A RURAL DEVELOPMENT MODEL UNIQUE TO TÜRKİYE: THE VILLAGE INSTITUTES

Year 2025, Volume: 15 Issue: 30, 726 - 750

Sabır Güler , Erkan Aktaş

https://doi.org/10.53092/duiibfd.1712961

Abstract

This study aims to explore whether the Village Institutes in Turkey, as a unique institution of the "rural development through education" approach, functioned not only as an educational model but also as a distinctive rural development model within the context of its time. The study assesses how the development practices of the Village Institutes align with participatory and human-centered development models in the literature, providing a comparative perspective on rural development policies at both national and international levels.This study reveals that the Village Institutes presented a heterodox rural development model that differed from traditional approaches. By integrating local production and education, the model empowered individuals as active agents of development, offering an alternative to centralized and capital-driven models. The participatory and production-based educational approach aimed to create sustainable social transformation in rural areas. The findings suggest that, in the context of contemporary education and development policies, this model should be revisited for its contributions to rural development and educational equality.This study offers a novel perspective by examining the Village Institutes not only as an educational model but also as a rural development model specific to Turkey. While the institutes are typically evaluated within educational policy frameworks, this study investigates their contributions to rural development, their impact on local economies, and compares them with contemporary development models, offering an original perspective both theoretically and in light of current developments.

Keywords

Village Institutes , Rural Development , Türkiye

TÜRKİYE’YE ÖZGÜ BİR KIRSAL KALKINMA MODELİ: KÖY ENSTİTÜLERİ

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’de “eğitim yoluyla kırsal kalkınma” yaklaşımının özgün bir kurumu olan Köy Enstitülerinin yalnızca bir eğitim modeli değil, aynı zamanda dönemin koşulları çerçevesinde özgün bir kırsal kalkınma modeli olarak işlev görüp görmediğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda bu çalışmada, Köy Enstitülerinin kalkınma pratiğinin literatürdeki katılımcı ve insan merkezli kalkınma modelleriyle ne ölçüde örtüştüğü değerlendirilmiştir. Konu yalnızca tarihsel bir olgu olarak değil, kırsal kalkınma politikaları açısından ulusal ve uluslararası düzeyde karşılaştırmalı bir perspektifle ele alınmıştır. Bu çalışma, Köy Enstitüleri’nin geleneksel kalkınma modellerinden ayrılan heterodoks bir kırsal kalkınma modeli sunduğunu ortaya koymaktadır. Yerel üretim ve eğitimi birleştirerek bireyi kalkınmanın aktif bir öznesi haline getiren bu model, merkeziyetçi ve sermaye odaklı yaklaşımlara alternatif olarak değerlendirilmiştir. Köy Enstitüleri’nin katılımcı ve üretime dayalı eğitim anlayışı, kırsal bölgelerde sürdürülebilir toplumsal dönüşüm yaratmayı hedeflemiştir. Günümüz eğitim ve kalkınma politikaları çerçevesinde, bu modelin kırsal kalkınma ve eğitimde fırsat eşitliği açısından yeniden ele alınması gerektiği bulgusuna ulaşılmıştır. Literatürde genellikle eğitim politikaları çerçevesinde değerlendirilen Köy Enstitüleri, bu çalışmada kırsal kalkınmaya sağladığı somut katkılar, yerel ekonomiler üzerindeki etkisi ve günümüz kalkınma modelleriyle karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Bu kapsamda, çalışma hem teorik hem de güncel gelişmeler ışığında özgün bir perspektif sunmaktadır.

