ALTERNATİF MEDYA HABER SİTELERİNİN HAK HABERCİLİĞİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: BİANET VE T24 ÖRNEĞİ

Year 2024, Volume: 14 Issue: 2, 120 - 143, 31.12.2024

Emre Osman Olkun , Aybüke Koçar

https://doi.org/10.53495/e-kiad.1581516

Abstract

Yaygın ve hâkim olan ana akım medyanın halka haberi iletme noktasında tarafsız ve dürüst habercilik ilkelerini taşıması beklenmektedir. Ana akım medyanın mevcut ekonomi-politik yapı içerisinde zamanla görevini yerine getirememesi, ilkelerini kaybetmesi ve dördüncü güç olma özelliğini taşıyamaması sebebiyle alternatif medya, özellikle günümüzde daha belirgin olmaya başlamıştır. Alternatif medya anlayışı içerisinde oluşan hak haberciliği ise insan hakları odaklı bir habercilik anlayışını temsil eder. Hak haberciliği vatandaştan yana, hak ihlallerini engellemeyi amaçlayarak haber yaparken aynı zamanda kendisi de hak ihlali yapmayan bir gazetecilik anlayışını benimsemektedir. Türkiye’de alternatif medya kapsamında insan hakları odaklı habercilik ilkeleriyle yapılan haberlerin oranı yeterli düzeyde görülmemektedir. Bu çalışma Türkiye’de alternatif medyanın hak haberciliği kapsamında ne oranda haber yapabildiğini ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu bağlamda ise Türkiye’de alternatif medya kuruluşları olarak gösterilen Bianet ve T24 haber siteleri bir haftalık zaman dilimi kapsamında, ana sayfalarında paylaşılan haberler baz alınarak, toplam 428 haber üzerinden içerik analizi yöntemi kullanılarak araştırma yapılmıştır. Araştırma sonucunda, 428 haberden yalnızca 58’inin hak haberciliği bağlamında yazıldığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, hak haberciliği konusuna daha fazla önem vermesi beklenen alternatif haber sitelerinin bu konuda yeterli seviyede olmadığı sonucunu ortaya koymaktadır.

