Uçak İniş Takımında Kullanılan Al Esaslı Destek (Bracket) Parçasının Hata Analizi

Year 2019, , 613 - 620, 20.06.2019

Yusuf Er

https://doi.org/10.24012/dumf.431642

Abstract

Alüminyum, metal pazarında demir-çelikten sonra en çok kullanılan metaldir. Alüminyum, 1900’lü yılların başlarında yaygın olarak kullanılmaya başlanmış, birçok üstün özellikleri sayesinde endüstride ve nispeten düşük bir öz kütleye sahip olması sebebiyle özellikle havacılık sektöründe kullanım alanı her geçen gün artmaktadır. Yapısında alüminyumu daha çok barındıran araçların diğerlerine nazaran daha hafif olması, artan yakıt fiyatları da göz önünde bulundurulduğunda ekonomik olarak ciddi bir avantaj sağlamaktadır. Uçaklarda kullanılan alüminyum alaşımlarında galvanik, çukur, taneler arası, pullanma, gerilmeli ve yorulma tipi korozyon çeşitleri sıklıkla görülmektedir. Titanyum ve alüminyum alaşımların yüzeysel temasından kaynaklanan galvanik korozyon, bu iki alaşımın beraber kullanıldığı ortamlarda sıklıkla görülmektedir.

Bu çalışmada; Türk Teknik A.Ş. den temin edilen Airbus A320-214 tipi yolcu uçağının iniş takımlarında kullanılan destek parçasının (bracket) 10.000 saat kullanımından sonra yapısında meydana gelen korozyon mekanizması araştırılmıştır.

Bu amaçla; parçanın hatalı ve hatalı olmayan kısımlarından numuneler alınarak mikroyapı, kimyasal ve korozyon analizleri sırasıyla SEM, EDX ve AFM teknikleri kullanılarak incelenmiştir. Taramalı Elektron Mikroskobu incelemelerinde Alüminyum esaslı bracket parçanın korozif olan ve olmayan bölgeleri Atomik Kuvvet Mikroskobu (AFM) tekniği kullanılarak tespit edilmiş ve meydana gelen lokalize çukurcuk korozyonu üzerinde değerlendirme yapılmıştır.

Sonuç olarak; elde edilen veriler ışığında bakıldığında Airbus A320-214 tipi uçağın iniş takımında kullanılan bracket parçasında meydana gelen bu korozyon hasarının net olarak çukurcuk korozyonu olduğu görülmektedir. Ancak bu gerçekleşmeden önce alüminyumun birçok korozif ortama karşı gösterdiği direncin nedenlerinden biri olan yüzey tabakasındaki amorf veya kristalin alüminyum oksit tabakasını ortadan kaldıran lokalize sürtünme korozyonu neticesinde meydana gelen mekanik bozulmayla meydana geldiği söylenebilir.

Keywords

Al2019, İniş takımı, Korozyon, AFM

References

• Aerospace Materials and Material Technologies Volume 1: Chapter 2. Aluminium Alloys for Aerospace Applications, Prasad, N.E., Wanhill, R.J.H., 2017, XXIX, 586 p., ISBN: 978-981-10-2133-6
• Asi, O. and Yesil, Ö., Failure Analysis Of An Aircraft Nose Landing Gear Piston Rod End, Engineering Failure Analysis 32 (2013) 283–291
• Aydın, B., AA2014 Alaşımında Yaşlandırma Isıl İşleminin İşlenebilirlik Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, 2002,
• Güler, K. A., Uçak Yapımında Kullanılan Malzemeler Ve Özelliklerinin İncelenmesi, Bitirme tezi, 2003, http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Korozyon.pdf
• Karakoç, H., Çalışır, D., Karakoç, N., Uçak Motorlarında Korozyona Yönelik Bakım Süreçleri, Anadolu Üniversitesi Sivil Havacılık Yüksekokulu, Mühendis ve Makina - Cilt 43 Sayı 512
• Kurt, K., Direk soğutmalı ve çift merdaneli döküm yolu ile üretilen 6xxx serisi kaynaklı ve kaynaksız alüminyum alaşımlarının oyuklanma korozyonu davranışı, Yüksek Lisans Tezi, 2006
• V. Anes, R.S. Pedro, E. Henriques, M. Freitas, L. Reis, Galvanic corrosion of aircraft bonded joints as a result of adhesive microcracks, Procedia Structural Integrity, 1, (2016), 218–225