Beloved in Kazakh Poet Şahkerim (Şakarim) Kudayberdiulı’s Poems

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 11, 177 - 194, 01.12.2013

Damira İbragim

https://doi.org/10.15247/dev.185

Cited By: 1

Öz

Şahkerim Kudayberdiulı who lived between 1858 and 1931 is one of the pioneers of Kazakh Literature. Kudayberdiulı, who is taught Persian by his mother in his childhood, is an admirer of eastern literature. Among his poems, the classical beloved character is seen in the poems inspired by Hafız-ı Şirazi. He is also a follower of the western literature. Moreover, he reads Byron, Lermontov, Pushkin and he is affected by Hafız- Şirazi, Firdevsi, Nevai and Fuzuli. Şahkerim Kudayberdiulı is a poet of love. He went to Mecca for hajj in 1905. After this journey, he found the way to reach real love and he decided to live in seclusion in the peak of a mountain far from his hometown for the rest of his life. Thanks to the poems of Şahkerim Kudayberdiulı, Kazakh readers have been introduced to the lover character with which they were not familiar before. The similes and expressions about love in his poems can be found in Divan Poets’ works which he took as an example but time to time the effects of Kazakh culture reflecting Şahkerim’s style can be also observed.

Anahtar Kelimeler

Kazakh poem Şahkerim Kudayberdiulı, lover.

Kazak Şair Şahkerim (Şakarim) Kudayberdiulı’nın Şiirlerinde Sevgili

Öz

1858-1931 yıllarında yaşamış olan Şahkerim Kudayberdiulı klasik Kazak edebiyatının önde gelen temsilcilerinden biridir. Çocukluk yıllarında annesinden Farsça öğrenen şair, doğu edebiyatı hayranıdır. Şahkerim Kudayberdiulı'nın şiirlerinde klasik sevgili tiplemesi Hâfız-ı Şirâzî'den esinlenerek yazdığı şiirlerinde görülür. Şair, Batı edebiyatını da yakından takip etmiştir. Byron, Lermontov, Puşkin'i severek okumuş, aynı zamanda Hâfız-ı Şirâzî, Firdevsî, Nevâî ve Fuzûlî'den etkilenmiştir. Şahkerim Kudayberdiulı bir aşk şairidir. 1905 yılında hac farizasını yerine getirmiştir. Bu yolculuktan sonra şair, hakikî sevgiliye götürecek aşk yoluna girmiş, hayatının kalan kısmını memleketinden uzakta, dağ başında inzivada devam ettirmeye karar vermiştir. Kazak okuru, Şahkerim Kudayberdiulı şiirleriyle daha önce pek âşinâ olmadığı sevgili tipiyle tanışmıştır. Şairin sevgiliyle ilgili kullandığı ifadeleri ve benzetmeleri, örnek aldığı Divan şairlerinin eserlerinde mevcut olan unsurlardır; ancak Şahkerim’in üslûbunu yansıtan, Kazak kültürünün yansımaları da görülür.

Anahtar Kelimeler

Kazak şiiri, Şahkerim Kudayberdiulı, sevgili.

Kaynakça

• ABDİĞAZİYULI, Baltabay (2008), Şakarim Älemi,Almatı: Raritet.
• KABIŞULI, Ğabbas vd. (2009), Şakarim men Kayum – Tağdırlas, Astana: Foli- ant.
• KAKİŞEV, Tursınbek (2007), “Kasköylikti Jengen Azamat”, Şakarimtanuw Maseleleri, Almatı.
• KAMALAŞULI, Biykumar (2005), Kazak Halkının Dastürli Toy-Mereke, Sawık- Sayran, Ulttık Oyın, Tamaşaları, Almatı: Öner.
• Kur’an-Kerim Açıklamalı Meali (2010), Ankara: TDV Yayınları.
• MIRZAHMETULI, Mekemtas (2007), “Abay men Şakarimniñ Sufizmge Ka- tısı”, XXI Ğasır jane Şakarimniñ Ruhani Murası, Semey, 3-12.
• OMAROV, Dosım (2008a), Şakarim Şıñı, Almatı.
• OMAROV, Dosım (2008b), Şakarimniñ Üş Anığı, Almatı: Bilim.
• SEYSENBAYEV, Rollan (2007), “Mutılğannıñ Oraluwı”, Şakarim Älemi, Semey, III, 5-17.
• SIDIKOV, Erlan (2013), Şakarim, Almatı.
• ŞAKARİM, (2003), Kazak Aynası, Almatı: Atamura.
• ŞAKARİM, (2008), İmanım, Almatı: Arıs.