Çağdaş Sanatta Malzeme Olarak Su

Year 2024, Volume: 3 Issue: 1, 53 - 71, 30.06.2024

Lütfi Özden

Abstract

Ekosistemin dörtte üçünü kaplayan su, tüm canlılar ve insan için yaşamın temel kaynağıdır. Gezegendeki tüm canlıları arındırır ve besler. Doğasında var olan aşkınlık durumunda ise hiçbir güçle kıyaslanamayacak tehlikeli bir güce dönüşebilir. Modern insanın yaklaşık 200 bin yıllık hikâyesinin kısa bir evresinde, yerleşik hayata temasında fazlasıyla hayatına mal ettiği su, günümüzde çok daha vazgeçilmez bir element olarak kabul edilmektedir. İnsan gezegende diğer canlılardan antroposen özelliği ile ayrışmıştır ve bu çalışmanın konusu gereği de ayrışmanın üzerinde durulacaktır. Birçok manzara resminin parçası olan su, günümüz sanatında doğrudan malzeme olarak kullanılan yanıyla dikkat çeker. Bu çalışmada suyun malzeme olarak kullanılmasındaki nedenler arasında, insan türünün ekolojide yarattığı bozulma ve hasarlar ele alınmıştır. Alışılageldik bir söylem olan, sanayileşme sonrası çevrenin ihmal edilmeye başlandığı vurgusu, çalışmada, doğadaki canlı türlerinden sadece biri olan insanın suda bıraktığı hasarlar üzerinden ele alınmıştır. Referans alınan sanatçı örneklerinin bazılarında su, kamusal alandaki çalışmalarla çevre topluluklarla çözüm üretmeye yönelik faaliyetlerden oluşur. Bu yanıyla sanatsal üretimde yapıtın geçirgen özü, ilişkisel estetik bağlamında çalışmaların özünü oluşturmaktadır. Su’yu konu edinerek çevre sorunlarına çözüm arayan sanatçılardan David Maisel, Bright Ugochukwu Eke, Daniel Beltra, Eve Mosher, gibi sanatçılar söylem ve uygulamalarında su temelli ekolojik kaygılara farkındalık yaratmak ve çözüm önerecek yaklaşımlar üzerinden ele alınmıştır.

Keywords

Su, Çağdaş Sanat, Ekosistem, Antropojenik

References

• Arkeoloji Haber (2018) Bilinen en eski sulama kanalları Kafkasya'da keşfedildi. https://www.arkeolojikhaber.com/haber-bilinen-en-eski-sulama-kanallari-kafkasyada-kesfedildi-17157/, Erişim Tarihi: 15.11.2023.
• Barret, T. (2015). Neden Bu Sanat, Çev. Esra Ermert, İstanbul. Hayalperest Yayınları.
• Breton, D.L. (2014). Bedene Veda, Çev. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: Sel Yayınları.
• Carson, R. (2021). Sessiz Bahar, Çev. Çağatay Güler, İstanbul: Palme Yayınları.
• Çığ, M.İ. (2015). Sümerli Ludingirra, İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Çığ, M.İ. (2008). Sümerlilerde Tufan Tufan’da Türkler, İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Crary, J. (2023). Yeryüzü Yakılıp Yıkılırken, Çev. Tuncay Birkan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Demos, T.J. (2022) Sürdürülebilirlik Politikası: Çağdaş Sanat ve Ekoloji. Şu eserde: Sezgin, E. Sanat ve Ekoloji. s. 19-65. İstanbul: İletişim Yayınları. Doğru, B. Ambalaj Atığı Kaynaklı Seragazı Salımı 2030’a Kadar 66 Milyon Tona Çıkabilir https://www.ekoiq.com/ambalaj-atigi-kaynakli-seragazi-salimi-2030a-kadar-66-milyon-tona-cikabilir/, Erişim Tarihi: 22.11.2023.
• Erkenez, S. (2019) Ters Köşe Ekoloji. Ekolojik Krizden Beden Doğa Mekan İlişkiselliğine, İstanbul: Puna yayınları.
• Erzen, J. (2015) Üç Habitus Yeryüzü, Kent, Yapı, İstanbul. Yapı Kredi Yayınları.
• Euronews. (2022). Yeni anlaşma umut ışığı, https://tr.euronews.com/green/2022/12/24/dunyada-1-milyon-tur-neslinin-tukenme-tehlikesiyle-karsi-karsiya, Erişim Tarihi: 20.11.2023 Ghenassia, A. Sanat ve doğa. https://art.moderne.utl13.fr/2019/12/art-et-nature-saison-2/3/ Erişim Tarihi: 29.11.2023.
• Gezgin, D. (2009). Su Mitosları, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Hengeveld, R. (2019). Atık Küre, Çev. Nafiz Güder, İstanbul: İş Bankası Yayınları
• Jackson, K. (2015) Venedik Bienali: Ugochukwu Eke, Nijerya, https://africanah.org/venice-biennial-bright-ugochukwu-eke-nigeria/, Erişim Tarihi: 25.11.2023.
• Jenigs, D. (2013). Güzellik ve Felaket, Ortak Zemini Paylaşmak, The New York Times. https://davidmaisel.com/, Erişim Tarihi: 25.11.2023
• Mosher, E. (2020). Kimin suyu. https://www.evemosher.com/workshops, Erişim Tarihi: 27.11.2023
• NTV, (2020) Fukuşima’dan salınacak su insanların DNA’sına zarar vererek, genetik bozukluklara yol açabilir. https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/fukusimadan-salinacak-su-insan-dnasina-zarar-veren-maddeler-iceriyor,r9cT41edrkiM28_Ln6Gl1Q, Erişim Tarihi: 25.11.2023.
• Perniola, M. (2015). Sanat ve Gölgesi, Çev. Kemal Atakay, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Radkau, J. (2017). Doğa ve İktidar, Çeviren Nafiz Güder, İstanbul: İş Bankası Yayınları.