Sultan Memdûh Tillovî’nin Hayatı ve Eserleri

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 7, 137 - 157, 28.06.2024

Emrullah Astan

https://doi.org/10.69515/dinveinsan.1464425

Öz

Sultan Memdûh Tillovî 18. Yy. yaşamış mutasavvıflarındandır. Onun şeceresi Hz. Abbas’ın vasıtasıyla hz Peygamber’e dayanmaktadır. Kadın sufiler içerisinde meşhur olan Zemzemu’l-Hassa ile evlilik hayatı geçirmiştir. Eğitimini Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın yanında Arapça sarf-nahiv, tefsir, fıkıh ve hadis gibi dini ilimleri tahsil etmiştir. Tasavvuf eğitimini Erzurumlu İbrahim Hakkı ve amcası ve kayınpederi Şeyh Mustafa el-Fâni’den almıştır. Üveysî yolla dedesi Şeyh İsmail Fakîrullah’tan manevi eğitimi aldığını eserlerinde zikretmektedir. Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın yanında Arapça sarf-nahiv, tefsir, fıkıh ve hadis gibi dini ilimleri tahsil etmiştir. O, hastalık hâlinin seyrettiği son günlerinin ardından 1263/1847’da vefat etmiştir. Cenazesini Sultan Memdûh’tan el alan ve tarikat silsilesini devam ettiren büyük oğlu Şeyh İbrahim yıkamış ve kendisine tahsis edilen türbeye defnedilmiştir. Sultan Memdûh kendisinden sonra bıraktığı ve tamamı manzum olan tasavvufî Divanı Mahzenu’l‐esrâr, Dîvânu Memdûhi’l‐münîb, Miftâhu’l‐kulûb li’l‐esrâr, ed‐Dürretü’l‐ müsmine ve Kasâid adlı eserleri bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tasavvuf, Kadiriyye, Sultan Memduh, Tillo, Üveysiyye.

The Life And Works of Sultan Memduh Tillovi

Öz

Sultan Memdûh Tillovî was one of the Sufi scholars who lived in the 18th century. His lineage traces back to the Prophet Muhammad through Hz. Abbas. He married Zemzemu’l-Hassa, a famous woman Sufi. He received his education in Arabic grammar, rhetoric, exegesis, Islamic jurisprudence, and hadith alongside Erzurumlu İbrahim Hakkı. He also received Sufi training from Erzurumlu İbrahim Hakkı, his uncle, and father-in-law Şeyh Mustafa el-Fâni. He mentions in his works that he received spiritual education through the Üveysî path from his grandfather Şeyh İsmail Fakîrullah. After battling illness, he passed away in 1263/1847. His eldest son, Şeyh İbrahim, who continued the lineage, washed his father's body and buried him in the mausoleum dedicated to him. Sultan Memdûh left behind several works in poetry, including the mystical collections "Divanı Mahzenu’l‐esrâr," "Dîvânu Memdûhi’l‐münîb," "Miftâhu’l‐kulûb li’l‐esrâr," "ed‐Dürretü’l‐müsmine," and "Kasâid."

Anahtar Kelimeler

Sufism, Kadiriyya, Sultan Memduh, Tillo, Uwaysiyya

Kaynakça

• Altıntaş, H. (1995). Fakîrullah. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 12, s. 132). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Arslan, H. (2006). Tillo/Yüksek Ruhlar ve Aydınlar Yurdu. Simurg Eğitim Danışma.
• Arslan, H. (2018). Yüksek Ruhlar ve Aydınlar Yurdu Tillo,. İbrahim Hakkı ve Siirt Uleması Sempozyumu, 351-378.
• Baydaş, Ö. G. (2002). Tillo’daki Mimari Eserler. Kültür Bakanlığı Yayınları.