KÜLTÜRLERARASI HEMŞİRELİK VE KADIN SAĞLIĞINA YANSIMALARI

Year 2024, Volume: 6 Issue: 3, 141 - 152, 31.10.2024

Melike Nur Sönmez , Seda Karaçay Yıkar , Evşen Nazik

Abstract

Kültür, üzerine çok çeşitli tanımlamaların yapıldığı bir kavramdır. Genel olarak ifadelendirilecek olursa; yazılı olmayan kurallar içeren, nesilden nesle aktarılan, aynı zamanda etkilediği süreçten etkilen, dinamik bir kavramdır. Bölgeler arası farklılıklar ve ülkeler arası nüfus hareketliliğinin göz ardı edilemeyecek kadar olması, kültürel çeşitlikle sonuçlanmaktadır. Yaşam biçimimiz olan kültür, bizi her anlamda etkilemektedir. Bu açıdan sağlıkla da yakından ilgilidir. Bu konuda ilgili pek çok uzman tarafından kültür temelli etkin bakımın hemşireler tarafından sunulabilmesi için uygulamada kolaylık sağlayacak teoriler öne sürülerek, modeller geliştirilmiştir. Bunlardan biri de 'Kültürel Bakımda Farklılık ve Benzerlikler Teorisi'dir. Teori, insanı zaman içerisinde çeşitlenmiş toplumsal öğretiler ve kendi deneyimleri sonucu öğrendiklerinin çerçevesinde, yetişmiş olduğu çevreden koparılmadan, bu doğrultuda bakımın verilmesini hedeflemektedir. Bu derlemenin amacı kültürlerarası hemşirelik kavramlarını, modellerini değerlendirmek ve Madeline Leınınger’in Kültürel Bakımda Farklılık ve Benzerlikler Teorisi’ni ve kadın sağlığına yansımalarını ayrıntılı olarak incelemektir.

Keywords

Kültürlerarası Hemşirelik, Madeline Leininger, Bakım, Teori, Kadın Sağlığı

Ethical Statement

Derleme olduğu için etik kurul onayı alınmamıştır.

CROSS-CULTURAL NURSING AND ITS REFLECTIONS ON WOMEN'S HEALTH

Abstract

Culture is a concept on which various definitions are made. In general terms, it is a dynamic concept that includes unwritten rules, is transmitted from generation to generation, and at the same time is affected by the process it affects. Differences between regions and population mobility between countries, which cannot be ignored, result in cultural diversity. Culture, which is our way of life, affects us in every sense. In this respect, it is also closely related to health. Many experts in this field have theorized and developed models to facilitate the implementation of effective culture-based care by nurses. One of these is the 'Theory of Differences and Similarities in Cultural Care'. The theory aims to care for people within the framework of what they have learned as a result of their own experiences and social teachings that have diversified over time, without detaching them from the environment in which they have grown up. The aim of this review is to evaluate intercultural nursing concepts and models and to examine Madeline Leininger's Theory of Difference and Similarities in Cultural Care and its reflections on women's health in detail.

