İletişimle İlgili Ayetler Perspektifinden Öğretmenlerin Sınıf İçi İletişim Becerileri

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 8, 305 - 334

Neslin İhtiyaroğlu , Nermin Erol

Öz

İletişim, diğer insanları tanıma, anlama, iş birliği yapma, toplumsal değerleri öğrenme ve sosyal etkileşimde
bulunmayı içeren bir süreçtir. İletişim, din alanındaki bağları güçlendiren, inançların ve değerlerin nesiller arası
aktarımını sağlayan bir araç görevi üstlenmektedir. Dinin manevi ihtiyaçları karşılamada ve topluluklar arasında birlik
sağlamada iletişimi aktif bir şekilde kullanması, dinin toplumlar ve kültürler arasında yayılmasını sağlayan temel
faktörlerden biridir. Bu nedenle, iletişim olgusu, dinin toplumsal ve kültürel etkilerinin anlaşılmasında kritik bir öneme
sahiptir. Kur’an-ı Kerim yaşamın her alanında boşluk bırakmaksızın yol gösterici olduğu gibi iletişim süreçlerinin nasıl
gerçekleşmesi gerektiği konusunda da bir rehber görevi görmektedir. Özellikle iletişimin yoğun olarak kullanıldığı
öğretmenlik mesleğinde bize emredilen iletişim süreçlerinin farkında olmak, bu sürecin etkili hale gelmesinde oldukça
önemlidir.
Öğretmenlerin iletişim becerileri, hem eğitim-öğretim sürecinin kalitesini artırmada hem de öğrenci başarısını
desteklemede hayati bir rol oynar. Bu beceriler, sınıf içinde olumlu bir atmosferin oluşmasına katkıda bulunurken aynı
zamanda öğrencilerin kendilerini değerli ve rahat hissetmelerini sağlar. Kur’an-ı Kerim evrensel değerler ve öğretiler
içerdiği için eğitimciler açısından hem bir araç görevi üstlenmekte hem de insan ilişkilerini düzenleyen ve geliştiren bir
rehber olmaktadır. Kur’an-ı Kerim’in sunduğu ilkeler öğretmenlerin, hem mesleki hem de kişisel gelişimlerine katkı
sağlar. Bu ilkelerin eğitim süreçlerine dâhil edilmesi, öğrencilerin akademik başarılarını aynı zamanda ahlaki ve sosyal
gelişimlerini de desteklemesi açısından önemlidir. Bu araştırma ile elde edilen bulguların, öğretmenlik mesleğinde ve
okul ortamında uygulanması, hem öğrenciler hem de öğretmenler için daha sağlıklı ve etkili bir eğitim-öğretim süreci
oluşmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Kur’an-ı Kerim, İletişim, İletişim Becerisi, Öğretmen, Ayet

Teachers' Classroom Communication Skills in the Perspective of Verses Related to Communication

Öz

Communication is a process involving understanding others, cooperating, learning social values, and engaging
in social interaction. It serves to strengthen ties in religion and ensures the intergenerational transfer of beliefs and
values. Religion’s active use of communication in meeting spiritual needs and fostering unity among communities
enables its spread across societies and cultures. Thus, communication is critically important for understanding the
social and cultural impacts of religion. The Holy Quran offers comprehensive guidance on all aspects of life, including
communication processes. Recognizing the importance of effective communication, particularly in the teaching
profession, is essential for maximizing its impact.
Teachers’ communication skills play a crucial role in improving education quality and supporting student
success. These skills create a positive classroom atmosphere, helping students feel valued and at ease. Since the Holy
Quran contains universal values and teachings, it serves as both a resource for educators and a guide for nurturing and
strengthening human relationships. Incorporating its principles into educational practices supports not only students’
academic success but also their moral and social development. Applying the findings of this research in teaching and
school settings can lead to a healthier and more effective educational experience for both students and teachers.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Holy Quran, Communication, Communication Skills, Teacher, Verse

