Divanlarda Kendilerine Sunulan Övgü Şiirleri Üzerinden Osmanlı Sanatına Katkı Sunan Aileler Üzerine Tespitler

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 26, 143 - 220, 01.07.2021

Tuba Işınsu Durmuş

Öz

Osmanlı sanatını himaye etme ve şekillendirme hususu gündeme geldiğinde sarayın desteği ve etkisinin ilk sırada anılması yanında önemli devlet görevlerinde bulunan isimlerin de zikredildiği görülür. Bu isimlerin büyük bölümü Osmanlı’nın önemli ailelerine mensuptur. Ancak isimlerinin yanında zikredilen, onları bir ailenin parçası olarak tanımlayıcı lakapları dışında o aileye mensubiyete dair başka bir bilgi neredeyse bilinmez. Oysa aynı tarihlerde Batıya baktığımızda hamilerin, krallar dışarıda tutulursa ya saray çevresinden ya da toplumun orta ve üst tabakasındaki devrin siyasetinde söz sahibi olan aristokrat ve burjuva ailelerinden oldukları dikkati çekmektedir. Strozzi, Corbinelli, Rossi, Medici, Davanzati, Rothschild ve Alessandri gibi dönemin seçkin aileleri, özellikle 15. yüzyılın ortalarından itibaren, önemli patronlar olarak tanınmışlar, aynı zamanda aktif olarak şehrin siyasi ve kültürel hayatının içinde de yer almışlardır. Bu çalışmada Osmanlıda benzer konumda bir ailenin parçası olarak himaye faaliyetleri içerisinde yer alan önemli aileler ele alınacak, bu ailelerin Batıda benzer faaliyetler gösteren ailelerle uygulamadaki farklılıklarına dikkat çekilecek ve Osmanlı kültür ve sanatını ne ölçüde şekillendirdikleri, divanlarda kaleme alınan ve onlara sunulan övgü şiirlerinin niceliği üzerinden değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Aileleri, övgü şiirleri, divan, himaye, hami

Remarks on the Families Contributing to the Ottoman Works of Art on the Basis of the Poems of Praise Presented to Them

Öz

When the issue of patronizing and shaping Ottoman art comes to the agenda, it is seen that in addition to first place of the palace’s support and influence, names in important state positions are also mentioned. Most of these names belong to important families of the Ottoman Empire. However, apart from the descriptive nicknames that are mentioned next to their names, which describe them as part of a family, no other information is known about their belonging to that family. When we look at the West in the same dates, it is noteworthy that the patrons were either from the palace environment or from aristocratic and bourgeois families who had a say in the politics of the middle and upper layers of society, if the kings were excluded. The distinguished families of the period such as Strozzi, Corbinelli, Rossi, Medici, Davanzati, Rothschild and Alessandri were recognized as important patrons, especially from the middle of the 15th century, and also actively took part in the city's political and cultural life. In this study, important families involved in patronage activities as part of a family with a similar position in the Ottoman Empire will be discussed, the differences of these families in practice with families with similar activities in the West will be highlighted and the extent to which they shaped Ottoman culture and art will be evaluated through the amount of praise poems written in the divans and presented to them.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Families, praise poems, divan, patronage, patron

Kaynakça

• Akbayar, Nuri hzl. 1996 , Sicill-i Osmânî, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
• Akçay, Gülçiçek 2014 , “Muzaffereddîn Şirâzî, Ali bin Muhammed”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muzaffereddin-sirazi-ali-binmuhammed 01.04.2021 .
• Akçay, Gülçiçek 2014 , “Nahîfî, Şemseddin, Şemsî-i Aydınî, Mevlânâ Şems-i Nahîfî, Şems-i Rûmî, Gûyende Usta Şems”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nahifi-semseddin-semsii-aydini 01.04.2021 .
• Akgündüz, Ahmet 1994 , “Ebusuud Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul: TDV Yay, 365-371.
• Akkaya, Hüseyin 2013 , “Nevres-i Kadîm, Abdürrazzâk”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevresi-kadim-abdurrazzak 01.04.2021 .
• Aksoy, Hasan 2006 , “Sehmî, Ahmed Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/sehmi-ahmed-celebi 01.04.2021 .
• Aksoy, Hasan 2006 , “Müeyyedzâde Abdurrahman Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 31, İstanbul: TDV Yay, 485-486.
