Boş Zaman Tüketicilerinin Yaşam Kalitesi ve Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Olimpik Kış Festivali Örneği

Year 2025, Volume: 3 Issue: 1, 165 - 190, 30.06.2025

Hayri Akyüz , Erdal Zorba , Mutlu Türkmen

https://doi.org/10.71243/dksbd.1705065

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, boş zaman tüketicilerinin yaşam kalitesi ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek ve yaşam kalitesi ile mutluluğun demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Araştırma, tanımlayıcı (betimsel) ve ilişkisel tarama modeli yöntemleri çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini, Erzurum ilinde düzenlenen Avrupa Gençlik Olimpik Kış Festivali’ne izleyici olarak katılan bireyler oluşturmaktadır. Bu evrenden basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 414 kişi, araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak: “Kişisel Bilgi Formu, Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu (WHOQOL-BREF-TR) ve Oxford Mutluluk Ölçeği Kısa Formu (OMÖ-K)” kullanılmıştır. Veriler, SPSS 23.0 programı ile analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistiklerde frekans, yüzde, ortalama ve standart sapma; değişkenler arası farklılıkların incelenmesinde t-testi ve ANOVA; değişkenler arası ilişkilerin analizinde ise Pearson Korelasyon Testi ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Çoklu karşılaştırmalar için ise Tukey testi uygulanmıştır. Araştırma Bulguları: Katılımcıların yaşam kalitesi ve mutluluk düzeylerinin medeni durum, meslek ve gelir gibi demografik değişkenlere göre anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır. Yaş ile yaşam kalitesi ve mutluluk arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Yaşam kalitesi ölçeğinin (YKÖ) alt boyutları ve toplam puan ortalamaları, mutluluk üzerinde anlamlı bir etki göstermiştir. Regresyon analizine göre, yaşam kalitesi değişkenleri mutluluk düzeyindeki değişimin %45’ini açıklamaktadır. Korelasyon analizinde, YKÖ ile OMÖ-K arasında yüksek düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Sonuç olarak, bireylerin yaşam kalitesi arttıkça mutluluk düzeylerinin de arttığı; yaşam kalitesi alt boyutlarının mutluluk üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Boş zaman tüketicileri , Yaşam Kalitesi , Mutluluk

References

• Abobului, M., Berghea, F., Vlad, V., Balanescu, A., Opris, D., Bojinca, V., Predeteanu, D. And Ionescu, R. (2015). Socio-economical factors that influence the perception of quality of life in patients with osteoporosis. Journal of Medicine and Life, Vol: 8, Special Issue, 109-114.
• Akal-Değirmenci, Ç. (2005). Evde Yaşayan Yaşlı Bireylerin Yaşam Kalitesine Etki Eden Etmenlerin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Akın, H. B. ve Şentürk, E. (2012). Bireylerin mutluluk düzeylerinin ordinal lojistik regresyon analizi ile incelenmesi. Öneri. C. 10. S.37., 183-193.
• Akyüz, H., Yaşartürk, F., Aydın, İ., Zorba, E. ve Türkmen, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin yaşam kalitesi ve mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi.
• Altunışık, R. (2004). Turizmde Pazarlama Stratejileri Turizm İşletmeleri (Birinci Baskı). İstanbul: Değişim Yayınları, 25.
• Annak, B.B. (2005). Sosyal Destek, Sosyal Ağ, Yaşam Kalitesi ve Yaşam Doyumu: Duygu-Durum ve Anksiyete Bozukluğu Tanısı Alan Kişiler ve Düzenli Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastalar Açısından Bir Karşılaştırma, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Argyle, M., Martin, M. and Crossland, J. (1989). Happiness as a function of personality and social encounters. In J. P. Forgas and J. M. Innes (Eds.), Recent advances in social psychology: an international perspective, 189–203, North-Holland: Elsevier.
