ÇOCUK HAKLARI İHLALİ VE ÇOCUK İSTİSMARI AÇISINDAN ÇOCUK YOUTUBE KANALLARI

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 5, 64 - 72, 31.03.2023

Gizem Özcan

Öz

Gelişmekte ve değişmekte olan dünyada Youtube kanalları çocukların vaktinin çoğunu harcadığı bir platform haline gelmiştir. Çocuklar çok erken yaşlardan itibaren sosyal medya kullanmaya, içerik üretmeye ve bu içerikleri izlemeye başlamaktadır. Türkiye’de en çok kullanılan sosyal medya platformunun Youtube olmasıyla birlikte çocuklarının bu platformda haklarının ihmal edilmesine ve istismara uğramasına yol açmaktadır. Bu derleme çalışması çocuk Youtube kanallarını çocuk hakları ihlali ve çocuk istismarı açısından ele almayı amaçlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Youtube, Çocuk Hakları, Çocuk İstismarı

Kaynakça

• Akbulut, Ö. F. ve Günaydın, H. (2020). Çocuğa yönelik şiddetin çocuk hakları sözleşmesi bağlamında incelenmesi. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 29-40.
• ASPB, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, (2013). Ulusal çocuk hakları strateji belgesi ve eylem planı. 2013-2017. Ankara. https://www.gmka.gov.tr/dokumanlar/yayinlar/2012https://www.gmka.gov.tr/dokumanlar/yayinlar/2012-2017_Ulusal-cocuk-Haklari-Strateji-Belgesi-ve-Eylem-Plani.pdf2017_Ulusal-cocuk-Haklari-Strateji-Belgesi-ve- Eylem-Plani.pdf adresinden 03.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Atalay, G. E. (2019). Sosyal Medya ve Çocuk: “Babishko Family Fun TV” İsimli Youtube Kanalının Eleştirel Bir Analizi. Erciyes İletişim Dergisi, 1, 179-202.
• Atmaca, S. ve Akyol, M. (2021). Çocuk Youtuberların sosyal medyada oluşturduğu reklam içerikler. İNİF E- Dergi, 6(2), 521-543.
• Ayhan, M. (2021). Okul öncesi eğitime devam eden çocukların ebeveynlerine yönelik hazırlanan çocuk hakları programının ebeveynlerin çocuk hakları tutumuna etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Boğa, E. ve Sağlam, M. (2021). Dijital Ortamda Çocuk: Bir Çocuk Youtuber Kanalının İçeriksel Analizi. Erciyes İletişim Dergisi, 8(2), 643-664.
• Bulut-Şahin, D. (2020). Üniversite öğrencileri arasında çocukluk çağı cinsel istismar sıklığı, cinsel istismar bildirim sıklığı ve bildirim ile ilişkili faktörler. Uzmanlık Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Trabzon.
• Canbulut, T. (2014). Türkiye’de çocukların katılım hakkı üzerine bir derleme. HSP, 1(2), 8594.
• Çocuk Koruma Kanunu (2005). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5395.pdf adresinde 25.05.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Demir, R. ve Kargın, T. (2020). Çocuk YouTuberlar ve paylaştıkları videolar üzerine bir doküman analizi. Turkish Studies - Education, 15(6), 4091-4116.
• Dirican, R. (2018). Tarihi süreçte çocukluk ve çocuk hakları. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 2(2), 51-62.
• Eşgin, Ö. (2019). Sosyal medyada çocuk istismarı: 2013 ve 2018 yıllarının karşılaştırmalı analizi ve sosyal hizmet bağlamında değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Fazlıoğlu, Z. (2007). Çocuk hakları sözleşmesinde yer alan “çocuk hakları” konusunda öğretmenlerin ve yöneticilerin bilinç düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gülbahar, O. (2019). Okul yöneticileri ve velilerin çocuk hakları sözleşmesi’nin eğitim hakkı ile ilgili hükümlerinin uygulanmasına ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İpek, A. (2021). Çocuk haklarının gelişimi ve karşılaştırmalı olarak anayasal açıdan değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(1), 151-173.
• Kamu Denetçiliği Kurumu, (2017). https://kdkcocuk.gov.tr/anasayfa/2017/05/05/cocukhttps://kdkcocuk.gov.tr/anasayfa/2017/05/05/cocuk-haklari-onemli/index.html?theme=the-boxhaklari-onemli/index.html?theme=the-box adresinden 04.06.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Karakaş, B. ve Çevik, Ö. C. (2016). Çocuk refahı: çocuk hakları perspektifinden bir değerlendirme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 887-906.
• Karakoç, E.; Ünlü, T. T. (2021). Oyun mu, İş mi? YouTube Kidfluencerları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz. Dijital Hayat ve Etik, 6(12), 470-493.
• Kılıç B. ve Kaya S. (2021). Yeni medya çağında çocuk youtuberlar üzerinden çocukluğun yok oluşu. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(3), 1141-1156.
• Kurt, S. L. (2015). Çocuk haklarına ilişkin temel uluslararası belgeler ve Türkiye uygulaması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 16(36), 99-127.
• Kürklü, A. (2011). Öğretmenlerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Mamur-Işıkçı, Y. (2013). Sosyal politika açısından Türkiye‘de çocuk hakları sorunu: alana ilişkin bir araştırma. Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Morrison, J. (2017). Dsm-5’i kolaylaştıran “klinisyenler için tanı rehberi”. Çev. Hanife Uğur Kural. Ankara: Nobel Yayınları.
• Pınarbaşı, T. E. ve Astam, F. K. (2021). Sosyal Medyada Çocuk: YouTube Oyun Kanalları Üzerine Dramaturjik Bir Analiz. Selçuk İletişim Dergisi, 14(3), 1183-1212.
• Sanlav, S. (2014). Sosyal Medya Savaşları. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Sekmen, M. (2019). Çocuk Youtuber‟larda Sorunlu Bir Alan: Tüketim ile Mahremiyetin Yitimi, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (4): 3566-3584.
• Uğurlu, Z. ve Gülşen, İ. A. (2014). Çocuk hakları ve hukuki bağlamda çocuğun ihmal ve istismardan korunması. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-24.
• Topuzoğlu, A., Demirkale, A. ve Demir, S. C. (2020). Çocuk hakları mevzuatı. (3. Basım). İstanbul: İstanbul Barosu Yayınları.
• Toksöz, F., Güngör, M. O. ve Zeytinoğlu, Y. (2015). Yurttaş hakları el kitabı. Helsinki Yurttaşlar Derneği. https://yereldemokrasi.net/attachments/article/57/yurttas_haklari.pdf adresinden 25.05.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2709.pdf adresinden 25.05.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Yıldız, Ü. (2013). Çocuk hakları insan haklarıdır. Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası.
• Yüce, N. (2020). Sosyal medyada çocuk istismarı: instagramda ebeveynler tarafından çocukların kullanımı üzerine bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstfanbul.
• Yüksel, H. (2021). Sharentıng Bağlamında Sosyal Medyada Çocuk İmajının İnşası. Akademik Düşünce Dergisi, 4, 50-68.
• We Are Social. (2020). Digital in 2022 (report). https://www.clicksus.com/we-are-social-2022https://www.clicksus.com/we-are-social-2022-raporuraporu