Keywords

Köy Enstitüleri , Kırsal Kalkınma , Türkiye

References

• Akyüz, Y. (1989). Türk eğitim tarihi (Başlangıçtan 1988’e). Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Aktaş, E., Aka, A., & Demir, M. C. (2006). Türkiye’de hemşehri dernekleri ve kırsal dönüşüm. Tarım Ekonomisi Dergisi, 12(2), 51–58.
• Aktaş, E., Aka, A., Demir, M. C., & F., K. (2012). Türkiye’deki hemşehri derneklerinin kırsal yapıdaki rolü. Mülkiye Dergisi, 36(3), 101–132.
• Altunya, N. (2014). Köy Enstitüsü sistemi: Toplu bakış (4. baskı). Cumhuriyet Kitapları.
• Altvater, E. (1993). The future of the market: An essay on the regulation of money and nature after the collapse of "actually existing socialism". Verso.
• Arman, H. (2016). Piramidin tabanı: Köy Enstitüleri ve Tonguç. Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Yayınları.
• Armaoğlu, F. (1994). 20. yüzyıl siyasi tarihi 1914–1980. İş Bankası Yayınları.
• Başaran, M. (1999). Köy Enstitüleri: Özgürleşme eylemi. Cumhuriyet Kitapları.
• Bérard, L., & Marchenay, P. (2006). The role of cooperatives and producer groups in rural development. Rural Sociology Review, 71(4), 245–263.
• Bora, T. (2023). Hasan Ali Yücel (3. baskı). İletişim Yayınları.
• Chan, A. (1998). Mao’s crusade: Politics and policy implementation in China’s Great Leap Forward. Oxford University Press.
• Çağlar, K. S., & Koç, C. (2022). Köy Enstitüleri’nin Türkiye’de kırsal alan kalkınmasındaki yeri ve önemi. Kent Akademisi Dergisi, 16(3), 1620–1638.
• Çağrı, E. (1996). Ortaya çıkışı ve uygulanışıyla Marshall Planı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 51(1). https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001907
• Çınar, M. (2024). Anadoluculuk ve Tek Parti CHP'de Sağ Kanat. İletişim Yayınları.
• Dewey, J. (1989). Türkiye maarifi hakkında rapor (1924). XII. Milli Eğitim Şurası, 13–17 Kasım, Ankara: MEB.
• Doğan, B. (2012). İktisadi Kalkınmada Tarımsal Sektörün Rolü. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2717.
• Gedikoğlu, Ş. (1971). Evreleri, Getirdikleri ve Yankılarıyla Köy Enstitüleri. İş Matbaacılık.
• Gümüşoğlu, F. (2014). İsmail Hakkı Tonguç’un mektupları ve klasik eğitime karşı özgürleştirici eğitim. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi(10), 129–148.
• Gülen, A. (2022). İsmet İnönü ve Köy Enstitüleri. Ankara Üniversitesi İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 70, 188–207.
• İnönü, E. (1996). Anılar ve düşünceler (3. baskı). İdea İletişim Hizmetleri.
• Kanar, H. (1990). Köy Enstitüleri: Eğitimde Atılım. Selvi Yayınları.
• Karaömerlioğlu, M. A. (2009). Köy Enstitüleri. A. İnsel (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm (Cilt 2, ss. 286–293). İletişim Yayınları.
• Karaman, S., & Yavuz, C. F. (2016). Marshall Planı Türkiye tarımının gelişmesinde nasıl rol oynamıştır?. Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 35(1), 1–14.
• Kartal, S. (2008). Toplum kalkınmasında farklı bir eğitim kurumu: Köy Enstitüleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 23–36.
• Keleş, R. (2021). Kentleşme politikası (20. baskı). İmge Kitabevi Yayınları.
• Kissinger, H. (2022). Diplomasi (Çev.E. Berktaş.). Panama Yayınları.
• Kirby, F. (1962). Türkiye’de Köy Enstitüleri. İmece Yayınlar
• Lewin, M. (1968). Russian peasants and Soviet power: A study of collectivization. W. W. Norton & Company.
• Near, H. (1992). The Kibbutz movement: A history. Oxford University Press.
• Sander, O. (2023). Siyasi tarih 1918–1994 (Cilt 2). İmge Kitabevi Yayınları.
• Şamiloğlu, A. R. (1991). Türkiye açısından Truman Doktrini ve Stalin diplomasisinin hataları. Belleten, 55(212), 239–256. https://doi.org/10.37879/belleten.1991.239
• Şimşek, G., Çevik, M., & Mercanoğlu, C. (2017). Kırdan başlayan bir kalkınma hamlesi: Köy Enstitüleri. 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 41. Kolokyumu, Ankara. https://avesis.atauni.edu.tr/activitycitation/index/1/4dee4226-1f55-4074-a3cc-6cc1f79c9326
• Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. (t.y.). II. Tarım Şurası: Kırsal kalkınma politikaları komisyon raporu.https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetGaleriFile/330/DosyaGaleri/7222/viii.komisyon.pdf
• Tosun, U. U. (2022). Truman Doktrini’nin ilanı ve Türkiye’deki etkileri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(4), 1705–1715. https://doi.org/10.33206/mjss.1137401
• TÜİK. (2013). İstatistik göstergeler (1923–2012). Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Tonguç, E. (1997). Bir eğitim devrimcisi: İsmail Hakkı Tonguç (Yaşamı, öğretisi, eylemi) (İkinci kitap). Güldiken Yayınları.
• Tonguç, E. (2001). Bir eğitim devrimcisi: İsmail Hakkı Tonguç (Yaşamı, öğretisi, eylemi) (Birinci kitap, 2. baskı). Güldiken Yayınları.
• Tonguç, İ. H. (2019). Canlandırılacak köy. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.