Osman Bey Frederick Millingen ’e Göre XIX. Yüzyılda Türk Kadınının Toplumsal Konumu

Year 2006, Volume: 46 Issue: 1, 41 - 51, 01.01.2006

Nurmelek Demir

Abstract

Tanzimat ile birlikte yüzünü Batı’ya dönen Osmanlı İmparatorluğu’nda toplumsal alanda birçok tartışma yaşanmıştır. Bunlar arasında en çarpıcı olanları hiç kuşkusuz, Türk kadınının toplumdaki yeri ve işlevi ile ilgili tartışmalardır. Bunun sonucunda, öteden beri Avrupalılar tarafından Türklere karşı yöneltilen eleştirilerin temelini oluşturan kadın hakları sorununun çözüme kavuşturulması konusunda XIX. yüzyılda dikkate değer adımlar atılmıştır; özellikle kadının eğitimi üzerinde ısrarla durulmuş ve Türk aydınların destekleyici görüşlerinin de etkisiyle önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Bununla birlikte, Avrupa önyargılı tutumundan vazgeçmemiş ve geçici olarak Türk kimliğini benimsemiş bazı Avrupalılar da bu tutuma arka çıkmıştır. Osman Bey ya da gerçek adıyla Frederick Millingen de bunlardan biridir. Fransızca olarak kaleme aldığı “Les Femmes en Turquie” Türkiye’de Kadınlar, 1878 adlı yapıtında, Türklere karşı olan olumsuz tutumunu Türk kadınının hakları sorunu aracılığıyla ortaya koymuştur.

Keywords

Osman Bey, Frederick Millingen, Vladimir Andrejevich, XIX. yüzyıl, Osmanlı İmparatorluğu, Türk Kadını, Türk Toplumu, Çağdaşlaşma, Eğitim

La Position sociale de la femme turque au dix-neuvième siècle d’après Osman Bey Frederick Millingen

Abstract

Les Tanzimat furent un tournant dans l’histoire de la Turquie. Les réformes mises en place dans les domaines socio- administratifs suscitèrent de nombreuses discussions particulièrement sur la structure sociale du pays. Ainsi commencèrentils à être discutés le rôle et la place de la femme dans la société turque, qui étaient depuis longtemps parmi les points les plus vivement critiqués par l’Occident. Sous l’influence de l’intelligentsia turque d’abord et de certains hommes politiques ensuite, le XIXème siècle fit des progrès remarquables concernant les droits des femmes, surtout grâce au droit d’accès à l’éducation. Or, l’hostilité européenne provenant des préjugés négatifs continua et fut soutenue par des Européens gui adoptérent provisoirement P’identité turque conmnme Osman Bey ou Frederick Millingen de son vrai nom. Ce dernier est l’auteur des “Femmes en Turquie” 1878 rédigé en français, où il met en question la position sociale de la femme turque afin de pouvoir critiquer l’Etat et la société turcs.

Keywords

Osman Bey, Frederick Millingen, Vladimir Andrejevich, XIXème siècle, Empire Ottoman, femmes turques, société turque, modernisation, instruction.

References

• AHMET MİDHAT EFENDİ. (1994). Fatma Aliye. (Sadeleştiren: Bedia Ermat). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• BEKİROĞLU, Nazan. (1998). Şair Nigâr Hanım. İstanbul: İletişim Yayınları.
• BERKES, Niyazi. (tarihsiz). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Doğu-Batı Yayınları.
• ÇAKIR, Serpil. (1996). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları.
• DARCOS, X. (1992). Histoire de la Pittérature française. Paris: Hachette
• DAVİS, Fanny, (2006). Osmanlı Hanımı. (Çev. Bahar Tırnakçı). İstanbul: YKY.
• DEMİR, Nurmelek. (2003). “La Crise de l’Orient: Paris’te bir Jön Türk’ün Ulusal Kimlik Arayışları”. Başlangıcından Günümüze Türkiye’de Frankofoni. III. Ulusal Frankofoni Kurultayı. Ankara, 375-384.
• DUFRENOY, Marie-Louise. (1946). L’Orient romanesque en France, 1704- 1789. T.1. Montréal: Editions Beauchemin.
• FAROQHİ, Suraiya. (1997). Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam. (Çev. Elif Kılıç). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• GÜZEL, Şehmus. (1985). “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Toplumsal Değişim ve Kadın”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. İstanbul:İletişim Yayınları. Cilt 3-4, 858-874
• OSMAN BEY (Vladimir Andrejevich). (1883). Les Femmes en Turquie. Paris: Calmann Lévy. Osmanlılar Ansiklopedisi. (1999). İstanbul: YKY.
• SÂMÎ, Şemseddin (1996). Kadınlar. (Sadeleştiren: İsmail Doğan). Ankara: Gündoğan.
• TEKELİ, Şirin. (1997). “Türkiye Aydınlanması Kadınlara Nasıl Baktı?”. Türkiye’de Aydınlanma Hareketi. İstanbul: Adam.
• TİMUR, Taner. (2006). Yakın Osmanlı Tarihinde Aykırı Çehreler. Ankara: İmge.
• TURAN, Şerafettin. (1990). Türk Kültür Tarihi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• ÜLKEN, Hilmi Ziya. (1992). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul: Ülken Yayınları.
• YARAMAN, Ayşegül. (2001). Resmi Tarihten Kadın Tarihine. İstanbul: Bağlam.