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2013 , “Sehmî, Ahmed Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sehmi-ahmed-celebi 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2013 , “Hâkim, Şah Mehmed”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakim-sah-mehmed 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2013 , “Tıflî, Tırnakçı Tıflî Ahmed Çelebi”,http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tifli-tirnakci-tifli-ahmed-celebi 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2014 , “Nisârî, Yakub Nisârî Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nisari-yakup-nisari-celebi 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2014 , “Nisârî, Yakup Nisârî Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nisari-yakup-nisari-celebi 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2014 , “Zuhûrî, Kara Çelebi-zâde Mehmed Zuhûrî Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zuhuri-kara-celebizademehmed-zuhuri 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2015 , “Hâkim, Şah Mehmed”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakim-sah-mehmed 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2015 , “Hulûsî, Hulûsî Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hulusi-hulusi-efendi 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2015 , “Esʿad, Ebûishak-zâde Mehmed Esʿad Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/esad-ebu-ishakzademehmed-esad 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2015 , “Cevânî, Mustafa”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/cevani-mustafa 01.04.2021 .
• Aksoyak, İsmail Hakkı 2015 , “Celal, Mahmud Celaleddin Paşa”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/celal-mahmud-celaleddin-pasa 01.04.2021 .
• Aktepe, Münir 1995 , “Esad Efendi, Hocazâde”, İslam Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul: TDV Yay, 340-341.
• Aktepe, Münir 1998 , “Hekimoğlu Ali Paşa”, İslam Ansiklopedisi, C. 17, İstanbul: TDV Yay, 166-168.
• Arslan, Emine 2017 , “Müeyyed-zâde Abdurrahman Efendi’nin Fetva Mecmuası ve Kaynaklarının Değerlendirilmesi”, Sahn-ı Seman’dan Dârülfünûn’a, Osmanlıda İlim ve Fikir Dünyası Âlimler, Müesseseler ve Fikri Eserler , XVI. Yüzyıl, İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yay, 277-293.
• Arslan, Mehmet 2014 , “Aynî, Antepli”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/ayni-antepli 01.04.2021 .
• Arslan, Mehmet 2014 , “Fevzî, Afyonkarahisarlı”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fevzi-afyonkarahisarli 01.04.2021 .
• Arslan, Harun 2014 , “Nişânî, Koca Nişancı/Celalzâde/Nişancı Mustafa Bey b. Tosyalı Kadı Celal Efendi/Mustafa Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nisani-koca-nisanci-celalzadenisanci 01.04.2021 .
• Aslan, Üzeyir 2013 , “Nehcî, Seyyid Mustafa Dede”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nehci-seyyid-mustafa-dede 01.04.2021 .
• Aslan, Üzeyir 2014 , “Şeyhî, Lütfullah Çelebi Kadı”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seyhi-lutfullah-celebi-kadi 01.04.2021 .
• Aydın, Abdullah 2014 , “Sükûnî, Ahmed Sükûnî Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sukuni-ahmed-sukuni-efendi 01.04.2021 .
• Baki, Zeynep Safiye 2015 , “Vânî, Mehmed Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vani-mehmed-efendi-mdbir 01.04.2021 .
• Başpınar, Fatih 2017 , Beyânî Divanı, https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-78363/beyanidivani.html 01.04.2021 .
• Bilkan, Ali Fuat ve Yusuf Çetindağ 2006 , Şeyhülislam Şairler, Ankara: Hece Yay.
• Boyraz, Şeref 2014 , “Yâr Ali Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yarali-celebi 01.04.2021 .
• Canım, Rıdvan hzl. 2018 , Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/60327,latifi-tezkiretus-suara-vetabsiratun-nuzamapdf.pdf?0 01.04.2021 .
• Catovic, Alena 2014 , “Muhlisî, Hacı Mustafa Boşnak”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muhlisi-haci-mustafa-bosnak 01.04.2021 .
• Ceyhan, Adem 2013 , “Azmî, Pir Mehmed”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/azmi-pir-mehmed 01.04.2021 .
• Ceyhan, Adem 2014 , “Aziz, Abdülaziz bin Hoca Sâdeddin”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/aziz-abdulaziz-bin-hoca-sadeddin 01.04.2021 .
• Çakır, Müjgan 2014 , “Süleyman, Şeyh Süleyman Fâdıl”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/suleyman-seyh-suleyman-fadil 01.04.2021 .
• Çaldak, Süleyman 1997 , Nergisî ve Nihâlistân’ı, Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Çaldak, Süleyman 2014 , “Müeyyedzâde Yahyâ b. Mehmed b. Ali, Hısım Yahyâ Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mueyyedzadeyahya-mehmed-ali-hisim 01.04.2021 .
