Nisâ Sûresinin Kırk Üçüncü Âyetinde Geçen Çok Anlamlı Kelime ve Müphem İfadelerin Âyetin Anlamına ve Hükme Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 105 - 124, 31.12.2022

İsmail Karagöz

Öz

Kur’ân-ı Kerîm’in rehberliğinden yararlanabilmek için Kur’ân’ı anlamak, Kur’ân’ı anlayabilmek için Kur’ân dilini ve anlama yöntemlerini iyi bilmek gerekir. İnsanların bilgi birikimleri ve anlama yeteneklerine bağlı olarak mücmel ve müphem olan ayetlerle çok anlamlı kelimeleri anlamlandırmada farklılıklar ortaya çıkarmış, Kur’ân dilinin başka dillere aktarılmasında bu farklılık kendisini göstermiştir. Kur’ân’ın farklı anlaşılıp farklı sonuçlar çıkartılan ayetlerinden biri de Nisâ sûresinin kırk üçüncü ayetidir. Ayetin farklı anlaşılmasının sebebi ayetteki “salât” kelimesinin çok anlamlı olması, عَابِر۪ي سَب۪يلٍ terkibine ve اَوْ لٰمَسْتُمُ النِّسَآءَ cümlesine verilen anlamdır. الصَّلٰوةَ Kelimesi ayette “namaz” anlamında mı veya “namaz kılınan yer yani mescid” anlamında mıdır? عَابِر۪ي سَب۪يلٍ “Yolcular” anlamında mı yoksa “yolu den geçenler” anlamında mı?اَوْ لٰمَسْتُمُ النِّسَآءَ “Veya kadınlara dokunduğunuz zaman” cümlesindeki “kadınlara dokunmak” hakikî anlamda fiziksel dokunma mı? Yoksa mecazî anlamda cinsel ilişki mi? Ayetteki bu müphem kelime, terkip ve cümleler, hem müçtehitlerin ayetten farklı hükümler çıkarmalarına, hem günümüzde hazırlanan meallere farklı şekillerde yansımalarına sebep olmuştur. Ayetteki الصَّلٰوةَ kelimesine “namaz” ve “mescid”, عَابِر۪ي سَب۪يلٍ terkibi “yolu den geçenler” anlamındadır. الصَّلٰوةَ Kelimesine sadece “namaz”, عَابِر۪ي سَب۪يلٍ terkibine “yolcular” anlamı verildiği zaman ayetin ikinci cümlesi, “Yolcular hariç cünüp iken namaz yaklaşmayın” şeklinde anlaşılmaktadır. Bu anlama göre “yolcular cünüp iken namaza yaklaşabilir” yaklaşabilecektir. Mâide sûresinin 6. ayetine göre abdestsiz cünüp iken namaz kılınmaz. الصَّلٰوةَ Kelimesine sadece “namaz” ve “mescid”, عَابِر۪ي سَب۪يلٍ terkibine “yolu den geçenler” anlamı verildiği zaman, ayetin ikinci cümlesinin anlamı “boy abdesti alıncaya kadar cünüp iken namaza ve mescide yaklaşmayın ancak yolu den geçmek durumunda olanlar, geçebilirler” olmaktadır. Kur’ân ve Sünnet bütünlüğü içerisinde baktığımız zamanاَوْ لٰمَسْتُمُ النِّسَآءَ “Veya kadınlara dokunduğunuz zaman” cümlesindeki “kadınlara dokunmak” ile maksat, cinsel ilişki olduğu ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kuran, kadın, salat, husül, teyemmüm

Kaynakça

• Altuntaş, Halil-Şahin Muzaffer. Kur’ân-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2013.
• Ateş, Süleyman. Kur’ân- Kerim ve Yüce Meâli. Ankara: Kılıç Kitabevi, 1983.
• Beyhakî, Ahmed b. el-Huseyn. es-Sünenü’l-Kübrâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmi’us-Sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1983.
• Dârakutnî, Ebû’l-Hasan Ali b. Ömer. es-Sünen. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2004.
• Ahmed b. Hanbel. el-Müsned. Kâhire: Dâru’l-Hadîs, 1995.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’âs. es-Sünen. thk. Muhammed Muhiddîn Abdü'l-Hamîd. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Ebû Osman Sa’îd b. Mensûr, el-Cürcânî, et-Tefsîr min Sünen-i Sa’îd b. Mensur. yy.: Dâru’s-Samî’î, 1997.
• Ebû Ubeyd, el-Kâsım b. Selam. et-Tuhûr. yy.: Mektebetü’s-Sahâbe, 1994.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed, Tefsîru’l-Kur’ân’ıl-Azîm, Suud:Mektebe Nazzâr Mustafa el-Bezzâr, 3. Baskı, 1414.
• İbn Fâris, Ebû’l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî el-Kazvînî el-Hemedânî, Mu’cemü Mekâyîsi’l-Lüga. thk. Abdüsseselam Muhammed Hârun. yy.: İttihâdü’l-Kitâbi’l-Arab, 2002.
• İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ İsmail b. Omer. Tefsîru’l-Kur’ânni’l-Azîm. yy.: Dâru Tayyibe, 1999.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed, Abdullah b. Müslim. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiye, ts.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed ibn Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Karaman Hayrettin vd. Kur’ân-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Koçyiğit Talat. Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Meâli. Ankara: Kılıç Kitabevi, ts.
• Kurtubî, Ebû Abdullah, Muhammed b. Ahmed. el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısrıyye, 8. Baskı, 1964.
• Mâverdî Ebû’l-Hasan Ali b. Muhammed. en-Nüket ve’l-Uyûn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Mevsılî, Abdullah b. Manmûd b. Mevdûd. el-İhtiyâr li Ta’lî’l-Muhtar. Kâhire: Matba’atü’l-Halebî, 1937.
• Mücâhid b. Cebr, Tefsir. Mısır: Dâru’l-Fikri’l-İslamî. 1989.
• Müslim b. el-Haccâc, Ebû’l-Huseyin el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-Sahih. thk. Muhammed Fuâd el-Bakî. Beyrut: Dâru İhyâü'l-küttibi'l-Arabiyyi, ts.
• Râzî, Zeynüddîn Muhammed b. Ebû Bekir b. Abdülkâdir. Muhtâru’s-Sıhah. Beyrut: Dâru’l-Besâir, 1987.
• Semerkandi Ebû’l-Leys, Nasr b. Muhammed. Bahru’l-Ulûm, yy.: by. ts.
• Şener Abdülkadir, Sofuoğlu Cemal-Yıldırım Mustafa. Yüce Kur’ân ve Açıklamayı-Yorumlu Meâli. İzmir: by., 2019.
• Şîrâzî, Ebû İshâk b. Alî. el-Mühezzeb. yy.: Dâru’l-Kütibi’l-Ilmiyye, ts.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr. Câmi’u’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân. yy.: Dâru Hicr, 2001.
• Tirmizî, Ebu İsa Muhammed b. İsa. es-Sünen. thk. Ahmed Muhammed Şakir. Mısır: Mektebetü'l-Halebî, 1975.
• Yazır, Hamdi. Hak Dinî Kur’ân Dili Türkçe Mealli Tefsir. İstanbul: Eser Kitabevi, 1971.
• Yıldırım Celal. Kur’ân-ı Kerim Meâli. İstanbul: Tercümen Yayınları, 1982.