HORASAN SUFÎLERİ

Year 2021, Issue: 14, 47 - 66, 31.01.2021

Nimet Yıldırım

Abstract

“Güneşin doğduğu yer, güneş ülkesi” anlamındaki Horasan adı; Sasanîler zamanında ortaya çıkmış ve yaygınlaşmıştır. Horasan, tarihte İran’ın kuzeydoğusunda yer alan çok geniş bir coğrafî bölge-nin adıydı. Günümüzde bölgenin topraklarının en geniş kısmı İran’ın elindedir. İdari merkezi aynı zamanda dinî bir merkez olan Meşhed’tir. Horasan, klasik çağlarda çok eski devirlerden beri tasavvufun ortaya çıkışı ve gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Horasan tasavvufu, Anadolu'nun İslamlaşmasında da son derece önemli rol oy-namıştır.
Horasan, tasavvuf tarihi açısından da önemli bir konuma sahip-tir. Fetihlerden kısa bir süre sonra Belh, Nîşâbur ve Merv şehirlerinde ortaya çıkan ilk tasavvufî hareket yaygınlık kazanmıştır. Bölgenin en ünlü sufî önderleri arasında ilk sıralarda yer alan Muhammed b. Kerrâm, Hekîm Tirmizî, Ebu’l-Abbâs Seyyarî ve Ebu’l-Hasan-i Hara-kanî bu makalenin konusudur. Makale Abdulhüseyn-i Zerrînkûb’un Costucû Der Tasavvuf-i Îrân adlı eserinin bir bölümü olarak Türkçe’ye çevrilmiş bazı bölümlere eklemeler yapılarak oluşturulmuştur.

Keywords

tasavvuf, sufi, İran

References

• Govherîn, Seyyid Sâdık, Ferheng-i Luğat ve Tâ‘bîrât-i Mesnevî, Tahran 1362 hş.
• Govherîn, Seyyid Sâdık, Şerh-i Istılâhât-i Tasavvuf, Tahran 1388 hş.
• Kutlu, Sönmez “Muhammed b. Kerrâm” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XXX, 549-550.
• Öngören, Reşat, “Seyyarî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XXXVII, 39-40.
• Uludağ, Süleyman, “Harakānî” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedi-si, XVI, 93-94.
• Zerrînkûb, Abdulhuseyn, Costucû Der Tasavvuf-i Îrân, Tahran 1357 hş., s. 47-60.