ÇANAKKALE YÖRESİNDE KUVATERNER KIYI OYNAMALARI

Year 1987, Volume: 31 Issue: 1-2, 179 - 187, 01.01.1987

Oğuz Erol

Abstract

Miyosen-Pliyosen süresince Paratetis'e bağlı denizel acısu ve karasal çökellerin içinde biriktiği bir totullanma oluğu halindeki Çanakkale Yöresinin Kuvaterner içindeki gelişimi dört evrede özetlenebilir: 1 En alt Pleyistoende yöre Paratetis sistemine bağlı bir acısu denizi uzantısı ile kaplıdır. Boğazın kuzey ucunda Gelibolu'daki Çavda depoları ve Çardak yakınındaki bazı depolar bu evreye aittir. 2 Yörede Alt Pleyistosene ait denizel depolar saptanamamıştır. Bu evrede Marmara'ya yönelik bir vadinin 100 ve 80 metrelik akarsu sekileri ve onların depoları oluşmuştur. 3 Orta-Üst Pleyistosende Akdeniz yöreye erişmiş, buzularası çağlarda boğazı kaplamış, buzul çağlarında bu bağlantı kopmuştur. 60 m., 35 m. Tireniyen, 15 m. Esas ve 8m. Geç Monastriyen denizel sekileri ve depolan bu evrenin eseridir. 4 Son Würm regresyonundan itibaren başlayan Versiliyen transgresyonu boğazı yeniden kaplamıştır. Trova ve Geyikli çevresinde alüvyonlarda yapılan sondajlar bu transgresyonun gelişimi hakkında ilginç yeni bilgiler sağlamıştır.

QUATERNARY SEA-LEVEL CHANGES İN THE DARDANELLES AREA

Abstract

Geomorphological evolution of the Çanakkale Dardanelles Area, has been occured in several cycles since the regression of the sea Paratethys from the area at the end of Miocene. The dominant factor in this evolution was the fluvial system which had directed from the Kazdağı Chain in the south towards the Marmara Basin in the north during the period of lower Pliocene-middle Pleistocene. Pleistocene. After the middle Pleistocene the Mediterranean Sea had invaded the Dardanelles Area and consequently the drainage had directed towards the Aegean Sea with a series of river captures. Thecaptures were principally happened during the uppr Pleistocene glacial regressions, and the marine and those connected fluvial terraces have been develöped at along the both sides of the Strait of Dardanelles during the interglacial transgressions.