• Çaldak, Süleyman 2014 , “Ârifî, Mehmed Ârif, Ârif Mehmed Efendi, Hocazâde Ârifî”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/arifi-mehmed-arif-arifmehmed-efendi 01.04.2021 .
• Çeçen, Halil 2015 , “Fıtnat Hanım, Zübeyde”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/fitnat-hanim-zubeyde 01.04.2021 .
• Çeltik, Halil 2007 , “Amasyalı Tâcî Bey Ailesinin Türk Edebiyatına Katkıları”, I. Amasya Araştırmaları, Ed. Yavuz Bayram, Amasya: Amasya Valiliği Yay, 667-683.
• Çetindaş, Dilek 2019 , “Faik Esat, Andelib”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/faik-esat-andelib 01.04.2021 .
• Daş, Abdurrahman 2003 , “Hoca Sâdeddin Efendi’nin Hayatı ve Eserleri”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 14, 165-207.
• Deliçay, Tahsin 2003 , “Mehmed Şah Fenârî”, İslam Ansiklopedisi, C. 28, İstanbul: TDV Yay, 529-30.
• Doğan, Ahmet 2014 , “Bostanzâde, Mehmed Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bostanzade-mehmed-efendi 01.04.2021 .
• Doğan, Muhammed Nur 1994 , “Ebûishak İsmail Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul: TDV Yay, 278-279.
• Doğan, Muhammed Nur 1995 , “Esad Efendi, Ebûishakzâde”, İslam Ansiklopedisi, C. 11, İstanbul: TDV Yay, 338-340.
• Doğan, Muhammed Nur 2000 , “İshak Efendi, Ebûishakzâde”, İslam Ansiklopedisi, C. 22, İstanbul: TDV Yay, 530-531.
• Döndüren, Hamdi 1995 , “Fenârî, Alâeddin”, İslam Ansiklopedisi, C. 12, İstanbul: TDV Yay, 337.
• Dursunoğlu, Halit 1996 , Şeyhülislâm Muhammed Şerif Efendi’nin Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divânı’nın Tenkitli Metni, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Ekinci, Ramazan ve Yunus Kaplan 2014 , “Meylî, Ebusuud-zâde Mehmed Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/meyli-ebussuudzademehmed-celebi 01.04.2021 .
• Ekinci, Ramazan 2014 , “Hâkî, Mehmed Şah”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/haki-mehmed-sah 01.04.2021 .
• Erünsal, İsmail 2014 , “Tâcîzâde Sâdî Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/tacizade-sadi-celebi 01.04.2021 .
• Erdoğan, Mustafa 2012 , “Gözden Kaçmış Bir XVI. Asır Şairi: Celal-zâde Mustafa’nın Oğlu Mahmud Efendi ve Konya, İstanbul ve Edirne Medhiyeleri”, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 2 , 300-325
• Gürbüz, Mehmet 2014 , “Hamîd, Neylî-zâde Mehmed Hamîd Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hamid-neylizade-mehmed-hamidefendi 01.04.2021 .
• Gürsoy, Aslı 2014 , “Rızâyî, Mehmed Ali Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rizayi-mehmed-ali-celebi 01.04.2021 .
• İlgürel, Mücteba 1993 , “Canbolatoğulları”, İslam Ansiklopedisi, C. 7, İstanbul: TDV Yay, 144-145.
• İlgürel, Mücteba 2002 , “Köprülü Mehmed Paşa”, İslam Ansiklopedisi, C. 26, İstanbul: TDV Yay, 258-260.
• İnan, Göker ve Ramazan Ekinci 2013 , “Hasîb, Mü’min-zâde Ahmed
• Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasib-muminzade-ahmedefendi 01.04.2021 .
• İpekten, Haluk 1996 , Divan Edebiyatında Edebi Muhitler, İstanbul: MEB Yay.
• İpşirli, Mehmet 1988 , “Abdülkadir Şeyhî Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul: TDV Yay, 244.
• İpşirli, Mehmet hzl. 1989 , Selanikî Mustafa Efendi, Tarih-i Selanikî 971- 1003/1563-1595 , İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.
• İpşirli, Mehmet ve Mustafa İsmet Uzun 1991 , “Bahâî Mehmed Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 4, İstanbul: TDV Yay, 463-464.