• Atay, B. (2012). Happiness in East Europe in comparison with Turkey, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydemir, R. E. (2008). Dindarlık ve Mutluluk İlişkisi (İlk Yetişkinlik Dönemi), Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Bayrak, M. (2011). Sporu Bırakmış Profesyonel Futbolcuların Depresyon Düzeylerinin Yaşam Kalitesi Açısından Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Blanchflower, D. G. and Oswald, A. J. (2005). Happiness and the human development index: the paradox of Australia. The Australian Economic Review, 38(3), 307-318.
• Bülbül, Ş. ve Giray, S. (2011). Sosyodemografk özellikler ile mutluluk algısı arasındaki ilişki yapısının analizi. Ege Akademik Bakış, Cilt: 11, Özel Sayı, 113-123.
• Can, A. (2014). Spss ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. (Üçüncü Baskı). Ankara: Pegem Akademisi, 250.
• Chien, L. Y., Lo, L. H., Chen, C.J., Chen, Y.C. (2003). Quality of life among primary caregivers of Taiwanese children with brain tumor. Cancer Nurs, 26:305- 11.
• Chou, Y. C., Lin, L. C., Chang, A. L., Schalock, R. L. (2007). The quality of life of family cregivers of adults with ıntellectual disabilities in Taiwan. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 20:200-10.
• Cicognani, E., Albanasi, C. and Zani, B. (2008). The impact of residential context on adolescents’ subjective well being. Journal of Community and Applied Social Psychology, 18, 558–575.
• Cihangir-Çankaya Z. (2009). Özerklik desteği, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve öznel iyi olma: öz-belirleme kuramı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 23-31.
• Cimete, G., Gencalp, N. S., Keskin, G. (2003). Quality of life and job satisfaction ofnurses. J Nurs Care Qual, 18:151-8.
• Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (2000). Research Methods in Education (5th Edition). London: Routledge Falmer, 3-11.
• Çakıroğlu, A. (2007). Relationship Between Quality of Life and Happiness in Turkey. Master Thesis, Middle East Technical University Institute of Social Sciences, Ankara, 96.
• Çalık, S., & Öktem, T. (2024). Fiziksel egzersiz yapan ve yapmayan lise öğrencilerinin özgüvenleri ile ahlaki olgunluk düzeyleri arasindaki ilişkilerin incelenmesi. The Online Journal of Recreation and Sports, 13(1), 77-85. https://doi.org/10.22282/tojras.1392462
• Çelebi, E. (2016). Yaşlı ve Çocuk Grupları ile Çalışan Psikologlarda Mesleki Tükenmişlik, Psikolojik İyi Oluş ve Yaşam Kalitesi Düzeylerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çetin, L. (2010). Sınıf Öğretmenlerinde Yaşam Kalitesi ve Etkileyen Bazı Faktörler, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme Kuramı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi, 1-33.
• Çirkin, Z. (2015). Gelir ve Mutluluk Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Dilmaç, B. ve Bozgeyikli, H. (2009). Öğretmen adaylarının öznel iyi olma ve karar verme stillerinin incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 171-187.
• Doğan, F. ve Akıncı Çötok, N. (2011). Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 165-172.
• Duran, A. (2016). Okul Yöneticilerinin Mutluluk Düzeylerinin Öz-Yeterlikleriyle İlişkisi (Amasya İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Düzgün, O. (2016). Ortaokulda Görev Yapmakta Olan Öğretmenlerin Mutluluk Düzeyleri ile Sınıf Yönetimi Becerileri Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat, 47-55.
• Erdem, N. ve Ergüney, S. (2005). Koroner arter hastalarında yaşam kalitesinin ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(3).
• Eryılmaz, A. ve Ercan, L. (2011). Öznel iyi oluşun cinsiyet, yaş grupları ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 139-151.
• Fidaner, H., Elbi, H., Fidaner, C., Eser, S. Y., Eser, E. ve Göker, E. (1999a). Psychometric properties of WHOQOL-100 and WHOQOL-BREF. 3P Dergisi, 7(Ek 2), 23-40.
