TÜRKİYE'DE KÖPPEN-GEIGER İKLİM TİPLERİNDEKİ ZAMANMEKANSAL DEĞİŞİMLER

Year 2019, Volume: 59 Issue: 1, 181 - 202, 01.01.2019

Erkan Yılmaz İhsan Çiçek

Abstract

Küresel ölçekte yapılan iklim projeksiyonlarına göre Türkiye'nin de içinde bulunduğu Akdeniz havzasında sıcaklıkların 21. yüzyıl sonuna doğru 4-6 °C civarında artacağı tahmin edilmekte, yağışın ise azalacağı öngörülmektedir. Ölçek küçültme yöntemiyle bölgesel iklim projeksiyonları da benzer sonuçlar vermektedir. Türkiye'de iklim elemanlarındaki eğilimleri araştıran çalışmalarda da özellikle yaz aylarındaki sıcaklık artışının çok belirgin olduğu, yağışta ise azalışların görüldüğü bilinmektedir. Bu çalışmada ise iklim değişkenindeki eğilim yerine, Köppen-Geiger iklim tiplerindeki 1971- 2010 yılları arasındaki zamanmekansal değişimler incelenmiştir. Bu amaçla, Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün MGM 183 istasyonuna ait aylık ortalama sıcaklık ve aylık toplam yağış verileri elde edilmiş ve her yıl için Köppen-Geiger iklim tasnifleri yapılmış ve iklim tiplerinin görüldüğü istasyon sayılarındaki eğilimler incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, özellikle Akdeniz iklimi olarak belirtilen yazı kurak ve sıcak ılıman iklim olan Csa tipi iklimde zamansal artış ve mekânsal genişleme eğilimleri belirlenmiştir. Bunun tersi olarak da D sınıfı soğuk iklim bölgelerinde daralmaların tespit edildiği çalışma, dünyanın başka bölgelerinde yapılan çalışmalarla benzer değişimlerin olduğunu göstermiştir. Elde edilen bulguların yorumlanması ile Köppen-Geiger iklim sınıflandırması açısından Türkiye için ana ve anahtar iklim tiplerinin olduğu anlaşılmıştır. Çalışmanın sonucunda ayrıca Köppen-Geiger iklim sınıflandırmasının sadece iklim tipi ve iklim eğilimi belirleme yönüyle değil, kurak ve nemli dönemlerin tespitinde de kullanılabileceği anlaşılmıştır.

Keywords

Türkiye, İklim Değişimi, Köppen- Geiger İklim Tipleri

SPATIOTEMPORAL CHANGES OF KÖPPEN-GEIGER CLIMATE TYPES IN TURKEY

Abstract

According to climate projections made on a global scale, the Mediterranean basin in which Turkey located is estimated to increase 4-6 °C temperature by the end of the 21. century and the rainfall is projected to decrease. With downscaling methods, regional climate projections also provide similar results. In studies researching trends in climate elements in Turkey, especially in the summer months, the temperature increase is very evident, and precipitation is known to be seen in the decreases. In this study, temporal spatial changes between the years 1971-2010 in the Köppen-Geiger climate are examined instead of the trend in climate change. For this purpose, the average monthly temperature and monthly rainfall data for the 183 station of the Meteorological Directorate MGM were obtained and the Köppen-Geiger climate was classified for each year and trends in these numbers were explored. According to the results, temporal increase and spatial enlargement tendencies have been determined in the Csa, especially the Mediterranean climate. Conversely, the study of narrowing in the D-class cold climatic regions showed that similar changes have been made in other parts of the world. With the interpretation of the findings obtained, it is understood that the main and key climate types for the Köppen-Geiger climate classification are turkey. As a result of the study, it was also understood that the Köppen- Geiger climate classification could be used not only for climate type and climate trend determination, but also in the determination of dry and humid periods.

