A Short History of Taxonomy and Our the First Taxonomy Book

Yıl 2013, Sayı: 4, 31 - 49, 01.12.2013

Mehtap Bağlıoğlu

Öz

Tasnîf-i Hayvânât means taxonomy which is interested in classifi cation of the animals. Taxonomy is a discipline which separates animals to the * Arş. Gör., Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı, 06110 Dışkapı/Ankara, e-posta: [e-mail] categories taking into consideration of relationships between them, researches on classifi cation with the appropriate and real names of them. In this article, it is aimed to introduce our the fi rst book on animal taxonomy Mebâdî-i Tasnîf-i Hayvânât (Classifi cation Élémentairé Des Animaux) which is written by Ali Vehbi Türküstün, who is known with his important studies in the fi eld of zoology in our country, one of the Directors of Animal Institution, Dârülfünûn Zoology Instructor, printed at Sabra Printing House in Beyrouth in 1333/1917 and emphasized the history of taxonomy and its importance for zoology and veterinary medicine

Anahtar Kelimeler

Ali Vehbi Türküstün, Mebâdî-i Tasnîf-i Hayvânât, taxonomy, history of science, veterinary medicine

TAKSONOMİNİN KISA TARİHÇESİ ve İLK HAYVAN TAKSONOMİSİ KİTABIMIZ: MEBÂDÎ-İ TASNÎF-İ HAYVÂNÂ

Öz

Tasnîf-i Hayvânât, hayvanların sınıfl andırılması ile ilgilenen bilim dalı, taksonomi anlamına gelmektedir. Taksonomi; organizmaların, aralarındaki ilişkiler dikkate alınarak belirli kategorilere (taxa) ayrılması, uygun ve gerçek adlar verilerek sırasıyla sınıfl andırılmasını araştıran bilim dalıdır. Bu makalede, ülkemizde zooloji alanındaki önemli çalışmalarıyla tanınmış, Dârülfünûn Hayvânât Muallimi, Hayvânât Enstitüsü Müdürlerinden Ali Vehbi Türküstün’ün Beyrut Mekteb-i Tıbbiyesi Hayvânât Muallimi iken kaleme aldığı, 1333/1917’de Beyrut’taki Sabra Matbaası’nda basılmış, ilk hayvan taksonomisi kitabımız Mebâdî-i Tasnîf-i Hayvânât (Classifi cation Élémentairé Des Animaux) adlı eserinin tanıtılarak taksonominin tarihçesi ile zooloji ve veteriner hekimliği açısından öneminin vurgulanması amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Ali Vehbi Türküstün, Mebâdî-i Tasnîf-i Hayvânât, taksonomi, bilim tarihi, veteriner hekimliği

Kaynakça

• Anonim (2011). Redhouse Sözlüğü. Türkçe/Osmanlıca-İngilizce. Sev Matbaacılık ve Yayıncılık Eğitim Ticaret A.Ş. 19. Baskı, İstanbul.
• Ayverdi, İlhan (2011). Asırlar Boyu Tarihi Seyri İçinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük Kubbealtı Lugatı. Kubbealtı İktisadi İşletmesi, 4. Baskı, İstanbul.
• Cockrum, E. Lendell and McCauley William J (1966). Zoology. W. B. Saunders Company, Third Edition, Philedelphia and London.
• Demirsoy, Ali (1995). Yaşamın Temel Kuralları. Genel Biyoloji/Genel Zooloji. Cilt-I, Kısım-I. Meteksan A.Ş. Baskı Tesisleri, 6. Baskı, Ankara.
• Devellioğlu, Ferit (2011). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Aydın Kitabevi Ya- yınları, 28. Baskı, İstanbul.
• Dölen, Emre (2009). Türkiye Üniversite Tarihi-1: Osmanlı Döneminde Darülfünun (1863-1922). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul.
• Geldiay Remzi ve Geldiay Semahat (1970). Genel Zooloji I. Bornova Birlik Matba- ası, İzmir. 
• İshakoğlu, Sevtap (1998). 1900-1946 Yılları Arasında Darülfünun ve İstanbul Üniver- sitesi Fen Fakültesi’nde Botanik, Zooloji ve Jeoloji Eğitimi. Osmanlı Bilimi Araştır- maları, cilt II, s. 319-348.
• İhsanoğlu. Ekmeleddin. (1999). Suriye’de Modern Osmanlı Sağlık Müesseseleri, Hasta- haneler ve Şam Tıp Fakültesi. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, VII. Dizi- Sayı 183.
• İhsanoğlu. Ekmeleddin. (1999). Suriye’de Modern Osmanlı Sağlık Müesseseleri, Hasta- haneler ve Şam Tıp Fakültesi. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, VII. Dizi- Sayı 183, resim:28.
• Mayr, Ernst (1979). Sistematik Zoolojinin Prensipleri. Çeviren: Niyazi Lodos. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No 298. Ege Üniversitesi Matbaası.
• Milne Lorus J, Milne Margery. Animal Life. Prentice-Hall, INC, Englewood Cliffs, third edition, New Jersey.
• Özkan, Muhlis (1988). Taksonominin Prensipleri. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları No:45, Fen Kesimi Yayınları No: 15, Biyoloji Bölümü Yayın- ları No: 8, Fen-Edebiyat Fakültesi Ofset Tesisleri, Erzurum.
• Şahin, Yalçın (2000). Hayvan Sistematiği. Bilim Teknik Yayınevi. Yayın No: 052 (Os- mangazi Üniversitesi Yayınları), 1. Basım, Eskişehir.
• Şemseddin Sami (2011). Kâmûs-ı Türkî. Kapı Yayınları, 5. Basım, İstanbul.
• Tanyolaç, Jülide ve Tanyolaç, Turgut (2008). Genel Zooloji. Hatiboğlu Yayınevi, 7. Basım, Ankara.
• Tolunay, Mithat Ali. (1960). Genel Zooloji. Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Yayın- ları, Um.91-Zooloji: 3. Şirketi Mürettibiye Basımevi, 3. Baskı, İstanbul, s. 3.
• Veteriner Hekimliği Terimleri Çalışma Grubu (2009). Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu, Ankara.
• Yalvaç, Suavi (1977). Zooloji’ye Giriş. Atatürk Üniversitesi Yayınları No:520, Fen Fakültesi Yayınları No: 88, Ders Kitapları Serisi No: 88, Atatürk Üniversitesi Basımevi, 3. Basım, Erzurum.