• Fidaner, H., Elbi, H., Fidaner, C., Eser, S. Y., Eser, E. ve Göker, E. (1999b). Measure of quality of life WHOQOL-100 and WHOQOL-Bref. 3P Dergisi, 7(Ek 2), 5-13.
• Gökdemir-Dumludağ, Ö. (2011). Mutluluk ve İktisadi Parametreler Üzerine Bir İnceleme, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 31.
• Gül, T., Karaçar, E., Kement, Ü., Mert Paslı, M., Yayla, Ö., Erol, E., Göker, G. (2014). Rekreasyona Giriş (Birinci Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık, 50-165.
• Gönen, M., Ceyhan, M. A., Çakır, Z., Zorba, E., & Coşkuntürk, O. S. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin rekreasyon alanı kullanımlarına ilişkin engel ve tercihleri. The Online Journal of Recreation and Sports, 11(4), 59-76. https://dergipark.org.tr/en/pub/tojras/article/1182149
• Gülcan, A. (2014). Genç Yetişkinlerde İyimserliğin Mutluluk ve Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gülmez, H. (2013). Çalışanların yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 7(4), 74-82.
• Habibzadeh, S. and Allahvirdiyani, K. (2011). Effects of economic and non economic factors on happiness on primary school teachers and Urmia University professors. Social and Behavioral Sciences, 30, 2050-2051.
• Haller, M. and Hadler, M. (2006). How social relations and structures can produce happiness and unhappiness: An internatıonal comparative analysis. Social Indicators Research, 75, 169–216.
• Hayo, B. and Seifert, W. (2003). Subjective economic well-being in Eastern Europe. Journal of Economic Psychology, 24, 329–348.
• Hills, P. and Argyle, M. (2002). The oxford happiness questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 33, 1073-1082.
• Hollar, D. (2003). A holistic theoretical model for examining welfare reform: Quality of life. Public Administration Review, 63(1), 90-99.
• İnternet: http://www.webcitation.org/query?url=https%3A%2F%2Fsedatsen.files.wordpress.com%2F2015%2F02%2Fbilim4.pdf&date=2018-11-27 adresinden 11 Ekim 2017’ de alınmıştır.
• Kangal, A. (2013). Mutluluk üzerinde kavramsal bir değerlendirme ve Türk hanehalkı için bazı sonuçlar. Electronic Journal of Social Sciences, 12(44), 214-233.
• Karaküçük, S. (1995). Rekreasyon, Boş Zaman Değerlendirme, Kavram, Kapsam ve Bir Araştırma. Anakara: Seren Matbaacılık Yayınları, 5-55.
• Kaya, M. ve Piyal, B. (2004). Ankara’da 112 acil yardım hizmetlerinde çalışan personelin öznel yaşam kalitelerinin sosyo-demografik özellikler yönünden yaşam kalitesi ait alanlarına göre değerlendirilmesi. 1. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu, Özet Kitabı. İzmir: s. 61.
• Keskinoğlu, P. (2010, 25-27 Mart). Yaşam kalitesini etkileyen nedenler. 3. Ulusal Sağlıkta Yaşam Kalitesi Kongresinde sunuldu, İzmir.
• Kılbaş, Ş. (2010). Rekreasyon Boş Zamanı Değerlendirme Ankara: Gazi Kitabevi, 5-25.
• Kızılırmak, M. (2014). Hastanede Çalışan Hemşirelerin Depresyon ve Yaşam Kalitesi Düzeylerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kousha, M. and Mohseni, N. (2000). Are Iranians happy? A comparative study between Iran and the United States. Social Indicators Research, 52(3), 259-289.
• Kowaltowski, D. C. C. K., Gomes da Silva, V., Pina, S. A. M. G., Labaki, L. C., Ruschel, R. C., Moreira, D. C. (2006). Quality of life and sustainability ıssues as seen by the population of low-ıncome housing in the region of campinas, Brazil. Habitat International, 30, 1100-1114.
