Türkiye Türkçesi Ağız Atlasının Önündeki Sorunlar

Year 2010, Issue: 1 - Issue: 1, 15 - 20, 13.07.2016

Ahmet Buran

Abstract

Türkiye Türkçesi ağızlarıyla ilgili olarak ilk yapılan çalışmalar 19. yüzyılın ortalarına kadar uzanır ve ağızlarla ilgili çalışmalar daha çok yabancı araştırmacılar tarafından yapılır. 1940’lı yıllardan sonra yerli araştırmacılar da Türkiye Türkçesi ağızları üzerine çalışmalara ağırlık verir ve günümüze kadar pek çok ağız çalışması ortaya konur. Derleme, inceleme ve karşılaştırma çalışmalarının yanı sıra kimi bilim adamlarının Türkiye Türkçesi ağızlarıyla ilgili genel tasnif çalışmaları da bulunmaktadır. Türkiye Türkçesi ağızlarıyla ilgili olarak günümüze kadar pek çok çalışma yapılmış olmakla birlikte henüz daha “Türkiye Türkçesi Ağız Atlası”nın hazırlanmamış olması önemli bir eksikliktir. Bu makalede öncelikle genel olarak “atlas” konusuna değinilmiş, ağız atlasının bugüne kadar yapılamamış olmasının sebepleri üzerinde durulmuş, Türkiye Türkçesi ağız atlası çalışmalarının önündeki sorunlar irdelenmiş ve ağız atlası hazırlanırken kullanılan çeşitli ölçütler ele alınmıştır.

Keywords

Türkiye Türkçesi ağızları, dil, lehçe, ağız, tasnif, ağız atlası

Problems of the Atlas of Turkey Turkish Dialects

Abstract

The first studies on Turkey Turkish dialects go back till the midst of 19th century and they were done by the foreign researchers. Native researchers tended to study on Turkey Turkish dialects after 1940ies and many studies have been done so far. There are general classification studies as well as compilations, investigations and comparative works. Tough many studies on Turkey Turkish dialects have been done so far, it is an important problem as an atlas of Turkey Turkish dialects has not been prepared. We pointed out the concept of atlas in general, mentioned about why dialect atlas has not been studied so far, emphasized the problems about preparing Turkey Turkish dialects atlas and evaluated several criteria used in the process of dialect atlas preparation.

Keywords

Turkey Turkish dialects, language, accent, dialect, classification, dialect atlas

References

•  BANGUOĞLU Tahsin, Anadolu (ve Rumeli) ağızları, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi C-1, Dergah Yay., Ġstanbul 1977, ss. 132-134.  __________, Türkçenin Grameri, TDK Yay. Ankara 1990.  CAFEROĞLU Ahmet, Anadolu dialektolojisine dair bir deneme, Türk Dili-Belleten, Türk Dil Kurumu Yayınları. Ankara 1946, s. 565.  __________, Die anatolischen und rumelischen Dialekte. PhTF I, 1959, ss. 239-260.  ERCĠLASUN Ahmet Bican, “Doğu Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması”, Türk Kültürü AraĢtırmaları (Prof. Dr. Ġbrahim Kafesoğlu’nun Hatırasına Armağan), XXIII/1- 2, Ankara 1985, ss. 219-223.  GÜLENSOY Tuncer, “Yirmi Dört Oğuz Boyunun Anadolu'daki Ġzleri”, Türk Halkbilim AraĢtırmaları Yıllığı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1979, ss. 73-98.