Keywords

Turkey, Climate Change, Köppen- Geiger Climate Types

References

• A-iyeh, Enoch ve James F. Peters. “Measure of Tessellation Quality of Voronoï Meshes”. Theory and Applications of Mathematics & Computer Science 5.2 (2015): 158-185.
• Akbaş, Abdullah. “Türkiye Üzerindeki Önemli Kurak Yıllar”. Coğrafi Bilimler Dergisi 12.2 (2014): 101–118.
• Akçakaya, Alper ve diğerleri. Yeni Senaryolar ile Türkiye İklim Projeksiyonları ve İklim Değişikliği. Ankara: Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 2015.
• Akın, H. Serkan ve diğerleri. “Türkiye ve Bölgesinde İklimin Geleceğine Köppen- Geiger İklim Sınıflandırması Dayalı Bir Bakış”. Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi (70. Yıl anısına) Bildiriler Kitabı. İstanbul: 2011. 38–47.
• Akman, Yıldırım. İklim ve Biyoiklim (Biyoiklim Metotları ve Türkiye İklimleri). Ankara: Palme Yayın Dağıtım, 1990.
• Ardel, Ahmet, Ajun Kunter ve Yusuf Dönmez. Klimatoloji Tatbikatı. İstanbul:Taș Matbaası, 1969.
• Aykır, Dilek. “Türkiye’de Ekstrem Sıcaklık İndislerinin Eğilimlerinde Şehirleşmenin Etkisi”. Türk Coğrafya Dergisi 69 (2017): 47–57.
• Becker, Daniel ve diğerleri. “High Resolution Koppen-Geiger Classifications of Paleoclimate Simulations”. Transactions in GIS 21.1 (2017): 57-73.
• Brugger, Katharina ve Franz Rubel. “Characterizing the Species Composition of European Culicoides Vectors by Means of the Köppen-Geiger Climate Classification”. Parasites and Vectors 6.1 (2013): 1-6.
• Carvalho, Luiz ve diğerleri. “Application of the Koppen classification for climatic zoning in the state of Minas Gerais, Brazil”. Theoretical & Applied Climatology 108.1/2 (2012): 1-7.
• Chan, Duo ve diğerleri. “Projected Shifts in Köppen Climate Zones over China and Their Temporal Evolution in CMIP5 Multi-Model Simulations”. Advances in Atmospheric Sciences 33.3 (2016): 283–293.
• Chen, Delian ve Hans Weiteng Chen. “Using the Köppen classification to quantify climate variation and change: An example for 1901-2010”. Environmental Development 6.1 (2013): 69–79.
• Çiçek, İhsan ve Neşe Duman. “Seasonal and Annual Precipitation Trends in Turkey”. Carpathian Journal of Earth and Environmental Sciences 10.2 (2015): 77–84.
• Çoban, Erdem. İklim Değişikliğinin Türkiye Genelindeki Yağış Eğilimlerine Etkisinin Araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2013.
• Deliège, Adrien ve Samuel Nicolay. “Koppen-Geiger Climate Classification for Europe Recaptured via the Holder Regularity of Air Temperature Data”. Pure & Applied Geophysics 173.8 (2016): 2885-2898.
• Engelbrecht, Christien ve Francois Engelbrecht. “Shifts in Köppen-Geiger Climate Zones Over Southern Africa in Relation to Key Global Temperature Goals”. Theoretical & Applied Climatology 123.1/2 (2016): 247–261.
• Erinç, Sırrı. Tatbiki Klimatoloji ve Türkiye’nin İklim Şartları. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Matbaası, 1957.
• Erlat, Ecmel ve Murat Türkeş. “Influence of Tropical Volcanic Eruptions on Turkey’s Summer Air Temperatures in the Second Half of the 20 th Century”. Geographical Journal İzmir Aegean Geographical Journal 24.1 (2015): 1–14.
• --. “Türkiye Rekor Maksimum ve Minimum Sıcaklıklarının Frekanslarında 1950- 2014 Döneminde Gözlenen Değişimler ve Atmosfer Koşullarıyla Bağlatıları”. Ege Coğrafya Dergisi 24.2 (2015): 29–55.
• Gao, Xuejie ve Filippo Giorgi. “Increased Aridity in the Mediterranean Region under Greenhouse Gas Forcing Estimated from High Resolution Simulations with a Regional Climate Model”. Global & Planetary Change 62.3/4 (2008): 195-209.
• Gürkan, Hüdaverdi ve diğerleri. “GFDL-ESM2M Modeli temelinde RCP4.5 ve RCP8.5 Senaryolarına Göre Türkiye İçin Sıcaklık ve Yağış Projeksiyonları”. Coğrafi Bilimler Dergisi 14.2 (2016): 77–88.
• Gürtan, Kenan. İstatistik ve Araştırma Metodları. İstanbul: Fatih Yayınevi Matbaası, 1979.
• İçel, Gülten ve Murat Ataol. “Türkiye’de Yıllık Ortalama Sicakliklar ile Yağışlarda Eği̇li̇mler ve NAO Arasinda İli̇şki̇leri̇ (1975-2009)”. Türk Coğrafya Dergisi 28 (2014): 55–68.