• İpşirli, Mehmet 1993 , “Çivizâdeler”, İslam Ansiklopedisi, C. 8, İstanbul: TDV Yay, 349-350.
• İpşirli, Mehmet 1993 , “Çivizâde Muhyiddin Mehmed Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 8, İstanbul: TDV Yay, 348-349.
• İpşirli, Mehmet 1993 , “Çivizâde Mehmed Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 8, İstanbul: TDV Yay, 347-348.
• İpşirli, Mehmet 1995 , “Feyzullah Efendi, Ebûsaîdzâde”, İslam Ansiklopedisi, C. 12, İstanbul: TDV Yay, 526.
• İpşirli, Mehmet 1995 , “Fenârîzâde Muhyiddin Mehmed Şah”, İslam Ansiklopedisi, C. 12, İstanbul: TDV Yay, 340-341.
• İpşirli, Mehmet 2005 , “Mirzâzâde Şeyh Mehmed Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 30, İstanbul: TDV Yay, 170-171.
• İpşirli, Mehmet 2005 , “Mirzâzâde Mehmed Saîd Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 30, İstanbul: TDV Yay, 169-170.
• İpşirli, Mehmet 2005 , “Abdülkadir Şeyhî Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul: TDV Yay, 244.
• İpşirli, Mehmet 2005 , “Mirzâzâde Şeyh Mehmed Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 30, İstanbul: TDV Yay, 169-170.
• İpşirli, Mehmet 2005 , “Minkârîzâde Yahyâ Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 30, İstanbul: TDV Yay, 114-115.
• İpşirli, Mehmet 2009 , “Sunʿullah Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 37, İstanbul: TDV Yay, 530-532.
• İsen, Mustafa hzl. 1994 , Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Ankara: AKM Yay.
• Kaplan, Yunus 2013 , “Hâtemî, Müeyyed-zâde Abdurrahmân Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hatemi-mueyyedzade-abdurrahman 01.04.2021 .
• Kaplan, Yunus 2014 , “Hâkî, Enderunlu Kilârî Hâkî Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/haki-enderunlu-kilari-haki-celebi 01.04.2021 .
• Kaplan, Yunus 2014 , “Seyyid, Uşşâkî-zâde Seyyid Mehmed Sadreddin Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seyyid-ussakizade-seyyidmehmed 01.04.2021 .
• Kaplan, Yunus 2014 , “Sa’dî, Şeyhülislam Hoca Sâdeddin Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sadi-seyhulislam-hoca-sadeddin 01.04.2021 .
• Kaplan, Yunus 2014 , “Ayaz/Ayazî, Köprülüzâde Ayaz Bey”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ayaz-kopruluzade-ayaz-bey 01.04.2021 .
• Karagözlü, Volkan 2014 , “Abdülaziz/Azîzî, Karaçelebi-zâde Abdülaziz Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdulaziz-azizi-karacelebizade 01.04.2021 .
• Kavruk, Hasan 2014 , “Şeyhülislam Yahyâ”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/seyhulislam-yahya 01.04.2021 .
• Kavruk, Hasan ve Bahir Selçuk 2017 , Filibeli Vecdî ve Divanı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55912,filibeli-vecdidivanipdf.pdf?0 01.04.2021 .
• Kaya, Bayram Ali 2013 , “Yahyâ Bey, Dukaginzâde”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yahya-bey-dukaginzade 01.04.2021
• Kaya, Bayram Ali 2013 , “Yahyâ Bey, Dukagin-zâde”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yahya-bey-dukaginzade 01.04.2021 .
• Kaya, Bayram Ali 2017 , Azmizâde Hâletî Divanı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56159,azmizade-haletidivanipdf.pdf?0 01.04.2021 .
• Kaya, Nevzat 2001 , “Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 24, İstanbul: TDV Yay, 381-383.
• Kesik, Beyhan 2014 , “Sürûrî, Musliheddin Mustafa”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sururi-musliheddin-mustafa-sarihi 01.04.2021 .
• Kesik, Beyhan 2014 , “Sa’îd, Ebû Saîd Mehmed Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/said-ebu-said-mehmed-efendi 01.04.2021 .
• Kesik, Beyhan 2014 , “Atâ, Ebû İshak-zâde Seyyid Mehmed Atâullah Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ata-ebu-ishakzade-seyyidmehmed 01.04.2021 .
• Kesik, Beyhan 2014 , “Kâşif, Üsküdarî Ali Kâşif Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kasif-uskudari-ali-kasif-efendi 01.04.2021 .
