutrition examination survey 2017–March 2020 prepandemic data files development of files and prevalence estimates for selected health outcomes. 2021;158.
• 8. Rodrigues LC, Canella DS, Claro RM. Time trend of overweight and obesity prevalence among older people in Brazilian State Capitals and the Federal District from 2006 to 2019. Eur J Ageing. 2021;19(3):555-565.
• 9. Sağlık Bakanlığı. Türkiye kronik hastalıklar ve risk faktörleri çalışması, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 909, Ankara, 2013.
• 10. Ozkara A, Turgut F, Kanbay M, Selcoki Y, Akcay A. Population-based cardiovascular risk factors in the elderly in Turkey: a cross-sectional survey. Central European Journal of Medicine. 2008; 3(2): 173-178.
• 11. Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistiklerle yaşlılar, 2022 (Erişim tarihi: Ocak 2024). Erişim adresi: https://www.tuik.gov.tr/media/announcements/istatistiklerle_yaslilar_tr.pdf
• 12. Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi. Türkiye beslenme ve sağlık araştırması, T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1132, Ankara, 2017.
• 13. Burns CM, Tijhuis MAR, Seidell JC. The relationship between quality of life and perceived body weight and dieting history in Dutch men and women. Int J Obes Relat Metab Disord. 2001; 25(9): 1386.
• 14. Dorsey R. R, Eberhardt M. S, Ogden C. L. Racial/ethnic differences in weight perception. Obesity. 2009; 17(4): 790-795.
• 15. Duncan DT, Wolin KY, Scharoun-Lee M, Ding EL. Weight misperception in relation to weight-related attitudes and behaviors among overweight and obese US adults. Int J Behav Nutr Phys Act. 2011; 8(1): 20.
• 16. Truesdale KP, Stevens J. Do the obese know they are obese? N C Med J. 2008; 69(3): 188.
• 17. Karakaya K, Baran E, Tüzün H, Göçmen L, Erata M, Arıkan İ ve ark. Türkiye Beden Ağırlığı Algısı Araştırması. Ankara; Sağlık Bakanlığı, Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü, 2012
• 18. Joh HK, Oh J, Lee HJ, Kawachi I. Gender and socioeconomic status in relation to weight perception and weight control behavior in Korean adults. Obes Facts. 2013; 6(1): 17-27.
• 19. Tufan I, Sahin S, Zengin MO, Kose MT, Pallauf M, Schulc E. The effect of GeroAtlas60+ Refresher University in preserving individual and community health. Journal of Aging and Long-Term Care. 2018; 1(3): 109-13
• 20. Sahin S, Kocakoc N, Arayici ME, Baybas BK, Boyacioglu H, Akcicek SF. Evaluation of the quality of life in the university of third age students: a cross-sectional study. Eur Geriatr Med. 2023;14(2):389-396.
• 21. Şimşek H, Yilmaz S, Meseri R, Ucku R. Obesity prevalence in the elderly and the association between obesity and cardiovascular risks, Turkish Journal of Geriatrics. 2014; 17(1), 15-22.
• 22. Demirbaş B. 65 yaş ve üstü bireylerde obezitenin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık düzeyine etkisi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Şişli Hamidiye Etfal Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Aile Hekimliği Kliniği, Tıpta Uzmanlık Tezi. İstanbul, 2017.
• 23. Topolski TD, LoGerfo J, Patrick DL, Williams B, Walwick J, Patrick MM. Peer reviewed: the Rapid Assessment of Physical Activity (RAPA) among older adults. Prev Chronic Dis. 2006; 3(4): 1-8.
• 24. Çekok FK, Kahraman T, Kalkışım M, Genç A, Keskinoğlu P. Cross‐cultural adaptation and psychometric study of the Turkish version of the Rapid Assessment of Physical Activity. Geriatr Gerontol. Int 2017;17(11):1837-42.
• 25. Nematy M, Sakhdari A, Ahmadi-Moghaddam P, Aliabadi M, Kimiagar M, Ilaty AA, et al. Prevalence of obesity and its association with socioeconomic factors in elderly Iranians from Razavi-Khorasan province. Scientific World Journal. 2009; 9; 1286-93.
• 26. Barreto SM, Passos V, Lima-Costa MFF. Obesity and underweight among Brazilian elderly: the Bambuí Health and Aging Study. Cad Saude Publica. 2003; 19: 605-12.
• 27. Kaplan MS, Huguet N, Newsom JT, McFarland BH, Lindsay J. Prevalence and correlates of overweight and obesity among older adults: findings from the Canadian National Population Health Survey. J Gerontol A Biol Sci Med Sci; 58(11): M1018-M1030.
• 28. Ruiz-Arregui L, Castillo-Martínez L, Orea-Tejeda A, Mejía-Arango S, Miguel-Jaimes A. Prevalence of self-reported overweight-obesity and its association with socioeconomic and health factors among older Mexican adults. Salud Publica Mex. 2007; 49(4): 482-87.
• 29. Gutiérrez-Fisac JL, López E, Banegas JR, Graciani A, Rodríguez-Artalejo F. Prevalence of overweight and obesity in elderly people in Spain. Obes Res. 2004; 12(4): 710-15
• 30. Vural BK, Zencir G, İnci H. Üç Farklı Yerleşim Alanında Yaşlıların Beslenme Durumunun İncelenmesi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2018; 3(2): 1-7.
• 31. Şahin H, Çiçek B, Yılmaz M, Ongan D, Kaya N, İnanç N. Kayseri ilinde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerde beslenme durumu ve yaşam kalitesinin saptanması. Turkish Journal of Geriatrics/Türk Geriatri Dergisi. 2013; 16(3):322-29
• 32. Özdemir L, Koçoğlu G, Sümer H, Nur N, Polat H, Aker A ve ark. Sivas il merkezinde yaşlı nüfusta bazı kronik hastalıkların prevalansı ve risk faktörleri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2005; 27(3): 89-94.
• 33. Hajek A, Lehnert T, Ernst A, Lange C, Wiese B, Prokein J, et al. Prevalence and determinants of overweight and obesity in old age in Germany. BMC Geriatr. 2015; 15(1): 83.
• 34. Carter AO, Hambleton IR, Broome HL, Fraser HS, Hennis AJ. Prevalence and risk factors associated with obesity in the elderly in Barbados. J Aging Health. 2006; 18(2): 240-58.
• 35. Zeinali F, Habibi N, Samadi M, Azam K, Djafarian K. Relation between lifestyle and socio-demographic factors and body composition among the elderly. Glob J Health Sci. 2016; 8(8): 172.
• 36. Okyay P, Uçku R. İzmir’de kentsel bir bölgedeki doğurgan çağdaki kadınlarda şişmanlık prevalansı ve risk faktörleri. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2002; 3(3): 5-12.
• 37. Xu BY, Zhang YH, Ma WJ, Xu YJ, Song XL, Nie SP, et al. Prevalence regarding weight misperception and related influencing factors among residents in Guangdong province. Zhonghua Liuxingbingxue Zazhi. 2011; 32(10): 964-68
• 38. Shin HY, Hwang HJ, Kim J. Body Misperception and Its Associated Factors among Cancer Survivors in Korea. Asian Pac J Cancer Prev: APJCP. 2017; 18(10): 2649.
• 39. Boo S. Misperception of body weight and associated factors. Nurs Health Sci. 2014; 16(4): 468-75.