• Ipcc. "Climate Change 2013: The Physical Science Basis." Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Ed. T. F. Stocker ve diğerleri. Cambridge: Cambridge University Press, 2013.
• Ishitsuka, Naoki, Hiroyuki Ohno ve Toshihiru Sakamoto. “Classification using multi temporal MODIS data with Köppen Climate Chart”. Acrs 1 (2005): 1-6.
• Köppen, William. Grundriss der Klimakunde (Outline of climate science). Berlin: Walter de Gruyter, 1931.
• --. “Versuch einer Klassifikation der Klimate, vorzugsweise nach ihren Beziehungen zur Pflanzenwelt (Attempted climate classification in relation to plant distributions)”. Geogr. Zeitschrift 6 (1900):657-679.
• --.“Klassifikation der Klimate nach Temperatur, Niederschlag und Jahresablauf (Classification of climates according to temperature, precipitation and seasonal cycle)”. Petermanns Geogr. Mitt. 64 (1918): 193-203,243-248.
• Köppen, William ve R, Geiger. “Klima der Erde (Climate of the earth)". Wall Map 1:16 Million. Klett-Perthes, Gotha. 1954.
• Kottek, Markus ve diğerleri. “World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated”. Meteorol. Z 15.3 (2006): 259–263.
• Önol, Bariş ve Fredrick H. M. Semazzi. “Regionalization of Climate Change Simulations over the Eastern Mediterranean”. Journal of Climate 22.8 (2009): 1944–1961.
• Öztürk, Muhammed Zeynel, Gülden Çetinkaya ve Selman Aydın. “Köppen-Geiger İklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye’nin İklim Tipleri”. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi 35 (2017): 17–27.
• Peel, Muray C., Brian L. Finlayson ve Thomas A. McMahon. “Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification”. Hydrology and Earth System Sciences 11.5 (2007): 1633–1644.
• Pidwinry, Michael. “Köppen Climate Classification System”. Encyclopedia of Earth. (2018). Web. 15 Eylül 2018
• Pohlert, Thorsten. Non-Parametric Trend Tests and Change-Point Detection. R package version 0.2.0., 2016. Web. 19 Temmuz 2018.
• Rohli, Robert V. “Global Distribution of Koppen-Geiger Climate Types during the Last Glacial Maximum, Mid-Holocene, and Present”. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 446 (2016): 326-337.
• Sarfaraz, Sardar, Mudasar Hasan Arsalan ve Hira Fatima. “Regionalizing the Climate of Pakistan Using Köppen Classification System”. Pakistan Geographical Review 69.1 (2014):111-132.
• Sprent, Peter ve Nigel C. Smeeton. Applied Nonparametric Statistical Methods. London: Chapman&Hall/Crc. 2001.
• Tayanç, Mete ve diğerleri. “Climate Change in Turkey for The Last Half Century”. Climatic Change 94.3–4 (2009): 483–502.
• Türkeş, Murat. “Türkiye’de Gözlenen ve Öngörülen İklim Değişikliği, Kuraklık ve Çölleşme”. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi 4.2 (2012): 1–32.
• Türkeş, Murat, Utku M. Sümer ve İsmail Demir. “Re-Evaluation of Trends and Changes In Mean, Maximum and Minimum Temperatures of Turkey for the Period 1929–1999”. Int. J. Climatol. 22 (2002): 947–977.
• Türkeş, Murat, Talat Koç ve Faize Sarış. “Türkiye’nin Yağış Toplamı ve Yoğunluğu Dizilerindeki Değişikliklerin ve Eğilimlerin Zamansal ve Alansal Çözümlemesi”. Coğrafi Bilimler Dergisi 5.1 (2007): 57–73.
• Türkoğlu, Necla, İhsan Çiçek ve Serhat Şensoy. “Türkiye ’ de İklim Değişikliğinin Meyve Ağaçları ve Tarla Bitkilerinin Fenolojik Dönemlerine Etkileri”. TÜCAUM VIII. Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 2014. 151–164.
• Usul, Nurünnisa. Engineering Hydrology. Ankara: METU PRESS, 2001.
• Wang, Muyin ve James E. Overland. “Detecting Arctic Climate Change Using Köppen Climate Classification”. Climatic Change 67.1 (2004): 43–62.
• Yılmaz, Erkan ve diğerleri. “Türkiye’de Sıcaklık ve Yağışın Düzensizliği 1964-2003”. VII. TÜCAUM Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 2012. 57–67.
• Yılmaz, Erkan ve İhsan Çiçek. “Türkiye’nin Detaylandırılmış Köppen-Geiger İklim Bölgeleri”. İnsan Bilimleri Dergisi 15.1(2018): 225-242.