• Lee, G. R., Seccombe, K. and Shedan, C. L. (1991). Marital status and personal happiness: An analysis of trend data. Journal of Marriage and Family, 53(4), 839-844.
• Lerner, D. J., Levine, S., Malspeis, S., D’Agostino, R. B. (1994). Job strain and health-related quality of life in a national sample. Am J Public Health, 84:1580-5.
• Lucas, R. E. and Gohm, C. L. (2000). Culture and Subjective Well-Being. Ed: Diener and Eunkook M. Suh, editors. The MIT Press, 112.
• Mahon, N. E., Yarcheski, A. and Yarcheski T. J. (2005). Happiness as related to gender and health in early adolescents. Clinical Nursing Research, 14(2), 175–190.
• Michalos, A. C., Thommasen, H. V., Read, R., Anderson, N. and Zumbo, B. D. (2005). Determinants of health and the quality of life in the bella coola valley. Social Indicators Research, 72, 1-50.
• Muehrer, R. J. and Becker, B. N. (2005). Life after transplantation: New transitions in quality of life and psychological distress. Seminars in Dialysis, 18(2), 124–131. Musaoğlu, Z. (2008). Trakya Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Sağlıkla İlintili Yaşam Kalitesi, Uzmanlık Tezi, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Edirne.
• Oliver, M. (1997). WHOQOL-Bref. University of Washington Seattle, United States of America, United States Version, 5-31.
• Özer, B., Gelen, İ. ve Öcal, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin boş zaman değerlendirme alışkanlıklarının günlük problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 235-257.
• Rasmussen, M. and Laumann, K. (2014). The role of exerciseduring adolescence on adult happiness and mood. Leisure Studies, 33(4), 341-356.
• Reisoğlu, S. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Öznel İyi Oluşlarını Yordamada Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Mizah Tarzları ve Duygusal Zekânın Rolü, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everthing, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
• Selim, S. (2008). Life satisfaction and happiness in Turkey. Soc Indic Res, 88,531–562.
• Şaşmaz, Ş. C. (2016). Çocuğu Olan Evli ve Evli Olmayan Bireylerin Psikolojik Sağlamlık ve Mutluluk Düzeylerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şentürk, E. (2011). Mutluluk Düzeyinin Sosyo-Demografik Özelliklerle Lojistik Regresyon Analiz Aracılığıyla İncelenmesi ve Türkiye İçin Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tingaz, O. E. (2013). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği ile Bazı Öğretmen Adaylarının Duygusal Zekâ ve Mutluluklarının Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tuzgöl-Dost, M. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Öznel İyi Oluş Düzeyleri, Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Wang, X., Matsuda, N., Ma, H. and Shinfuku, N. (2000). Comparative study of quality of life between the Chinese and Japanese adolescent populations. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 54,147-152.
• Yetim, G. (2014). Boş Zaman İlgileniminin Boş Zaman Tatmini ve Sadakati Üzerine Etkisi: Eskişehir’ deki Fitnes Merkezleri Üzerine Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yel, K., Şencan, D., Güzel, S., & Erkılıç, A. O. (2024). Physical activity, nutrition, and healthy living. International Journal of Health, Exercise, and Sport Sciences (IJOSS), 1(3), 15-28. https://www.ijoss.org/Archive/ijoss-Volume1-issue3-02.pdf
• Yıldırım, A. (2006). The importance of patient satisfaction and health-related quality of life after renal transplantation. Transplantation Proceedings, 38, 2831-2834.
• Yıldırım, A., Lüleci, E., Öğütmen, B., Hülya, G., Oğuz, D., Metin, A., Cetin, Ö., Akoğlu E. (2004). İstanbul’da kamu ve üniversite hastanelerine başvuran diyabet hastalarının yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi. 1. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumunda Sunulan Poster, İzmir.