Keywords

Transcultural Nursing, Madeline Leininger, Care, Theory, Women's Health

References

• 1. Abbas NK. Hemşirelik Öğrencilerinin Kültürel Farkındalık Ve Kültürlerarası Duyarlılık Düzeylerinin İncelenmesi. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Master's Thesis, 2023.
• 2. Tanrıverdi G. Hemşirelerde kültürel yeterliliği geliştirmeye yönelik yaklaşım ve öneriler. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2017; 25(3): 227-236.
• 3. Başli M, Bekar M, Civelek İ. Kültürlerarası Hemşirelikte Kullanılan Modeller Ve ‘‘Kültürel Yeterlilik Süreci Modeli’’ni Anlamak. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2018; 1(1): 18-24.
• 4. Tortumluoğlu G. Transkültürel hemşirelik ve kültürel bakim modeli örnekleri. CÜ Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004; 8(2): 47-57.
• 5. Tanrıverdi S, Soylemez N, Dilekci C. Türkiye'deki Mültecilere Transkültürel Hemşirelik Yaklaşımı. Annals of Health Sciences Research. 2018; 7(1): 40-44.
• 6. Deniz T. Uluslar arasi göç sorunu perspektifinde Türkiye. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2014; 181(181): 175-204.
• 7. Tanrıverdi G, Seviğ Ü, Özcan A, Karaca Sivrikaya S. Bölüm II: Hemşirelik Ve Kültür, Bölüm III: Kültürlerarası Hemşirelik. Tanrıverdi G, Seviğ Ü (Eds.). Kültürlerarası Hemşirelik. İstanbul, İstanbul Tıp Kitabevi; 2012: 81-86, 163-211.
• 8. Türk Dil Kurumu (TDK). Eğitim terimleri sözlüğü. Kültür. Çevrimiçi Online Adres: https://sozluk.gov.tr/.Erişim Tarihi: 09.04.2024
• 9. Öztürk E, Öztaş D. Transkültürel hemşirelik. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi. 2012; 1(1): 293-300.
• 10. Bolsoy N, Sevil Ü. Sağlik-hastalik ve kültür etkileşimi. Anadolu hemşirelik ve sağlık bilimleri dergisi. 2006; 9(3): 78-87.
• 11. Soyanıt Ş, Altay B. Madeleıne Leınınger: Kültürel Bakımda Çeşitlilik Ve Evrensellik Teorisi. Tanrıverdi G (Ed.). 6. Ulusal 3. Uluslararası Kültürlerarası Hemşirelik Kongresi Bildiriler Kitabı https://toad.halileksi.net/wp-content/uploads/2022/12/kulturlerarasi-iletisim-kaygisi-olcegi-23171-toad.pdf. Erişim Tarihi: 05.02.2024
• 12. Temel AB. Kültürlerarasi (çok kültürlü) hemşirelik eğitimi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2008; 11(2): 92-101.
• 13. Nazan TUNA. Kültürlerarası hemşirelik ve etik. Turkiye Klinikleri J Public Health Nurs-Special Topics. 2015; 1(3): 7-13.
• 14. Tanrıverdi G. Madeleine M. Leininger: Kültürel Bakımda Farklılıklar ve Benzerlikler Teorisi. Karadağ A, Çalışkan N, Göçmen Baykara Z (Eds). Hemşirelik Teorileri ve Modelleri. İstanbul, Akademi Basın ve Yayıncılık; 2017.
• 15. Berber MA, Oskay Ü. Perinatolojiye Özgü Transkültürel Hemşirelik Modelleri. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2019; 2(2): 45-50.
• 16. Purnell L. Update: The Purnell theory and model for culturally competent Health care. Journal of Transcultural Nursing. 2019; 30(2): 98-105.
• 17. Giger JN, Haddad L. Transcultural nursing-e-book: Assessment and intervention. Elsevier Health Sciences. 2020.
• 18. Giger JN, Davidhizar R. The Giger and Davidhizar transcultural assessment model. Journal of Transcultural Nursing. 2002; 13(3): 185-188.
• 19. Bıyıklı K. Kültürlerarası Hemşirelik Teori ve Modellerinin Araştırmada Kullanımı: Bir Meta Analiz Çalışması. Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, Kayseri, 2022.
• 20. Özsezer G, Yıldırım Y, Türeyen A. Demans Tanısı Olan Budist Bir Kadın Hastanın Leininger’ın Gündoğumu Modeli ile Kültürel Değerlendirilmesi. Humanistic Perspective. 2022; 4(3): 641-657.
• 21. McFarland MR, Wehbe-Alamah HB. Leininger’s theory of culture care diversity and universality: An over view with a historical retrospective and a view toward the future. Journal of Transcultural Nursing. 2019; 30(6): 540-557.
• 22. Soylu Z, Ergöz SZ, Yağcan H, Bilgiç D, Tokat MA. Leininger Kültür Bakımı Çeşitliliği Evrenselliği Teorisine Dayalı Göçmen Gebe Okulları. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2023; 9(Özel Sayı-1): 49-55.
• 23. Hotun Şahin N, Onat Bayram G. Avcı D. Kültürlere duyarlı yaklaşım: transkültürel hemşirelik. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2009; 6(1): 2-7.
• 24. Dığrak E. Kültürel yeterlilik eğitim programının hemşirelik öğrencilerinin kültürel yeterliliğine etkisi. Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, Ankara, 2020.
• 25. Çevik A, Alan S. Doğum sonu dönemde yapılan geleneksel uygulamalar. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2020; 10(1): 14-22.