Hüseyindede Tepesi'nde Bulunan İkinci Kabartmalı Vazoya Ait Yeni Bir Müzisyen

Year 2002, Volume: 42 Issue: 1-2, 1 - 7, 01.01.2002

Tayfun Yıldırım

Abstract

Çorum/Sungurlu İlçesine bağlı Yörüklü Beldesi'nin güneybatısında yeralan Hüseyindede Tepesi, 2000 Yılı kazı sezonunda, bazı yeni kabartmalı vazo parçaları bulunmuştur. Önceki yıllarda ele geçen İnandıktepe-Bitik grubuna ait büyük vazo'nun en üst frizine ait olduğu anlaşılan parçada, bir müzisyen betimlenmiştir. Müzisyen, saz çalan bir erkeği temsil etmektedir. Sazcının en yakın paralelleri İnandıktepe, Boğazköy, Eskiyapar ve Alişar'da ele geçen Eski Hitit kabartmalı vazolarında görülmektedir. Sazlar, Hitit mabet müziğinin, kült törenlerinin ve günlük eğlencelerin popüler enstrümanıdır. Yazılı belgelere göre bu enstrümanla birlikte hem dans ediliyor hem de şarkı söyleniyordu. Anadolu tasvir sanatında ilk kez Eski Hitit Döneminde ortaya çıkan saz ve sazcı tasvirleri, varlıklarını Hitit imparatorluk Çağı, Geç Hitit ve Urartu Döneminde de sürdürmüşlerdir. Hüseyindede kabartmalı vazolarında betimlenen sazcılar, Eski Hitit Krallık Çağı'nın ilk dönemini I.Hattuşili zamanı temsil eden görsel sanat anlayışına, yeni katkılar sağlamaktadır.

A New Musician Belonging to the Second Relief Vase Discovered at Hüseyindede Tepesi

Abstract

Some new sherds of the relief vase belonging to the Early Hittite Period were discovered at Hüseyindede Tepesi, which is located in the northwest of Corum/Sungurlu and southwest of the town of Yoruklu. A musician was depicted on the top frieze of a piece of a vase belonging to Inandiktepe-Bitik group. The musician represents a man playing the lute. The lutanist holds the lute with the left hand and plays it with the right at chest level. Strings of the lute are not shown. The lute has a small, rounded body sound box. The first known examples of early Anatolian lutes are depicted on the relief and painted vases. The musicians playing lute ar e documented on the relief vases from İnandıktepe, Boğazköy, Eskiyapar and Alişar. The lutes were the most popular instruments of daily entertainments, religious ceremonies and Hittite temple music. Though the Hittite meaning is unknown, it has been thought that the Sumerian c ı s TIBULA in the Hittite cuneiform texts represent the lute. According to the texts, dancing and singing were accompanied with this instrument. in Anatolian representational art, the descriptions of the lutes and lute players that were first seen during the early Hittite period, kept their existance in Hittite Emperial Age, Neo Hittite and Urartian period as well. The lute players who were depicted on the Hüseyindede relief vases provide a new point ofview to the visual arts that represent the early period i.e. the period of Hattusili I of Early Hittite Kingdom Age.

References

• Hititlerde Şarkı, Müzik ve Dans, Hitit Çağında Anadolu'da Üzüm ve Şarap. Ankara.
• "Sadberk Hanım Müzesi'ndeki Bir Urartu Kemeri Üzerine Gözlemler", PALMET II, Sadberk Hanım Müzesi Yıllığı, İstanbul, s.51-60.
• Die Hethiter. Die Kunst Anatoliens vom Ende des 3. BiszumAnfang des l.Jhs.v.Chr. Münich.
• Die Reliefkeramik von Boğazköy, Grabungskampagnen 1906-1912. 1931-1939. 1952- 1978. Boğazköy-Hattuşa XIII. Berlin.
• "Früheste Abbildungen von Lautenspielern in der althethitischen Glyptik", Documentum Asiae Minoris Antiquae. Festschrift H.Otten. Edit by E.Neu, C.Rüster. Wiesbadenl988,s.51-58.
• Glyptik aus dem Stadtgebiet von Boğazköy, Grabungskampagnen 1931-1939, 1952-1978. BoğazköyHattuşa XIV. Berlin.
• "Laute. B. Archâologisch"Reallexikon der Assyriologie VI, s.515-517.
• "The Lute in Ancient Mezopotamia" Music and Civilization. Edit by. T.C.Mitchell, (The British Museum Yearbook 4), s.13-23.
• " Musik A III, Bei den Hethitern", Reallexikon der Assyriologie , Band VIII, 7./8. Lieferung, MusikMythologie, Berlin, s.483-488.
• Eski Önasya ve Mısır'da Müzik. İstanbul
• "Yörüklü / Hüseyindede Kurtarma Kazısı", IX. Müze Kurtarma Kazıları Semineri. (27 - 29 Nisan 1998 - Antalya,s.l89-192.
• Laute. A. Philologisch.", Reallexikon der Assyriologie VI, s .512-515.
• A Lute Player from Samsat", Hittite and Other Anatolian and Near Eastern Studies in Honour of Sedat Alp. Festschrift für S Alp.,, s.419-421.
• Inandıktepe. Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi. Ankara
• "Musical Terminology in Hittite Texts", Orientalia Varsoviensia I, s.23-30.
• "Eine althethitische Reliefvase von Hüseyindede Tepesi", İstanbuler Mitteilungen L, 61-81 ff.
• "1998 Yılı Yörüklü / Hüseyindede Kazısı" XXI.Kazı Sonuçları Toplantısı, (24-28 Mayıs 1999 - Ankara). S.349-352.
• Hititler-Etiler ve Anadolu Uygarlıkları. İstanbul.
• The Alishar Hüyük, Seasons of 1930-32. Part II, OIP XXIX, Chicago.
• "1997 Yılı Çorum Bölgesi Yüzey Araştırmaları", XVI.Araştırma Sonuçları Toplantısı I.Cilt, (25-29 Mayıs 1998-Tarsus), Ankara, s.433-437.
• ayıs 1998-Tarsus), Ankara, s.433-437. : "Yörüklü / Hüseyindede : Eine neue hethitische Siedlung im Südwesten von Çorum" , İstanbuller Mitteilungen 50, s.41 - 60.