• Kesik, Beyhan 2014 , “Köprülü-zâde Abdullah Paşa”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kopruluzade-abdullah-pasa 01.04.2021 .
• Kesik, Beyhan 2014 , “Edîb, Mehmed Edîb Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/edib-mehmed-edib-efendi 01.04.2021 .
• Kesik, Beyhan 2014 , “Derviş, Karaçelebizâde Molla Mustafa Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/dervis-karacelibizade-molla-mustafa 01.04.2021 .
• Kesik, Beyhan 2014 , “Na’îm, Ebû İshak İsmail Na’îm Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/naim-ebu-ishak-ismail-naim-efendi 01.04.2021 .
• Kılıç, Atabey 1995 , “Mirzâ-zâdeler Ailesinin Kurucusu Mirzâ Mehmed Efendi”, Türk Dünyası Araştırmaları, 97, 209-217.
• Kılıç, Atabey 2001 , Mîrzâ-zâdeler, Kayseri: Laçin Yay.
• Kılıç, Filiz hzl. 2010 , Âşık Çelebi, Meşâirü’ş-Şuarâ, İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
• Kılıç, Hilal 2018 , Şeyhülislam Ailelerinin Kültür ve Sanat Alanına Katkıları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi.
• Kılıç, Filiz 2014 , “Fazlî, Ebu’l-Fazl Mehmed Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fazli-ebulfazl-mehmed-efendi 01.04.2021 .
• Kılıç, Filiz 2014 , “Ubeydî/Abdî, Müeyyedzâde Abdî Çelebi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ubeydi-abdi-mueyyedzade-abdicelebi 01.04.2021 .
• Koncu, Hanife 2014 , “Vâlî, Nefeszâde Seyyid Abdurrahman Vâlî Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vali-nefeszade-seyyid-abdurrahman 01.04.2021 .
• Köksal, Mehmet Fatih 2012 , Mecma’u’n-nezâir, Edirneli Nazmî, https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-195954/mecmaun-nezair-edirnelinazmi.html 01.04.2021 .
• Köksal, Mehmet Fatih 2013 , “Tâcî, Tâcî Bey, Mîr Tâcî”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/taci-taci-bey-mir-taci 01.04.2021 .
• Köksal, Mehmet Fatih 2013 , “Câferî”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/caferi 01.04.2021 .
• Köksal, Mehmet Fatih 2013 , “Sâlih Çelebi, Celal-zâde”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/salih-celebi-celalzade 01.04.2021 .
• Ördek, Şerife 2013 , “Şah Çelebi, Fenârîzâde Mehmed”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sah-celebi-fenarizade-mehmed 01.04.2021 .
• Ördek, Şerife 2014 , “Ali, Nattâzâde Seyyid Ali Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-nattazade-seyyid-ali-efendi 01.04.2021 .
• Özcan, Abdülkadir 2002 , “Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa”, İslam Ansiklopedisi, C. 26, İstanbul: TDV Yay, 260-263.
• Özcan, Abdülkadir 2002 , “Köprülüzâde Fâzıl Mustafa Paşa”, İslam Ansiklopedisi, C. 26, İstanbul: TDV Yay, 263-265.
• Özcan, Abdülkadir 2002 , “Köprülüzâde Numan Paşa”, İslam Ansiklopedisi, C. 26, İstanbul: TDV Yay, 265-267.
• Özcan, Tahsin 2003 , “Mehmed Şerif Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 28, İstanbul: TDV Yay, 531-532.
• Özcan, Azmi 2003 , “Mahmud Celaleddin Paşa”, İslam Ansiklopedisi, C. 27, İstanbul: TDV Yay, 359-360.
• Öztuna, Yılmaz 2005 , Devletler ve Hanedanlar, C. II, Ankara: KTB Yay. Saraç, Yekta 2002 , “Kemalpaşazâde”, İslam Ansiklopedisi, C. 25, İstanbul: TDV Yay, 244-245.
• Savran, Ömer 2013 , “Mu’în, Mehmed Mu’în Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muin-mehmed-muin-efendi 01.04.2021 .
• Selçuk, Engin 2014 , “Besîm, Manyâsî Seyyid Mustafa Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/besim-manyasi-seyyid-mustafaefendi 01.04.2021 .
• Selçuk, Bahir 2014 , “Şerîf, Müftîzâde İsmail Şerîf Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/serif-muftizade-ismail-serif-efendi 01.04.2021 .
• Sucu, Nurgül 2014 , “Yahyâ, Bostanzâde Yahyâ Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yahya-bostanzade-yahya-efendi 01.04.2021 .
