THE REPRESENTATION OF FEMICIDES IN THE TURKISH MEDIA: "RAISING AWARENESS" OR THE RISK OF CREATING A "ROLE MODEL"?

Year 2024, Volume: 14 Issue: 2, 58 - 85, 31.12.2024

Cihan Oğuz

https://doi.org/10.53495/e-kiad.1573559

Abstract

The issue of femicide has been one of the main agenda items of the media in Turkey for many years. Such incidents, which provoke strong reactions within society, naturally attract significant media attention, often making headlines in newspapers and TV news programs. While reports on violence against women are expected to raise awareness and serve as a basis for legal and social actions to prevent such incidents, the occasional appearance of contrary examples raises various questions. On the one hand, there is an expectation that the media will raise public awareness and address violence against women with sensitivity. However, on the other hand, there exists a risk that such coverage may inadvertently offer strategies and embolden potential perpetrators inclined to commit acts of violence. In this study, the media representation of femicides is analyzed, and recommendations are developed to maintain psychological balance in news coverage. In this context, eight news articles on violence against women, published in March 2024 in Hürriyet, one of Turkey's most prominent newspapers, and on its website, were examined through critical discourse analysis. The results indicate that only one of these articles could be considered as raising awareness, while the remaining seven were evaluated as having the potential to open the door to new acts of violence.

Keywords

Violence against women, Media, Awareness, Role model

Türkiye’de Kadın Cinayetlerinin Medyada Temsili: “Farkındalık” mı, “Rol Modeli” Oluşturma Riski mi?

Abstract

Kadın cinayetleri konusu Türkiye’de uzun yıllardır medyanın başlıca gündem maddelerinden birini oluşturmaktadır. Toplumda tepki yaratan bu tür olaylar doğal olarak medyanın da ilgisini çekmekte, gazetelerde ve TV haberlerinde ilk sıralarda yer almaktadır. Normalde kadına yönelik şiddet haberlerinin bir farkındalık yaratması ve bu tür şiddet olaylarının önlenebilmesi yolunda yasal/toplumsal adımlar atılmasına gerekçe olması beklenirken, dönem dönem tersi örneklerin görülmesi akıllarda değişik soru işaretleri bırakmaktadır. Bir tarafta, medyanın kadına yönelik şiddet konusunda duyarlı davranılması ve farkındalık oluşturulması için topluma mesaj verme beklentisi, ama diğer tarafta da bu konuda harekete geçme potansiyeli olan saldırganlara dolaylı yönden taktik ve cesaret verme riski bulunmaktadır. Bu çalışmada, kadın cinayetlerinin medyada nasıl temsil edildiği analiz edilerek, haberlerde psikolojik dengeyi sağlama konusunda öneriler geliştirilmiştir. Bu kapsamda, Türkiye’de yazılı basının en önemli gazetelerinden Hürriyet’te ve gazetenin web sitesinde 2024 yılı Mart ayında yayımlanan kadına şiddet konusundaki 8 haber eleştirel söylem analiziyle irdelenmiştir. Sonuçta, bu haberlerden sadece biri “farkındalık” yaratacak, diğer yedisi ise “yeni cinayetlere kapı aralayabilecek” türden haberler olarak değerlendirilmiştir.

