The concept of “Nusantara” in Indonesian geopolitics

Year 2022, Volume: 2 Issue: 2, 141 - 148, 31.07.2022

Tarık Demir

Abstract

In this study, the concept of Nusantara, which has an important place in Indonesiann geopolitics, has been tried to be examined by using qualitative research methods. Firstly this concept formed by indoctrinating the enlargement policy in terms of geopolitics has been examined from etymological and semantic perspectives. Historically, the concept of Nusantara, meaning other or outer islands, first assumed a central role during the Majapahit Kingdom. It is seen that the concept came to the fore in the post-independence period again. In other words, for Indonesia, which is strategically located in the Asia-Pacific region, and the concept of Nusantara performs a unifying function against internal and external centrifugal forces in the establishment of its geopolitical integrity and national security. In this context, the Djuanda Declaration (Wawasan Nusantara), which was announced in 1957, has been representing an important stage in the implementation of the concept. Today, within the framework of Indonesian geopolitics, the concept of Nusantara maintains its importance in the context of the Quadrilateral Security Dialogue (QUAD) and AUKUS organizations, which were created to contain China in the Asia-Pacific region.

Keywords

Nusantara, geopolitical integrity, Majapahit Kingdom, Djuanda Declaration, Wawasan Nusantara

Endonezya jeopolitiğinde “Nusantara” kavramı

Abstract

Bu çalışmada Endonezya jeopolitiğinde önemli bir yer teşkil etmiş olan Nusantara kavramı niteliksel araştırma yöntemleri kullanılmak suretiyle incelenmeye çalışılmıştır. Jeopolitik açıdan genişleme siyasetinin doktrine edilmesiyle oluşturulmuş olan Nusantara kavramı öncelikle etimolojik ve semantik açılardan irdelenmiştir. Tarihsel olarak bakıldığında “diğer ya da dış adalar” anlamında kullanılan Nusantara kavramı ilk kez Majapahit Krallığı döneminde merkezi bir rol üstlenmiştir. Kavramın bağımsızlık sonrası dönemde yeniden ön plana çıktığı görülmektedir. Bir başka ifadeyle Asya-Pasifik bölgesinde stratejik açıdan eksen konumda bulunan Endonezya için Nusantara kavramının, bu ülkenin jeopolitik bütünlüğünün ve ulusal güvenliğinin tesisinde iç ve dış merkezkaç kuvvetlere karşı birleştirici bir fonksiyon icra ettiği görülmektedir. Bu çerçevede özellikle 1957 tarihinde ilan edilen Djuanda Deklarasyonu’nun (Wawasan Nusantara), kavramın uygulamaya konulmasında önemli bir safhayı temsil ettiği görülmektedir. Günümüzde Endonezya jeopolitiği çerçevesinde Nusantara kavramı, Asya-Pasifik bölgesinde Çin’in çevrelenmesi amacıyla oluşturulan Dörtlü Güvenlik Diyaloğu ve AUKUS gibi örgütlenmeler bağlamında önemi korumaktadır.

Keywords

Nusantara, jeopolitik bütünlük, Majapahit Krallığı, Djuanda Deklarasyonu, Wawasan Nusantara

References

• [1] Evers HD. “Nusantara: History of a Concept”. JMBRAS, 89(310), 3-14, 2016.
• [2] Cribb R, Kahin A. Historical Dictionary of Indonesia. 2. baskı. Lanham, Maryland, USA, Scarecrow Press, 2004.
• [3] Hall KR. Majapahit Empire. Editor: MacKenzie JM. The Encyclopedia of Empire, 1-3, John Wiley & Sons, 2016.
• [4] Avé JB. “Indonesia, Insulinde and Nusantara: Dotting the I's and Crossing the T”. Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde, Deel 145, 2/3de Afl., Brill, 220-234, 1989.
• [5] Laksmana EA. “The Enduring strategic trinity: explaining Indonesia’s geopolitical architecture”. Journal of the Indian Ocean Region, 7(1), 95-116, 2011.
• [6] Anwar OdM, Zakaria Z, Hashim WAFW. “Nusantara: Delineating Its Authentic Map Based on Indigenous Sources”. Intel Prop Rights. 4(2), 163, 2016.
• [7] Madagascar and the future of the Nusantarian world. “MADAGASCAR and the FUTURE of the NUSANTARIAN WORLD”. http://www.lemurdolls.com/manusa.htm (01.12.2022).
• [8] Acri A. “The Place of Nusantara in the Sanskritic Buddhist Cosmopolis”. TRaNS: Trans –Regional and –National Studies of Southeast Asia, 6(2), 139-166, 2018.
• [9] Özçelik S, Ayık E. Postgüvenlik Jeopolitiği Çerçevesinde NATO 2030 Konsepti ve Çin. Editörler: Ermeğan İ, Özay M, Keyvan ÖZ. Dünya Siyasetinde Asya Pasifik-4, 212-237, Ankara, Türkiye, Nobel Yayınları, 2021.
• [10] Armağan YE. “Deniz Güvenliği ve Çin Etkisi: Endonezya’nın Güney Çin Denizi ve Natuna Adaları Politikaları”. DAAD, 4(7), 59-82, 2020.
• [11] House of Commons Library. “The AUKUS agreement”. https://researchbriefings.files.parliament.uk/documents/CBP-9335/CBP-9335.pdf (19.01.2022).
• [12] Warassih E. “Pelestarian Sumber Kekayaan Daya Perikanan Sebagai Implementasi Wawasan Nusantara Beserta Ketentuan Hukum Yang Berkaitan Dengannya”. Jurnal Hukum & Pembangunan, 15(1), 32-40, 2017.
• [13] Agoes ER. “Kebijakan dan Strategi Pembangunan Kelautan dan Perikanan dalam Mengisi Wawasan Nusantara”. Jurnal Hukum & Pembangunan, 33(1), 51-66, 2017.
• [14] Jurnalponsel. “Deklarasi Djuanda”. https://www.jurnalponsel.com/deklarasi-djuanda/ (01.12.2022).