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2005). Avrupa birliğine uyum sürecinde öğretmen niteliklerinde yeni bir boyut: bilgi okuryazarlığı. Milli Eğitim Dergisi, 167: 355-363
• Açıkalın, A. & Turan, S. (2018). Okullarda etkili iletişim. Pegem Akademi Yayınları
• Akkoyun, F. (1982). Empatik anlayış üzerine. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, (JFES) 15/2 (1982): 63-69.
• Akkoyunlu, B. & Kurbanoğlu, S.(2004). Öğretmenlerin bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik inancı üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27/27. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/87821.
• Aküzüm, C. & Gültekin, S. Ö. (2017). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6/12 (2017): 88-107.
• Aldemir, A. (2003). Bilgiye erişimde yeni yaklaşım: bilgi okuryazarlığı. ÜNAK’03: Bilgiye Erişimde Değişen Yollar ve II. Tıbbi Bilgi Yönetimi ve Teknolojileri Sempozyumu, (25-26 Eylül), Ankara.
• Arıkan, R. (2011). Araştırma yöntem ve teknikleri. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ayar, T. (2009). Öğretme-öğrenme sürecinde geribildirim: dördüncü ve beşinci sınıf öğretmen ve öğrencilerinin görüşlerine göre sınıfta geribildirim kullanımının değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aygün, H., Yıldırım, B., & Çakır, O. (2022). Acıpayam ilçesinde Milli Eğitime bağlı okullarda çalışan öğretmenlerde gürültü algısı ve gürültünün dikkat dağınıklığı üzerine etkisinin belirlenmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 12/2 : 165-189.
• Aytekin, H. & Ateş, E. (2021). Eğitim-öğretim sürecinde öğretmenin beden dili. The Journal of Academic Social Science, 100 s.83-101.
• Batar, Y. (2020). İletişim modelleri ışığında dini iletişimin doğası. Mesned İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 11/2 s.417-439.
• Bayraktar, M. F. (2021). İslam eğitiminde öğretmen öğrenci münasebetleri. M.ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Benzer, A. (2015). Türkçe öğretiminde beden dili kullanımının öğrenme ve tutum üzerindeki rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30/1 33-47.
• Buladı, K. (2018). Kur’an’ın sözlü iletişimde öngördüğü dil üslubu. Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4/1 : 21-54.
• Bulunuz, M., Bulunuz, N., Tavşanlı, Ö. F., Orbak, A. Y., vd. (2018). İlkokullarda gürültü kirliliğinin düzeyi, etkileri ve kontrol edilmesine yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Education Journal, 26(3), 661-671. https://doi.org/10.24106/kefdergi.412246
• Cebeci, S. (2003). Öğrenme ve öğretme süreçlerinde dini iletişim. İz Yayıncılık.
• Certel, H. (2008). Din-iletişim ilişkisi ve dini iletişim engelleri. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21/2: 127-158.
• Cüceloğlu, D. (2023). İletişim donanımları. Remzi Kitabevi.
• Çalışkan, Muhittin vd. (2013). Öğretmen adaylarının ideal öğretmen algıları. İlköğretim Online, 12/2 (2013): 575-584.
• Çalışkan, N., Çalışkan, N. F., & Karadağ, E. (2010). Eğitim iletişim ve öğretmenin beden dili. Kök Yayıncılık.
• Çapar, D. & Tomul, E. (2022). Öğretmenlerin sınıfta kullandıkları beden dilleri ve kullanış amaçları. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(5): 41-59.
• Çatal, N. (2019) Sınıf öğretmenlerinin öğrenmeyi öğrenme becerisine ilişkin görüş ve yeterlikleri (Tez No. 586222) [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Çelikkaleli, Ö. & Avcı, R. (2015). Öğretmenlerin empatik eğilimi ve istenmeyen öğrenci davranışları arasındaki ilişki: öğretmenlerin kişilerarası yetkiliğinin rolü. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1/33 : 61-88.
• Çetin, Ş. (2001). İdeal öğretmen üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 149 (2001).
• Çifçi, M. (2001). Dinleme eğitimi ve dinlemeyi etkileyen faktörler. Sosyal Bilimler Dergisi, 2/2.
• Çuhadar, C., Özgür, H., & Akgün, F. (2014). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri ve iletişimci biçimleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, (KEFAD),15(1), 295-311.
• Demiray, U. (ed.) (2013). Etkili iletişim (6.Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dinçel, Ö., Çetin, R., & Berker, S. (2022). Öğretmenlerin empati becerileri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin ilgili literatür bağlamında incelenmesi. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(4), 54-74.
• Dökmen, Ü. (1982). Farklı tür geribildirimlerin (feedback) öğrenmeye etkisi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, (JFES) 15/2 : 71-79.
• Dökmen, Ü. (2021). İletişim çatışmaları ve empati sanatta ve günlük yaşamda. Remzi Kitabevi
• Ergin, A. (2014). Eğitimde etkili iletişim. Anı Yayıncılık.
• Ekinci, C. E. & Burgaz, B. (2009). İstenmeyen öğrenci davranışlarının öğretmen ve okuldan kaynaklanan nedenleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11/22 : 91-111.
• Eraslan, L. (2006). Öğretmenlik mesleğine girişte kamu personeli seçme sınavı (KPSS) yönteminin değerlendirilmesi. Journal of Human Sciences, 8/1.
• Erdem, A. (2011). İletişim sürecinde geri bildirimin önemi ve iletişime katkısı. Erciyes İletişim Dergisi, 1/3.
• Erkan, Z. & Avcı, R. (2014). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri: Mizaç ve karakter özelliklerinin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10/1. https://dergipark.org.tr/en/pub/mersinefd/article/181801.
• Kama, F. & Doğan, S. (2023). Sınıf öğretmenlerinin sınıf içi etkili iletişim becerileri: bir karma yöntem çalışması. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 12/2 : 210-223.
• Geçer, E. (2018). İslam’da bireyler arası iletişim ilkeleri ve günümüz teorilerine yansımaları. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 18/1 : 39-53.
• Gömleksiz, M. N., Kan, A. Ü., & Bozpolat, E. (2013). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığına ilişkin görüşleri. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(18), 71-87.
• Gültekin, M. (2015). İlköğretim öğrencilerinin ideal öğretmen algısı. Journal of Turkish Studies, 725-756. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8624
• Gümrükçüoğlu, S. (2013). Din eğitiminde dil ve iletişim etkinliği olarak dinlenme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 3/5.