KARAİN MAĞARASI ALT PALEOLİTİK DÖNEM YONTMATAŞ ENDÜSTRİSİNİN HAMMADDE ANALİZLERİ: PRELİMİNER SONUÇLAR

Year 2019, Volume: 59 Issue: 1, 646 - 661, 01.01.2019

Yavuz Aydın Michael Brandl

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'de bir Alt Paleolitik buluntu topluluğu üzerinde yapılan ilk hammadde analizlerinin sonuçlarını sunmaktadır. Bu çalışma için, Anadolu'nun en önemli Paleolitik yerleşimlerinden bir tanesi olan Karain Mağarası'nın Alt Paleolitik seviyelerinden elde edilen 53 adet arkeolojik buluntuya ait karakteristik örnek ile Karain çevresindeki hammadde kaynaklarından toplanmış olan 26 adet radyolarit blok kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, Karain Mağarası'nda iskan etmiş olan Alt Paleolitik avcı-toplayıcı grupların yontmataş endüstrinin üretimi için kullanmış oldukları hammadde türlerini belirlemek ve potansiyel hammadde kaynakları ile ilgili ilk fikirleri elde etmekti. Hammadde karakterizasyonu ve köken çalışmaları için stereo-mikroskop analizlerini içeren petrografik yöntemler kullanılmıştır. İlk sonuçlar, Karain Mağarası Alt Paleolitik sakinlerinin yontmataş hammadde temini için çeşitli kaynaklardan faydalandığını göstermektedir. Beklenmeyen bir sonuç olarak, yerleşime yaklaşık 10 km uzaklıkta yer alan Burhan Nehri'nin ana hammadde kaynağı olarak kullanılmış olabileceği görülmüştür. Başlangıçta mantıksız gibi görünen bu tercih, erişilebilirlik ve hammadde bolluğu gibi diğer kaynaklara nazaran daha uygun olan şartların varlığıyla açıklanabilir.

Keywords

Karain Mağarası, Alt Paleolitik, Yontmataş, Hammadde Analizi, Petrografi

RAW MATERIAL ANALYSES OF THE LOWER PALEOLITHIC CHIPPED STONE INDUSTRY OF KARAIN CAVE: PRELIMINARY RESULTS

Abstract

The current study represents the first raw material analysis ever conducted on a Lower Paleolithic assemblage in Turkey. A representative sample of 53 archaeological artifacts obtained from the Lower Paleolithic layers of Karain Cave, one of the most important Paleolithic sites in Anatolia, and 26 radiolarite blocks collected from raw material deposits around Karain were used for this undertaking. The goal of the study was to determine the type of raw materials used by the Lower Paleolithic hunter-gatherer groups that settled in the Karain Cave for the production of their chipped stone industry, and obtain initial ideas concerning the potential sources of the raw materials. For raw material characterization and provenance studies, petrographic methods including stereomicroscopy were employed. First results indicate that the Lower Paleolithic inhabitants of Karain Cave used a variety of sources for lithic raw material procurement. As an unexpected result, we found that the Burhan River, which is located approximately 10 km away from the site, might have served as the main source. This preference, which seems irrational at first could be explained by more favorable conditions than those found at closer sources, such as accessibility and abundance of raw materials.

Keywords

Karain Cave, Lower Paleolithic, Chipped Stone, Raw Material Analysis, Petrography