References

• Ardel, A. 1957 Trakyanın jeomorfolojisi.' Tür k Coğrafya Derg. 17:152- 158. istanbul.
• Erol, O. 1976 a. Çuaternary shoreline changes on the Anatolian Coasts of the Aegean Sea and related problems. Changement des lignes de rivage auaternaire sur la cote anatolienne de la mer Egee et problemes Kes (R). Bull; Soc. Geol. France 18.2:459-468, Coll. Intern.
• CNRS Paris. No 244:263-272. Paris.
• Erol, O., İnal, A. 1980 b. Çanakkale yöresi Karacaviran köyü çevresindeki Kuvaterner depoları ve denizel fosilleri. Çuaternary deposits and marine fossils at the north of the Karacaviran Village in the Dardanelles Area, Turkey (Summary). Jeomorfoloji Derg. 9:1-35. Ankara.
• Erol, O. 1981 Çanakkale yöresi güney kesiminin jeomorfolojisi. Erol, O. (Ed.) Biga Yarımadası batı ve güney kıyı kesiminin jeomorfolojisi. M.T.A. Rapor. Ankara. (Yayınlanmamıştır).
• Erol, O. 1981 Türkiye denizel Kuvaternerine ait bazı problemler ve G. RUGGİERFni n '''İtalya dûnizel Kuvaterneri için yeni stratigrafik şema"sı ile bir karşılaştırma. Some problems of the marine Çuaternary of Turkey, ih respect to the "New stratigraphic scheme for the marine Quaternary of Italy " by G. RUGGlER l (1979). Coğr. Araşt. Derg. 10:1-14. Ankara.
• Erol, O. 1981 Neotectonic and geomorphologic evolution of Turkey. Zeitschrift für Geomorphologie. N.F. Suppl. Bd. 40:193-211. BerlinStuttgart.
• Erol, O. 1981 Occurrences of the marine Çjuaternary formations in Turkey. Geologie Mediterrannee. Numero Special: 53-69. Erol. O. 1982 Türkiye'de orta Pleyistosen genç tektonik hareketlerin önemini vurgulayan yeni gözlemler. Observations on the importance of the middle Pleistocene neotectonic movements in Turkey (Abst.). Türkiye Jeoloji Kurultayı. Özetler: 114. Ankara.
• Erol, O. 1982 Batı Anadolu genç tektoniğinin jeomorfolojik sonuçları. Türkiye Jeoloji Kurultayı 1982. Batı Anadolu'nun genç tektoniği ve volkanizması paneli. Türkiye Jeoloji Kurumu Yayını: 15-21. Ankara.
• Fairbridge, R.W. 1972. Çuaternary shoreline problems at Inqua 1969. Quaternaria 15.1:1-17.
• Fedorov, P.V. 1977 Correlation scheme of the Pleistocene of the Pontocaspian, Mediterranean and Russian Plain. 10 th Inqua Congr. Abstracts: 134. Birmingham. Fedorov, P.V. 1978 The Ponto-Caspian Pleistocene. Acad. of Sci. of the USSR. Order of the Red Banner of Labour Geol. Inst. Moskva.
• Gillet, G. 1957 Contribution a Vhistoire du bassin euxinique et mediterraneen au Neogen et au Çuaternaire. Bili. srv. Carte geol. Alc. Lorr. 10.2:49-
• Göçmen, K. 1976 Aşağı Meriç vadisi taşkın ovası ve deltasının alüvyal jeomorfolojisi. Alluvial geomorphology of the Lower Meriç Valley Flood Plain and its Delta (Thrace, Turkey). -İstanbul Univ. Coğrafya Enst. Yay. 80. 364 s.-îstanbul.
• Kayan, t, Kraft, J.G., Erol, O. 1980 Truva doğal çevresinin son 15000 yıldaki değişmeleri. Bilim Teknik 155:8-13. Ankara.
• Kayan, I. , Kraft, J.C., Erol, O. 1982 Trova (Çanakkale) çevresinde Holosen transgresyonu. TÜBİTA K 7. Bilim Kong. Yerbilimleri Seks.: 237-250. Ankara.
• Kraft, J.C., Kayan, I. , Erol, O. 1980 Geographic reconstructions in the environs of ancient Troy. Science 209. 4458:776-782.
• Kraft, j.C , Kayan, I. , Erol, O. 1982 Geology and paleogeographic reconstructions in the vicinity of Troy. in RAPP G. Jr-GIFFORD J. (Ed.) Troy. Supplementary Monograph 4:11—42. Princeton University Press.
• Taner, G. 1977 Gelibolu Yarımadası Neojen formsyonları ile Bakuniyen mollusca faunasının incelenmesi. Ank. Üni. Fen Fak. Doçentlik Tezi. 66 s. Ankara. (Teksirdir).
• Taner, G. 1978 Gelibolu Yarımadası Neojen stratigrafisi. Türk. Jeol.
• Kur. 32. Bil . ve Tekn. Kurult. Bildiri özetleri: 29-30. Ankara
• Yalçınlar, I. 1949 a. İstanbul civarı ve Kocaeli Yarımadasının jeomorfolojisi hakkında notlar. Notes sur la geomorphologie des environ d'îstanbul et de la presquile de Kocaeli. TJK B 2.1:134-143. Ankara.
• Yalçınlar, I. 1949 b. Çanakkale Boğazı civarının jeomorfolojisi üzerine müşahedeler. Observations sur la geomorphologie des environs du Dardanelles. TCD 6-8. 11-12:129-138. İstanbul.