Ortega Gasset ve Erich Fromm ile Nedîm’in Aşk Nazariyesine Dair Ortak Husûsîyetler

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 16, 195 - 226, 01.07.2016

İlyas Kayaokay

Öz

Tarih boyunca hakkında en fazla söz söylenilen değerlerin başında gelen sevgi/aşk, her coğrafya ve toplumda görülebilen, insanlığın özünü teşkil eden ortak paydasıdır. Bu evrensel duyguyu, bazı sevgi/aşk düşünürleri derinlemesine irdelemiş ve bu olguya bilimsel bir açıdan yaklaşmaya çalışmıştır. Doğu’da ve Batı’da bu konuda yazılmış pek çok eser mevcuttur. Çalışmamızda, aşka dair önemli tespitlerde bulunmuş bir metafizik profesörü olan İspanyol Ortega Gasset’in ö.1955 “Sevgi Üstüne” adlı kitabı ile psikiyatr Erich Fromm’un ö. 1980 “Sevme Sanatı” adlı eseri ele alınmıştır. Her ne kadar aşka dair söylemleri umumi düşüncelerden ibaret olsa da bazı noktalarda öznel fikirlere sahip olduklarını belirtmemiz gerekir. Bu iki filozofun aşk nazariyesi çoğu noktalarda örtüşmektedir. Gasset ve Fromm’un aşka dair tespitlerinden çoğu, Dîvân şiirindeki aşk anlayışı ile paraleldir. Bu doğrultuda beşerî aşkın en önemli temsilcilerinden olan Nedîm ö.1730 daha fazla ön plana çıkmaktadır. İki filozofun nesir halinde sunduğu aşka dair düşünceler, Nedîm’in mısralarında görülmektedir. Birbirinden farklı özelliklere sahip her üç şahsiyet arasında yapılan mukayeseli çalışma sonucunda tespit edilen müştereklikler; sevgi, sevgili âşık ve rakip başlıkları altında tasnif edilerek ortaya konulmuştur. Sonuç bahsinde ise benzer noktalar, yirmi madde halinde sıralanmıştır. İlgili görüşlerin ekseriyetinin öznel görüşler olmadığını kabul etmekle beraber, elde edilen veriler, aşkın evrenselliğinin bir nebze de olsun somutlaştırılması açısından dikkate değerdir.

Anahtar Kelimeler

Gasset, Fromm, Nedîm, Sevgi, Aşk, Mukayese

On Similarities and Erich Fromm to Ortega Gasset's Love Thoughts With Nadim

Öz

Throughout history, in the community and geograohy love most about each of these is said from the beginning that value and can be seen in the community, although some nuances to have one common denominator, which constitutes the very essence of humanity. This has been examined in depth some sense of universal love and thinkers have tried to approach this phenomenon from a scientific point of view. In the East and West, there are many works written about it. In this study, a professor of metaphysics to some important conclusions about the love of Spanish Ortega Gasset's "Love on top" with his psychiatrist Erich Fromm's book "The Art of Loving" his work is discussed. Although composed of public opinion discourse on love, though we should mention that at some point they have subjective ideas. The theory of these two philosophers love coincides in many points. Many of Gasset and Fromm’s views about the love, sofas are in line with the concept of love in poetry. This is the direction in which the most important representatives of human love Nadim come to the fore. Thinking about love as presented in prose of the two philosophers, it is seen in the verse Nadim. The commonality with different characteristics are found in the comparative study carried among the three personalities of love, it has put forward lover and are classified under headings. The results mentioned in similar spots are arranged in twenty substances. While accepting the idea that a little force in adapting to Nadim their respective opinions, the data obtained, you get a little bit of love is remarkable in terms of universality embodied.

Anahtar Kelimeler

Gasset, Fromm, Nadim, Love, Comparison

Kaynakça

• BACHELARD, Gaston 1995 Ateşin Tinçözümlemesi Çev: Nail Bezel Ankara: Öteki Yayınevi
• BELL, Joseph Norment 2010 , İslam’da Aşk Tasavvuru Hanbelîlik Örneği Çev: Yücel Aşıkoğlu İstanbul: İnsan Yayınları.
• BENAZUS, Hanri 2003 , Sevginin Gizemi Haz: Çağlayan Erendağ İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• BUSCAGLIA, Leo 1992 , Sevgi İçin Doğmak Çev: Mehmet Harmancı İstan- bul: İnkılâp Yayınevi.
• ________ 1993 , Sevgi Çev: Nejat Ebcioğlu İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
• CHAPMAN, Gary 2004 , Beş Sevgi Dili Çev: Betül Çelik İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• EKİCİ, Mustafa 2006 , Hıristiyanlık’ta ve İslam’da Sevgi Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üni.
• DOWRİCK, Stephanie 2000 , Sevginin Halleri Çev: Gürol Koca İstanbul: Ay- rıntı Yayınları.
• FİNKİELKRAUT, Alain 1995 , Sevginin Bilgeliği Çev: Ayşen Ekmekçi İstan- bul: Ayrıntı Yayınları
• FRAGER, Robert 2006 , Aşktır Asıl Şarap Çev: Ömer Çolakoğlu İstanbul: Keşkül Yayınları.
• FROMM, Erich 1985 , Sevme Sanatı Çev: Işıtan Gündüz İstanbul: Say Yayın- ları.
• ________ 1990 , Sevginin ve Şiddetin Kaynağı Çev: Yurdanur Salman, Nalan İçten İstanbul: Payel Yayınları.
• GASSET, Ortega 1996 , Sevgi Üstüne Çev: Yurdanur Salman İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ILLOUZ, Eva 2013 , Aşk Neden Acıtır Sosyolojik Bir Açıklama Çev: Özge Çağ- lar Aksoy İstanbul: Jaguar Kitap.
• İBN ARABÎ 2013 , İlahî Aşk Çev: Mahmut Kanık İstanbul: İnsan Yayınları.
• İBN HAZM 2014 , Güvercin Gerdanlığı Çev: Mahmut Kanık İstanbul: İnsan Yayınları.
• MACİT, Muhsin 1997 , Nedîm Dîvânı Ankara: Akçağ Yayınları.
• MASLOW, Abraham 2001 , İnsan Olmanın Psikolojisi Çev: Okhan Gündüz İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık.
• MAY, Rollo 2010 , Aşk ve İrade Çev: Yudit Namer İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• MAZIOĞLU, Hasibe 1988 , Nedim Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• MEAD, Margaret 2002 , İlkel ve Uygarlaşmış Biçimlerde Kıskançlık Aşkın Ana- tomisi, Derleyen: A. Krich, Çev: Mehmet Harmancı İstanbul: Say Yayınları.
• OKUYUCU, Cihan 2010 , Dîvân Edebiyatı Estetiği İstanbul: Kapı Yayınları.
• PALA, İskender 1995 , Ah Mine’l-Aşk Cogito Aşk Sayısı İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 81-103.
• POLAT, Mehmet Nuri 2011 , İlahi Dinlerde Aşk Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üni.
• SCHOPENHAUER, Artur 2003 , Aşkın Metafiziği Çev: Veysel Atayman İstanbul: Bordo Siyah Klasik Yayınlar.
• SİMMEL, Georg 1995 , Aşk Üzerine Parçalar Cogito Aşk Sayısı İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 163-189.
• STENDHAL 1998 Aşk Üzerine Çev: Mehmet Mukadder Yakupoğlu An- kara: Mor Yayınları.
• SOYSALDI, İhsan 2015 , Tasavvufta Aşk İstanbul: Rağbet Yayınları.