Keywords

Kadına şiddet, Medya, Farkındalık, Rol modeli

References

• Aydın, N. B., Kocagazioğlu, S. Y., Arda, Ö. E., & Gölge, Z. B. (2016). Basında Kadına Yönelik Şiddet Haberlerinin Ele Alınış Biçimlerinin Karşılaştırılması. Türk Psikoloji Yazıları, 19(Özel Sayı), s. 64-75.
• Baran, A. G., Sarıtaş, C. T., & Kütük, B. Ş. (2017). Medyada Kadına Yönelik Şiddet Haberlerinin İçerik ve Sunum Açısından Analizi: Beyazgazete.com Örneği. Sosyoloji Konferansları, 55, s. 107-132. doi:10.18368/iusoskon.328252
• BBC News Türkçe. (2021, 03 20). 08 14, 2024 tarihinde İstanbul Sözleşmesi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile feshedildi: https://web.archive.org/web/20210319230744/https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-56465013 adresinden alındı
• Boztepe, V. (2017). Televizyon Haberlerinde Kadınlara Yönelik Şiddetin Temsili: Özgecan Aslan Cinayeti Üzerinden Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(1), s. 39-66. doi:10.17064/iuifd.333103
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. (C. Soydemir, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çamurcu, M. H. (2021). İstanbul Sözleşmesi: Türkiye'de İç Hukuka Etkisi ve Toplumun Tepkisi. Ankara Barosu Dergisi, 79(4), s. 63-106.
• Demir, S. N. (2024). Katilimi Tanıyorum - Türkiye'de Kadın Kırımı. İstanbul: A7 Kitap Yayıncılık.
• Dingin, A. E. (2020). Kadına Yönelik Şiddet Haberlerinin Kamuoyuna Etkisi: Üçüncü Aşama Gündem Belirleme Çalışması. İletişim Çalışmaları Dergisi, 7(15), s. 53-72.
• Ergur, A. (2009). İnsan ve Şiddet. H. Oğan (Dü.) içinde, İstanbul Tabip Odası Hekime Yönelik Şiddet Çalıştayı Bildirileri. İstanbul: Golden Print.
• Ersöz, A. G. (2021). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gökulu, K., & Hosta, N. (2013). Basında Kadına Yönelik Şiddet Haberlerinin Analizi: Hürriyet, Sabah ve Posta Gazeteleri. International Journal of Social Science, 6(2), s. 1829-1850.
• Günindi Ersöz, A. (2023). Şiddetin Sosyolojisi. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hooks, B. (2012). Feminizm Herkes İçindir. (E. Aydın, Çev.) BGST Yayınları.
• Hukuk Ansiklopedisi. (2021). İstanbul Sözleşmesi: Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi. 04 01, 2024 tarihinde Hukuk Ansiklopedisi: https://hukukbook.com/istanbul-sozlesmesi adresinden alındı
• Hürriyeta. (2024). Önünü kestiği otomobildeki eski eşini ve kayınpederini katletmişti! Gaziantep'teki dehşette katil ilk kez hakim karşısına çıktı. 04 04, 2024 tarihinde Hürriyet: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/onunu-kestigi-otomobildeki-eski-esini-ve-kayinpederini-katletmisti-gaziantepteki-dehsette-katil-ilk-kez-hakim-karsisina-cikti-42414922 adresinden alındı
• Hürriyetb. (2024). İrem Gül cinayeti davasından beraat etmişti! 'Öldürüyorum, gömüyorum kimse bulamıyor' dedi, müebbet hapis cezası aldı. 04 13, 2024 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/gundem/irem-gul-cinayeti-davasindan-beraat-etmisti-olduruyorum-gomuyorum-kimse-bulamiyor-dedi-muebbet-hapis-cezasi-aldi-42414995 adresinden alındı
• Hürriyetc. (2024). Antalya'daki vahşet... Saibe Akdağ'ı katleden katil zanlısı eşi hakim karşısına çıktı! 'Keserle sırtına ve diz kapağına vurdum'. 04 13, 2024 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/gundem/antalyadaki-vahset-saibe-akdagi-katleden-katil-zanlisi-esi-hakim-karsisina-cikti-keserle-sirtina-ve-diz-kapagina-vurdum-42418120 adresinden alındı
• Hürriyetd. (2024). Eşini öldürüp sosyal medyadan bunları yazmıştı... Katil koca için yüreklere su serpen ceza. 04 17, 2024 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/gundem/esini-oldurup-gururlu-hissediyor-paylasimi-yapan-saniga-agirlastirilmis-muebbet-42422522 adresinden alındı