Keywords

Alternatif Medya, İnsan Hakları, Hak Odaklı Habercilik, Bianet, T24

References

• Akveran, S. (2018). Ana Akım Medya Karşısında Alternatif Medya İhtiyacı ve Etik. Adnan Menderes Üniversitesi Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergisi, 1(1), 10-31.
• Alankuş, S. (2003). Medya ve Toplum. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Alankuş, S. (2007). İnsan Hakları Haberciliği. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Arsan, E. (2008). Medya Eğitiminde Alternatif Müfredat Gerek. Başka Bir İletişim Mümkün (s. 91-93). İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Aydoğan, F., & Kırık, A. M. (2012). Alternatif Medya Olarak Yeni Medya. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi(18), 58-69.
• Bailey, O., Cammaerts, B., & Carpentier, N. (2008). Understanding Alternative Media. New York: McGraw Hill Education.
• Bilik Yıldırım, Ş. (2011). Engellilere İlişkin Haberlerin Hak Haberciliği Bağlamında Değerlendirilmesi. Eskişehir, Türkiye.
• Bilik Yıldırım, Ş. (2012). Engellilere İlişkin Haberlerin Hak Haberciliği Bağlamında Değerlendirilmesi. Ö. Özer içinde, Alternatif Medya, Alternatif Gazetecilik (s. 59-110). Konya: Literatürk Yayınları. Blazier, T. F., & Lemert, J. B. (2000). Public Journalism and Changes in the Content of the Seattle Times. Newspaper Research Journal, 21(3), 69-80.
• Ceyhan, Ç. (2008). Ana Akım Medyaya Karşı Alternatif Medya: Alternatif Gazeteler Olarak Ahali ve Mülksüzler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çağlak, E., & Kaya, E. C. (2022). LGBTİ+ Haberlerinin Ulusal ve Yerel Gazetelerde Temsilinin Alternatif Medya ve Hak Haberciliği Bağlamında Değerlendirilmesi. AJIT-E: Academic Journal of Information Technology, 13(30), 320-334.
• Çağlak, E., & Pekcan, G. E. (2022). Mülteci Haberlerinin Ulusal ve Yerel Medyada Temsilinin Alternatif Medya ve Hak Haberciliği Bağlamında Değerlendirilmesi. Ahi Evran Akademi Dergisi, 3(2), 79-83.
• Çoban, B. (2010). Toplumsal Çatışma, Demokratik İletişim ve Alternatif Medya. Marmara İletişim Dergisi(17), 1-20. Duran, R. (2005). Yurttaş Gazeteciliği. S. Alankuş içinde, Gazetecilik ve Habercilik (s. 91-105). İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Durna, T. (2020). Hak Temelli Gazetecilik: Bir Klavuz Denemesi. T. Durna içinde, Sivil Toplum Kuruluşları İçin Hak Temelli Gazetecilik Klavuzu (s. 31-59). Ankara: Um:ag Vakfı Yayınları.
• Dursun, Ç. (2007). Hak Haberciliğinin Doğası ve Olanağı. S. Alankuş içinde, İnsan Hakları Haberciliği (s. 105-127). İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Eraydın, G. (2020). Türkiye'de Alternatif Medya; Medyatava ve Medyaradar Üzerine Bir İnceleme. G. E. Atalay içinde, Yeni Medya ve Alternatif Gazetecilik (s. 109-128). İstanbul: Hiperyayın.
• Gökçe, O. (1995). İçerik Çözümlemesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
• Harcup, T., & O'Neill, D. (2016). What İs News? Journalism Studies, 18(12), 1-19.
• Kebelek, E., & Bayram, Y. (2021). Gazetecilerin Haber Yapma Pratiklerinin Yerel Düzeyde İnsan Hakları Açısından Araştırılması: Trabzon Örneği. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 4(8), 248-270.
• Kutlu, T. Ö., & Bekiroğlu, O. (2010). Türkiye'de Yurttaş Gazeteciliği Bağlamında İnternet Haberciliği: Bianet Örneğinde Kentsel Dönüşüm Projesiyle İlgili Haberlerin Analizi. Selçuk İletişim Dergisi, 6(2), 254-269.
• Kuyaksil, A. (2002). İnsan Hakları Bilgileri. Ankara: Eylül Kitap Yayınevi.
• Lambeth, B. (1998). Public Journalism as a Democratic Practice. Columbia: University of Missouri Press. Metin, O., & Ünal, Ş. (2022). İçerik Analizi Tekniği: İletişim Bilimlerinde ve Sosyolojide Doktora Tezlerinde Kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 273-294.
• Önen, Y. (2009). Türkiye'nin Siyasi Ortamı ve Hak Haberciliğinin Gerekçeleri. S. Alankuş içinde, Gazeteciliğe Başlarken (s. 127-141). İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Özdemir, M. (2016). Bilgi Çağında Ana Akım Medyaya Karşı Ortaya Çıkan Alternatif Medyanın Rolü ve Yükselen Yurttaş Gazeteciliği. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1(2), 247-259.
• Özuğurlu, M. (2009). Hak Haberciliği. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 1(1), 159-168.
• Sanioğlu, H. (2006). Avrupa Birliği Hukukunda İnsan Hakları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi. Konya, Türkiye: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şen, F. (2017). Bir 'Öteki' Olarak Mülteciler: Suriyeli Mültecilerin Ana Akım ve Alternatif Medyada Temsili. Atatürk İletişim Dergisi(12), 27-42.
• Tehranian, M. (2002). Peace Journalism: Negotiating Global Media Ethics. The Harvard İnternationel Journal of Press/Politcs, 7(2), 58-83.
• Yorulmaz, H. (2020). İfade Özgürlüğü, Basın Özgürlüğü, Alternatif Medya. G. E. Atalay içinde, Yeni Medya ve Alternatif Gazetecilik (s. 168-188). İstanbul: Hiperyayın.