Osman Nevres’in Kerbelâ Mersiyeleri II: Mersiye-i Kerbelâ

Yıl 2022, Cilt: 29 Sayı: 29, 837 - 867, 30.12.2022

Bayram Ali Kaya

Öz

Bu çalışmada Osman Nevres’in, hakkında sınırlı sayıda kaynakta ve az miktarda bilgi bulunan bir diğer Kerbelâ mersiyesi ayrıntılı şekilde tanıtılmaya çalışılmış, ayrıca mersiyenin popüler transkripsiyonlu metni ile tıpkıbasımına yer verilmiştir.
Nevres, terkîb-i bent nazım şekliyle kaleme aldığı 15 bentlik bu mersiyesinde konuyu, Hz. Hüseyin’in vahşice katledilmesini merkeze almak, Kerbelâ olayından çeşitli sahnelere yer vermek, çekilen acıyı ve tutulan mâtemi yoğun bir şekilde dile getirmek sûretiyle işlemiş; yaşanan fâciadan büyük oranda feleği sorumlu tutmuş, duyduğu öfke ve sitemi sıklıkla ifade etmiş, ayrıca Yezid ve adamlarına lânet yağdırmıştır. Nihâyetinde ise şâir, yaşananların bir kader sonucu gerçekleştiğini belirterek kazâya rızâ gösteren bir tavır içerisine girmiş, böylesine hazin bir olayı tam mânâsıyla tasvir etmek hususunda kalemin daha fazla bir şey söyleyemeyeceğini belirtmiştir.
Latin harfli metni, bir bütün olarak ilk kez gün ışığına çıkartılan bu eserin ayrıntılı bir şekilde tanıtılmasıyla, klasik şiirin son döneminde kaleme alınmış Kerbelâ mersiyelerinden birinin daha bilim dünyasının istifadesine sunulması, böylece konuyla ilgili araştırma ve çalışmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osman Nevres, Kerbelâ mersiyeleri, mersiye, Hz. Hüseyin

Kaynakça

• ÇAĞLAYAN, Bünyamin (1997), Kerbelâ Mersiyeleri, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• İSEN, Mustafa (1993), Acıyı Bal Eylemek, Türk Edebiyatında Mersiye, Ankara: Akçağ Yay.
• KAYA, Bayram Ali (2017), Osman Nevres Dîvânı, İstanbul: Kesit Yay.
• KAYA, Bayram Ali (2020), Osman Nevres Dîvânı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/76247,osman-nevres-divanipdf.pdf?0 [Erişim Tarihi: 02 Ocak 2022].
• KAYA, Bayram Ali (2021b), “Mersiye-i Kerbelâ (Nevres)”, Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mersiye-i-kerbela-nevres. [Erişim Tarihi: 14 Ocak 2022].
• KAYA, Bayram Ali (2022), “Osman Nevres’in Kerbelâ Mersiyeleri I: Mersiye-i Hazret-i Hüseyin”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 28: 267-295.
• Osman Nevres (yayın tarihi yok), Mersiye-i Osman Nevres, İstanbul: Tasvîr-i Efkâr Matbaası, 8 s.
• Ödemişli Hoca-zâde M. Muammer, “Osman Nevres Efendi ve Âsârı”, Mahfel, 5/55, Cumâde’l-ûlâ 1343, 132.
• ÖZGÜL, M. Kayahan (1999), Osman Nevres, Hayâtı ve Eserleri, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yay.