• Hürriyete. (2024). Erzurum'daki vahşet... Eşini 16, kızını 12 bıçak darbesiyle katletti! Anne ile kızı son yolculuğuna uğurlandı. 04 17, 2024 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erzurumdaki-vahset-esini-16-kizini-12-bicak-darbesiyle-katletti-anne-ile-kizi-son-yolculuguna-ugurlandi-42424053 adresinden alındı
• Hürriyetf. (2024, 4 19). Erzurum'daki vahşet... Eşini ve kızını bıçaklayarak öldürmüştü! İfadesi ortaya çıktı. Hürriyet: https://www.hurriyet.com.tr/gundem/erzurumdaki-vahset-esini-ve-kizini-bicaklayarak-oldurmustu-ifadesi-ortaya-cikti-42424945 adresinden alındı
• Hürriyetg. (2024). Birlikte yaşadığı Esra'yı öldüren katilden anneye kan donduran telefon! Cinayet sonrası yaptığı paylaşım dehşete düşürdü. 04 19, 2024 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/gundem/birlikte-yasadigi-esrayi-olduren-katilden-anneye-kan-donduran-telefon-cinayet-sonrasi-yaptigi-paylasim-dehsete-dusurdu-42428550 adresinden alındı
• Hürriyeth. (2024). Kızının gelinliğini sokak ortasında yakıp feryat etti: Her şey bununla başladı... Mervegül'ün annesinden yürek yakan isyan! 04 23, 2024 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/gundem/kizinin-gelinligini-sokak-ortasinda-yakip-feryat-etti-her-sey-bununla-basladi-mervegulun-annesinden-yurek-yakan-isyan-42420831 adresinden alındı
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Plafformu Temmuz 2024 Raporu. (2024). 08 13, 2024 tarihinde Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu: https://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/3115/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-temmuz-2024-raporu adresinden alındı
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2014). 2014 yılının ilk 6 ayında erkekler tarafından 205 kadın öldürüldü, 117 kadın şüpheli şekilde ölü bulundu. 08 13, 2024 tarihinde Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu: https://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/3113/2024-yilinin-ilk-6-ayinda-erkekler-tarafindan-205-kadin-olduruldu-117-kadin-supheli-sekilde-olu-bulundu adresinden alındı
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Temmuz 2024 Raporu. (2024, 07 04). 08 13, 2024 tarihinde Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu: https://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/veriler/3115/kadin-cinayetlerini-durduracagiz-platformu-temmuz-2024-raporu adresinden alındı
• Kadın Koalisyonu. (2014). CHP'de cinsiyet kotası ne işe yarıyor. 08 15, 2024 tarihinde kadinkoalisyonu.org: https://kadinkoalisyonu.org/2014/chpde-cinsiyet-kotasi-ne-ise-yariyor-2/ adresinden alındı
• Kılıçaslan, E. Ç. (2023). Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddetin İletişimsel Boyutunun Medya Haberlerinde Yeralışı. Türk Dünyası Kadın Araştırmaları Dergisi, 2(1), s. 36-42.
• OECD. (2024). Kadına Yönelik Şiddet 2023. OECD. 09 22, 2024 tarihinde https://www.oecd.org/en/data/indicators/violence-against-women.html?oecdcontrol-c61784bae2-var1 adresinden alındı
• Sheyholislami, J. (2001). Critical discourse analysis. 12 11, 2024 tarihinde https://carleton.ca/~jsheyhol/cda.htm adresinden alındı
• Van Dijk, T. A. (2001). Multidisciplinary CDA: A Plea for Diversity. R. Wodak, & M. Meyer içinde, Methods of Critical Discourse Analysis (s. 95-120). London: Sage.
• verikaynagi.com. (2023). verikaynagi.com. adresinden alındı
• Weiss, G., & Wodak, R. (2003). G. Weiss, & R. Wodak içinde, Critical Discourse Analysis (s. 1-34). New York: Palgrave Macmillan.
• Wodak, R. (2001). R. Wodak, & M. Meyer içinde, Methods of Critical Discourse Analysis (s. 1-13). London: Sage. Yavuzer, H. (2016). Çocuk ve Suç (9. baskı b.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, E., & Ören, B. (2021). Kadına Yönelik Şiddet ve Kadın Cinayetlerinin Medyada Yansıması. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(1), s. 46-53.
• Zoonen, L. V. (2012). Medya, Kültür ve Siyaset. S. İrvan (Dü.) içinde, Medyaya Feminist Yaklaşımlar (s. 467-509). Alp Yayınevi.