• Sungurhan, Aysun hzl. 2017 , Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şuarâ, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55834,kinalizade-hasancelebipdf.pdf?0 01.04.2021 .
• Şakiroğlu, Mahmut 1993 , “Cigalazâde Sinan Paşa”, İslam Ansiklopedisi, C. 7, İstanbul: TDV Yay, 525-526.
• Şen, Fatma Meliha 2014 , “Tâcîzâde Câfer Çelebi’nin ö. 921/1515 Çevresindeki Şairler ve Onun İçin Yazılmış Şiirler”, Kitaplara Vakfedilen Bir Ömre Tuhfe: İsmail E. Erünsal’a Armağan, C. 2, İstanbul: Ülke Yay, 881-913.
• Şen, Fatma Meliha 2015 , “Amasyalı Tâcî Beg, Ailesi Tâcîbegliler ve Şiirleri”, M. Ali Tanyeri’nin Anısına Makaleler, hzl. Hatice Aynur, Hanife Koncu ve F. Meliha Şen, İstanbul: Ülke Yay, 153-180.
• Tanyıldız, Ahmet 2014 , “Fenârî, Molla Fenârî, Şemseddin Muhammed b. Hamza, Şemseddin Muhammed Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fenari-molla-fenari-semseddinmuhammed 01.04.2021 .
• Tanyıldız, Ahmet 2014 , “Râgıb, Muhammed”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/ragib-muhammed 01.04.2021 .
• Tuğluk, İbrahim Halil 2013 , “Meylî, Bayram-zâde Zekeriyyâ Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/meyli-bayramzade-zekeriyya-efendi 01.04.2021 .
• Tuğluk, İbrahim Halil 2014 , “Ebû Seyyid Mehmed Efendizâde, Feyzullah Feyzî Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ebu-seyyidmehmed-efendizade-feyzullah 01.04.2021 .
• Turan, Şerafettin 2002 , “Kemalpaşazâde”, İslam Ansiklopedisi, C. 25, İstanbul: TDV Yay, 238-240.
• Turan, Şerafettin 1998 , “Hoca Sâdeddin Efendi”, İslam Ansiklopedisi, C. 18, İstanbul: TDV Yay, 196-198.
• Usluer, Fatih 2013 , “Muhîtî”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muhiti 01.04.2021 .
• Uzun, Adnan 2013 , “Neylî, Mirzâ-zâde Ahmed Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/neyli-mirzazade-ahmed-efendi 01.04.2021 .
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı 1958 , “Onaltıncı Asır Ortalarında Yaşamış Olan İki Büyük Şahsiyet: Tosyalı Celal-zâde Mustafa ve Sâlih Çelebiler”, Belleten, XII, 78 , 391-441.
• Ünal, Mehmet 2014 , “Ebusuud Efendi, Hâce Çelebi”, http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&de tay=4993. 01.04.2021 .
• Ünal, Mehmet 2014 , “Fasîh, Ahmed Fasîh Dede”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fasih-ahmed-fasih-dede 01.04.2021 .
• Ünal, Mehmet 2014 , “Yetîmî, La’lizade Abdülbâkî”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yetimi-lalizade-abdulbaki 01.04.2021 .
• Yağcı, Gökhan 2013 , “Şerîf, Mehmed Şerîf Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/serif-mehmed-serif-efendi 01.04.2021 .
• Yakar, Halil İbrahim 2014 , “Bedrî Mehmed Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bedri-mehmed-efendi 01.04.2021 .
• Yazar, İlyas 2013 , “Kânî, Ebû Bekir”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kaniebu-bekir 01.04.2021 .
• Yenikale, Ahmed hzl. 2017 , Sünbülzâde Vehbî Divanı, http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56212,sunbulzadevehbi-divanipdf.pdf?0. 01.04.2021 .
• Yıldız, Ayşe 2014 , “İzzetî, Vişne-zâde İzzetî Mehmed Efendi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/izzeti-visnezade-izzeti-mehmed 01.04.2021 .
• Yoldaş, Kazım 2014 , “Sâbir Parsâ, Ağa-zâde Sâbir Parsâ Muhammed Efendi, Parsâ Sâbir Muhammed Dede”, http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/sabir-parsa-agazade-sabir-parsa 01.04.2021 .
• Zavotçu, Rıza hzl. 2017 , Rızâ Tezkiresi, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/73320,rizatezkiresi2020pdf.pdf?0 01.04.2021 .