References

• Affolter, Jehanne. Provenance des silex préhistoriques du Jura et des régions limitrophes, Archéologie Neuchâteloise 28.2, Neuchâtel: Service et Musée cantonal d'archéologie. Switzerland, 2002.
• Aydın, Yavuz. “Pleyistosen Dönem’den Bir Alt Paleolitik Kesit: Karain.” Türkiye Jeoloji Bülteni 60.4 (2017): 529-556.
• ---. “Karain Mağarası Tayacian Alet Endüstrisi Tekno-tipolojisi.” Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 58.2 (2018): 1327-1346.
• Brandl, Michael. “Genesis, Provenance and Classification of Rocks within the Chert Group in Central Europe.” Archaeologia Austriaca 97-98 (2014): 33-58.
• ---. “The Multi Layered Chert Sourcing Approach (MLA) Analytical Provenance Studies of Silicite Raw Materials.” Archeometriai Mühely XIII.3 (2016): 145-156.
• Brandl, Michael et al. “A Multi-technique Analytical Approach to Sourcing Scandinavian Flint: Provenance of Ballast Flint from the Shipwreck ‘Leirvigen 1’, Norway.” PLOS ONE 13.8 (2018): 1-34.
• Brooks, Ian P. “Debugging the System: Characterisation of Flint by Micropalaeontology.” Breaking the Stony Silence: Papers from the Sheffield Lithics Conference 1988. Ed. Ian P. Brooks and Patricia Phillips. Oxford: BAR British Series 213, 1989. 53-71.
• Ceylan, Kadriye. “Karain Mağarası, Levallois Çekirdeklerinin Tekno-tipolojik Analizi.” Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 38.1-2 (1998): 173-186.
• Inizan, Marie-Louise, Hélène Roche and Jacques Tixier. Technology and Terminology of Knapped Stone, Préhistoire de la Pierre Taillée Tome 3, France, 1992.
• Kayan, İlhan. “Tarih Öncesi Yerleşme Yerleri Olarak Antalya Mağaralarının Jeomorfolojik Özellikleri.” Ege Coğrafya Dergisi 5 (1990): 10-31.
• Kartal, Gizem. “Karain B Gözü Orta Paleolitik Yontmataş Alet Tipolojisi.” Anadolu/Anatolia 38 (2012): 89-108.
• ---. “Karain B Gözü Kalkolitik Çağ Yontmataş Buluntu Topluluğunun Tekno-Tipolojik Analizi.” Anadolu/Anatolia 41 (2015): 25-49.
• Kökten, İ. Kılıç. “Bazı Prehistorik İstasyonlar Hakkında Yeni Gözlemler.” Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dergisi 2.5 (1947): 223-239.
• Otte, Marcel et al. “The Anatolian Middle Paleolithic: New Research at Karain Cave.”,Journal of Anthropological Research 51.4 (1995): 287-299.
• ---. “Évolution Technique au Paléolithique Ancien de Karain (Turquie).” L’Anthropologie 99.4 (1995): 529-561.
• ---. “Paléolithique Ancien de Karain (Turquie).” Anthropologie et Préhistoire 107 (1996): 149-156.
• ---. “Long-term Technical Evolution and Human Remains in the Anatolian Palaeolithic.” Journal of Human Evolution 34 (1998): 413-431.
• Özçelik, Kadriye. “Karain Mağarası B Gözü’nde Üst Paleolitik Sorunu.” Anadolu/Anatolia 25 (2003): 83-95.
• ---. “Le Paléolithique supérieur de la Turquie. Essai de synthèse.” L’anthropologie 115 (2011): 600-609.
• ---. “Karain Mağarası B Gözü Epi-paleolitik Dönem Yontmataş Endüstrisi.” Işın Yalçınkaya’ya Armağan / Studies in Honour of Işın Yalçınkaya. Ed. Harun Taşkıran, Metin Kartal, Kadriye Özçelik, Makbule Beray Kösem and Gizem Kartal. Ankara. 213-225.
• Pawlikowski, Maciek. “Karain and Öküzini Caves. Turkey. General Geology of Area. Preliminary Report.” Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 3 (1994): 351-369.
• Přichystal, Antonin. “Raw Materials of Chipped Stone Artifacts in Moravia (Czechosolvakia) and Methods of their Research.” 3rd Seminar on Petroarchaeology Reports. Ed. Kancho S. Kanchev, Ivan Nachev and N. T. Tcholakov. Plovdiv, 1984. 146-152.
• Taşkıran, Harun. Karain Mağarası Kenar Kazıyıcılarının Teknolojik ve Tipolojik Evrimi. Diss. Ankara University, 1996.
• ---. “The Supply Areas of Karain Cave in Southwest Anatolia.” Raw Material Supply Areas and Food Supply Areas. Integrated Approach of the Behaviours, Proceedings of the XV UISPP World Congress (Lisbon, 4-9 September 2006). Ed. Marie-Hélène Moncel, Anne-Marie Moigne, Marta Arzarello and Carlo Peretto. Oxford: BAR International Series 1725, 2007. 207-211.
• Taşkıran, Harun et al. “2015 Yılı Karain Mağarası Kazıları.” Kazı Sonuçları Toplantısı 38.1 (2017): 521-538.
• Yalçınkaya, Işın. “1985 Yılı Karain Kazıları.” Kazı Sonuçları Toplantısı 8.1 (1987): 21- 37.